Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wojciech Jakimowicz sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska (spr.) sędzia del. WSA Tomasz Grossmann Protokolant asystent sędziego Dorota Korybut-Orłowska po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2017 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...] Sp. j. z siedzibą w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 października 2015 r. sygn. akt IV SA/Wa 1162/15 w sprawie ze skargi [...] Sp. j. z siedzibą w K. na decyzję Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia [...] lutego 2015 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia odszkodowania oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 28 października 2015 r. oddalił skargę [...]Sp. jawna z siedzibą w K. na decyzję Ministra Infrastruktury i Rozwoju z [...] lutego 2015 r. w przedmiocie ustalenia odszkodowania.
Wyrok ten został wydany w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych.
Wojewoda Małopolski decyzją z [...] stycznia 2015 r., działając na podstawie art. 9s ust. 3 i 4, art. 9y ust. 2, 3, 3e i 4 pkt 2 i 6, art. 38 ust. 1 pkt 3 i ust. 1a pkt 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1594, dalej: u.t.k.), art. 132 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2014 r. poz. 518, dalej: u.g.n.) oraz art. 104 k.p.a., ustalił odszkodowanie w wysokości 30.606,45 zł na rzecz [...] sp. j. z siedzibą w K. za przejęcie z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa prawa własności nieruchomości położonej w K., obręb [...], przeznaczonej pod budowę połączenia kolejowego [...], odcinek [...], w tym kwotę 29.149 zł, stanowiącą wartość prawa własności oraz kwotę 1.457,45 zł, stanowiącą 5% wartości nieruchomości z tytułu wcześniejszego jej wydania. Organ I instancji zobowiązał także [...] S.A. do wypłaty odszkodowania jednorazowo w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna.
Od powyższej decyzji odwołanie do Ministra Infrastruktury i Rozwoju złożyła [...] sp. j. z siedzibą w K. zarzucając nieprawidłowe ustalenie kwoty należnego odszkodowania poprzez niedoliczenie do kwoty odszkodowania podatku VAT w wysokości 23%.
Po rozpatrzeniu odwołania Minister Infrastruktury i Rozwoju decyzją z [...] lutego 2015 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Wojewody. Organ odwoławczy wskazał, że w przedmiotowej sprawie podstawę dla ustalenia wysokości odszkodowania za przejęcie z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa ww. nieruchomości stanowi operat szacunkowy sporządzony w dniu [...] lutego 2014 r. przez rzeczoznawcę majątkowego Z. K. (nr uprawnienia ...). Dla określenia wartości gruntu przedmiotowej nieruchomości rzeczoznawca zastosował podejście porównawcze, metodę korygowania ceny średniej. Przebadał rynek transakcji nieruchomościami gruntowymi niezabudowanymi, przeznaczonymi pod zabudowę mieszkaniowo-usługową na terenie K., jednostek ewidencyjnych K. i P., w okresie 2 lat wstecz od dnia wyceny i określił te cechy, które mają wpływ na wartość nieruchomości na badanym rynku, przyznając im odpowiednie wagi. Minister ocenił przedmiotowy operat szacunkowy w oparciu o przepisy u.g.n. oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego (Dz. U. z 2004 r. Nr 207, poz. 109 ze zm. stwierdzając, że sporządzony w tej sprawie operat szacunkowy nie zawiera nieprawidłowości, które uniemożliwiają jego wykorzystywanie dla celu ustalenia odszkodowania.
Odnosząc się do zarzutu strony dotyczącego naliczania podatku VAT do wartości odszkodowania organ odwoławczy wskazał, iż podatek VAT, związany m.in. z transakcją kupna - sprzedaży nieruchomości, jak i inne podatki i opłaty stanowią jedno z narzędzi polityki fiskalnej państwa i powinny być traktowane wyłącznie jako element wpływu państwa na wolny rynek. Podatki, jak również inne opłaty, nie są efektem gry rynkowej między nabywcą a zbywcą, nie stanowią także efektu wzajemnego oddziaływania na siebie popytu i podaży, a tym samym nie mogą być traktowane jako element wykreowany przez wolny rynek, lecz jako element warunków sprzedaży. Z uwagi na powyższe, podatek VAT, jak również i inne podatki czy opłaty powinny być traktowane jako jeden z kosztów zawarcia transakcji, który odliczany jest od ceny transakcyjnej, a nie jako integralny element tej ceny. Tym samym określana przez rzeczoznawcę majątkowego w operacie szacunkowym wartość rynkowa przedmiotu wyceny może być traktowana tylko i wyłącznie jako wartość nieobejmująca podatków i opłat lokalnych oraz innych obciążeń związanych z realizacją umowy. Tylko taka bowiem sytuacja gwarantuje, że tak określona wartość będzie najlepszym odzwierciedleniem sytuacji panującej na wolnym rynku i nie będzie zawierała w sobie czynników niebędących de facto czynnikami rynkowymi. Wtórne w stosunku do odszkodowania obowiązki publicznoprawne związane z podatkiem, nie mogą przekładać się na ocenę odszkodowania w kategoriach słuszności, jeśli jego wysokość odzwierciedla wartość rynkową utraconego prawa.