Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Banasiewicz Sędziowie Irena Kamińska (spr.) NSA Jolanta Rajewska Protokolant Anna Harwas po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2008r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Ministra Budownictwa, Kopalni [...] S.A. w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 grudnia 2006 r. sygn. akt I SA/Wa 838/06 w sprawie ze skargi Kopalni [...] S.A. w K. na decyzję Ministra Transportu i Budownictwa z dnia [...] nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji wywłaszczeniowej 1.uchyla zaskarżony wyrok w pkt 1 i w tej części oddala skargę; 2. oddala skargę kasacyjną Kopalni [...] S.A. w K. w pozostałej części; 3. odstępuje od zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 4 grudnia 2006 r. stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji Ministra Transportu i Budownictwa z dnia [...] oraz poprzedzającej ją decyzji Wojewody Ś. z dnia [...] w częściach stwierdzających, że decyzja Naczelnika Gminy G. z dnia [...] sierpnia 1982 r. w zakresie dotyczącym wywłaszczenia od J. K. na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości położonej we wsi G. oznaczonej w dacie przejęcia jako działki nr [...] i nr [...] o powierzchni [...] m2 została wydana z rażącym naruszeniem prawa. W pozostałej części skargę oddalił oraz stwierdził, że zaskarżona decyzja w części, w której stwierdzono jej nieważność nie podlega wykonaniu.
W uzasadnieniu wyroku przedstawiono następujący stan faktyczny sprawy.
Naczelnik Gminy G. dnia [...] sierpnia 1982 r. orzekł o wywłaszczeniu za odszkodowaniem na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości położonej we wsi G. oznaczonej jako działka nr [...] i nr [...], stanowiącej własność J. K.. Nieruchomość ta została wywłaszczona na potrzeby Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych w K. z przeznaczeniem pod budowę kopalni ,,[...]".
Wojewoda Ś. decyzją z dnia [...] po rozpatrzeniu wniosku J. K. odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Gminy G. z dnia [...] sierpnia 1982 r. w części dotyczącej J. K..
Następnie, Wojewoda Ś. postanowieniem z dnia [...] wznowił z urzędu postępowanie w sprawie zakończonej decyzją tego organu z dnia [...] z uwagi na wystąpienie w sprawie przesłanki z art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. W wyniku wznowionego postępowania, Wojewoda Ś. decyzją z dnia 3 lutego 2006 r. uchylił w całości swoją decyzję z dnia [...] i stwierdził, że decyzja Naczelnika Gminy G. z dnia [...] sierpnia 1982 r. w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości położonej we wsi G. - oznaczonej jako działki nr [...] i [...] - została wydana z naruszeniem prawa oraz stwierdził jej nieważność w części dotyczącej przyznania odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości.
W uzasadnieniu decyzji Wojewoda wskazał, że wywłaszczenie przedmiotowej nieruchomości nastąpiło z rażącym naruszeniem art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości (Dz. U. z 1974 r., Nr 10, poz. 64 ze zm.), albowiem treść tego przepisu wskazuje, że jeżeli wywłaszczenie dotyczy kompleksu nieruchomości o powierzchni ponad 10 ha to wniosek o wywłaszczenie powinien zostać zatwierdzony przez właściwy do tego organ. W przedmiotowych sprawie z treści załączonego do akt wniosku o wywłaszczenie przedmiotowych nieruchomości nie wynika, aby został on zatwierdzony przez właściwego wojewodę. Decyzja Naczelnika Gminy G. z dnia [...] sierpnia 1982 r., jak podniósł Wojewoda, została wydana z rażącym naruszeniem art. 3 ust. 1 tej ustawy zgodnie z, którym wywłaszczenie było dopuszczalne, jeżeli wywłaszczona nieruchomość była niezbędna na cele użyteczności publicznej, na cele obrony Państwa albo dla wykonania zadań określonych w zatwierdzonych planach gospodarczych. Potwierdzenie niezbędności nieruchomości na cel wywłaszczenia stanowiła decyzja właściwego terenowego organu administracji państwowej miejsca realizacji inwestycji o zatwierdzeniu planu realizacji. W rozpoznawanej sprawie tego rodzaju decyzją była decyzja Wojewódzkiej Dyrekcji Rozbudowy Miast i Osiedli Wiejskich w K. z dnia [...] maja 1980 r., która niemniej jednak utraciła ważność, jak wywodził Wojewoda, wobec niespełnienia przez nią warunków z art. 21 ust. 4 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38, poz. 229 ze zm.) w dniu wydania decyzji wywłaszczeniowej. Stosownie do treści powołanej regulacji ustalenie miejsca i warunków realizacji inwestycji oraz zatwierdzenie planu realizacji traciło ważność, jeżeli inwestor nie uzyskał prawa do terenu lub je utracił, albo w ciągu roku od zatwierdzenia tego planu nie wystąpił o pozwolenie na budowę. Z akt sprawy nie wynika, aby inwestor wystąpił z wnioskiem o przedłużenie terminu do wystąpienia o pozwolenie na budowę. Okoliczność ta oznacza, jak wywodził Wojewoda, że decyzja Naczelnika Gminy G. z dnia [...] sierpnia 1982 r. rażąco narusza art. 3 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 12 marca 1958 r., ponieważ niezbędność wywłaszczenia nieruchomości uzasadniono na podstawie decyzji zatwierdzającej plan realizacyjny, która była nieważna w dniu wydania decyzji w przedmiocie wywłaszczenia. W dalszej części uzasadnienia decyzji Wojewoda wskazał, że stwierdzenie nieważności decyzji wywłaszczeniowej w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości nie jest możliwe, albowiem w sprawie zaistniały nieodwracalne skutki prawne, w rozumieniu art. 156 § 2 k.p.a. Nieodwracalne skutki prawne, jak uzasadniał organ, to zrealizowanie na wywłaszczonej nieruchomości inwestycji w postaci budowy kopalni ,,[...]", co pociągało za sobą przekształcenie tej nieruchomości w taki sposób, że przestała ona istnieć w znaczeniu prawnym. Takich skutków nie wywołała decyzja wywłaszczeniowa w części dotyczącej przyznania odszkodowania, zatem w tym zakresie należało stwierdzić jej nieważność.