W rozpoznawanej sprawie do dnia 11 września 2013r. decyzja ustalająca wysokość opłat jakie mieliby ponosić skarżący w związku z pobytem ich wnuczki w domu pomocy społecznej nie została wydana. Dopiero w decyzji z dnia 11 września 2013r. ustalono, że dziadkowie mają zwrócić gminie koszty poniesione na utrzymanie ich wnuczki w okresie od maja do września 2013r. wysokości 990,31 zł. miesięcznie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu prawidłowo ocenił, że decyzja tej treści w ustalonym stanie faktycznym narusza prawo. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, aby mogło dojść do skutecznego żądania przez gminę zwrotu wydatków poniesionych zastępczo za inne zobowiązane osoby na rzecz utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej, konieczne jest spełnienie łącznie dwóch warunków :
1. określenia w decyzji administracyjnej lub umowie wysokości opłaty do wnoszenia której zobowiązana zostaje konkretnie określona osoba tytułem współfinansowania kosztów pobytu mieszkańca domu pomocy społecznej,
2. niewywiązywania się przez osobę zobowiązaną z nałożonego obowiązku.
Dopóki powyższe warunki nie zostaną spełnione brak jest prawnych podstaw do władczego rozstrzygania na podstawie art. 104 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej. Gmina ma bowiem obowiązek uiszczenia opłat zastępczych jedynie wówczas, gdy osoba, za którą gmina wnosi opłatę, ma prawnie określony obowiązek opłaty w oznaczonej wysokości i go nie realizuje. Niedopuszczalna jest również konstrukcja, zgodnie z którą gmina ponosi koszty pobytu osoby w domu pomocy społecznej, a dopiero później, w decyzji nakazującej zwrot zastępczo poniesionych wydatków ustalany jest obowiązek konkretnego zobowiązanego do uiszczenia opłaty (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 października 2012 r. sygn. akt I OSK 653/12). Aby mówić o opłacie zastępczej musi być zawsze uprzednio ustalona opłata podstawowa (pierwotna).
Również okoliczność, że skarżący odmówili zawarcia umowy, o której stanowi art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej (o ustaleniu opłaty za pobyt ich wnuczki w domu pomocy społecznej), nie mogła stanowić podstawy do wydania decyzji o obowiązku zwrotu przez skarżących na rzecz gminy części poniesionej opłaty.
Z tych względów podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego - art. 59 ust. 1, art. 104 ust. 3 w zw. z art. 61 ust. 3 ustawy nie mogły odnieść zamierzonego skutku.
Dlatego na podstawie art. 184 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.