Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA: Janina Antosiewicz (spr.) Sędziowie NSA Małgorzata Borowiec Izabella Kulig-Maciszewska Protokolant Tomasz Zieliński po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2006 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 grudnia 2004 r. sygn. akt 6 II SA 3216/03 w sprawie ze skargi M. D. na decyzję Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad w Warszawie z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad w Warszawie na rzecz M. D. kwotę 1200 zł (kwotę tysiąc dwieście) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 29 grudnia 2004 r. sygn. akt 6 II 3216/03 uwzględniając skargę M. D. uchylił decyzję Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia [...] nr [...] w części dot. odmowy stwierdzenia nieważności decyzji tegoż organu z dnia [...], wymierzającej M. D. karę pieniężną w wysokości 20.760 zł na podstawie art. 13 ust. 2a ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 71, poz. 838 z późn. zm.).
W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył przebieg postępowania zwykłego, w którym rozpoznając sprawę po raz pierwszy Generalny Dyrektor Dróg Publicznych (zwany dalej GDDP) wydał decyzję [...] na podstawie art. 13 ust. 2a ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, § 2 ust. 2, l.p. tabeli 5 pkt 1 lit. b oraz pkt 3 lit. b, e i § 9 ust. 1 pkt 2, ust. 2 oraz § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2000 r. w sprawie opłat drogowych (Dz. U. Nr 51, poz. 607) w zw. z § 4, § 5 ust. 4, ust. 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 kwietnia 1999 r., w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. Nr 44, poz. 432) wymierzając M. D. opłatę drogową w kwocie 14.475,95 zł za przejazd zespołem nienormatywnym bez zezwolenia w dniu 6 sierpnia 2001 r. po drodze krajowej nr 1. Przeprowadzona kontrola pojazdu wykazała przekroczenie nacisku na drugą, trzecią i czwartą oś pojazdu.
We wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy M. D. zarzucił, iż wadliwie ustalono rozstaw osi, od czego zależy dopuszczalny nacisk na osie.
Rozpoznając wniosek GDDP decyzją z dnia [...] uchylił swą pierwszą decyzję i obciążył M. D. karą pieniężną w wysokości 20.760 zł. Rozstrzygnięcie swe uzasadnił tym, że decyzja pierwotna (z dnia [...]) została wydana w oparciu o stan prawny obowiązujący do dnia 31 grudnia 2001 r. Od dnia 1 stycznia 2002 r. weszły w życie przepisy ustawy o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 r. (Dz. U. z 2001 r. Nr 125, poz. 1371), a w szczególności jej art. 99 zmieniający ustawę o drogach publicznych. Wydając więc decyzję w styczniu 2002 r. organ powinien zastosować przepisy nowe, zaś zastosowanie starych przepisów stanowi rażące naruszenie prawa i uzasadnia uchylenie zaskarżonej decyzji. Kara w nowej wysokości obliczona została na podstawie nowych przepisów obowiązujących w dacie wydania decyzji.
Wnioskiem z dnia 21 września 2002 r. M. D. wystąpił o stwierdzenie nieważności wskazanej decyzji. W uzasadnieniu podniósł, że kara dotyczy zdarzeń, które miały miejsce 6 sierpnia 2001 r., a organ zastosował przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2002 r. czym naruszył zasadę niedziałania prawa wstecz. Organ naruszył też zakaz reformationis in peius, wynikający z art. 139 kpa i w wyniku rozpatrzenia odwołania ukarał skarżącego karą wyższą niż w decyzji, od której się on odwoływał.
Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad (zwany dalej GDDKiA) decyzją z dnia [...] odmówił stwierdzenia nieważności swojej własnej decyzji i odmówił wstrzymania jej wykonania. Jako podstawę prawną wskazał art. 156 § 1 i 157 § 1 i § 3 oraz art. 159 § 1 kpa w związku z art. 104 § 1 kpa. W uzasadnieniu wyjaśnił, że zgodnie z art. 104 ust. 2 ustawy o transporcie drogowym do postępowań wszczętych a niezakończonych decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2002 r.) stosuje się jej przepisy. Nowa ustawa wprowadziła nowe, wyższe stawki kar pieniężnych i właśnie te stawki należało zastosować w sprawie. Nie można było bowiem wydać rozstrzygnięcia w oparciu o nieobowiązujące już przepisy. Takie rozstrzygnięcie, wydane w oparciu o przepisy nieobowiązujące, byłoby wydane bez podstawy prawnej, a więc decyzja byłaby nieważna. Zmiana rozstrzygnięcia na niekorzyść skarżącego jest dopuszczalna jeżeli zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo. Taka sytuacja zaistniała, gdyż zaskarżona decyzja, jako oparta na uchylonych już przepisach, rażąco naruszała prawo i dlatego mogła być zmieniona na niekorzyść skarżącego w oparciu o art. 139 kpa.