Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Monika Nowicka Sędzia del. WSA Agnieszka Miernik po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Dyrektora [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 sierpnia 2019 r. sygn. akt II SA/Wa 309/19 w sprawie ze skargi Dyrektora [...] na postanowienie Ministra Edukacji Narodowej z dnia [...] grudnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia wglądu do akt 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Dyrektora [...] na rzecz Ministra Edukacji Narodowej kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 8 sierpnia 2019 r., sygn. akt II SA/Wa 309/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Dyrektora [...] (dalej: Dyrektor Szkoły) na postanowienie Ministra Edukacji Narodowej z dnia [...] grudnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia wglądu do akt.
Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że pismem z dnia 21 sierpnia 2018 r. Mazowiecki Kurator Oświaty, działając na podstawie art. 61 § 4 w związku z art. 157 § 2 k.p.a., zawiadomił A.W. o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji (bez numeru) z dnia 27 czerwca 2018 r. Dyrektora Szkoły w przedmiocie skreślenia D.W. z listy uczniów tej Szkoły. Jednocześnie organ poinformował stronę o prawie zapoznania się - w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia - ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym oraz wypowiedzenia co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.
Powyższe zawiadomienie zostało przekazane do wiadomości Dyrektorowi Szkoły.
W dniu 31 sierpnia 2018 r. Dyrektor Szkoły, działając przez pełnomocnika, wystąpił do MKO z wnioskiem o wgląd do akt sprawy o sygnaturze [...]. Organ I instancji odmówił wglądu do akt wskazując, że Dyrektor Szkoły nie jest stroną toczącego się postępowania.
Pismem z dnia 3 września 2018 r. Dyrektor Szkoły wniósł o wydanie postanowienia wraz z uzasadnieniem odmowy wglądu do akt ww. sprawy.
Postanowieniem z dnia [...] września 2018 r. Mazowiecki Kurator Oświaty, powołując w podstawie prawnej art. 74 § 1 w związku z art. 123 § 1 k.p.a., odmówił pełnomocnikowi Dyrektora Szkoły wglądu do akt sprawy o sygnaturze [...].
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ I instancji wskazał, że Dyrektor Szkoły nie posiada w prowadzonym postępowaniu przymiotu strony, bowiem przedmiot sprawy nie dotyczy jego interesu prawnego w rozumieniu art. 28 k.p.a.
Pismem z dnia 26 września 2018 r. Dyrektor Szkoły wniósł zażalenie na ww. postanowienie.
Minister nie stwierdził podstaw do uwzględnienia odwołania. Motywując powołane na wstępie postanowienie z dnia 14 grudnia 2018 r. wskazał w pierwszej kolejności, iż organ I instancji błędnie powołał w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia art. 74 § 1 k.p.a. Przepis ten bowiem nie pozostawał w związku z podjętymi przez organ I instancji czynnościami procesowymi. Błędne powołanie ww. przepisu nie ma jednak wpływu na istotę rozstrzygnięcia sprawy.
Organ odwoławczy wskazał, iż stroną - w myśl art. 28 k.p.a. - jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Powołany przepis - co do zasady - wiąże zatem status strony z własnym interesem prawnym w toczącym się postępowaniu (w przypadku usunięcia ucznia ze szkoły stroną postępowania jest: uczeń (rodzice)). Natomiast organ powołany z mocy prawa do podejmowania władczych rozstrzygnięć (w tym konkretnym przypadku jest nim Dyrektor Szkoły) ma obowiązek podejmowania działań (decyzji) zgodnych z prawem i w tej roli z istoty rzeczy nie ma miejsca na własny interes lub obowiązek, nawet gdy w rzeczywistości decyzja dotyka jego praw lub obowiązków. Dlatego też organ, uprawniony do rozstrzygania w sprawie, nie powinien być identyfikowany ze stroną postępowania. Nie powinny mu przysługiwać uprawnienia strony, bowiem korzysta z uprawnień własnych, opatrzonych sankcją przymusu państwowego.