Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Tamara Dziełakowska Sędziowie Sędzia NSA Iwona Bogucka Sędzia del. WSA Jolanta Górska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B.T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 kwietnia 2019 r. sygn. akt II SA/Wa 27/19 w sprawie ze skargi B.T. na decyzję Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] listopada 2018 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania emerytury specjalnej oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 2 kwietnia 2019 r., sygn. akt II SA/Wa 27/19, oddalił skargę B.T. na decyzję Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] listopada 2018 r., nr [...], w przedmiocie odmowy przyznania emerytury specjalnej.
Wyrok ten wydany został w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:
B.T. pismem z dnia [...] czerwca 2016 r. zwrócił się do Prezesa Rady Ministrów o przyznanie emerytury specjalnej na podstawie art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.), w zamian za nieotrzymanie zasądzonego wynagrodzenia (123 608,54 zł oraz odsetki) za projekt racjonalizatorski skrótu trasy kolektora [...]odprowadzającego ścieki komunalne z części miasta do oczyszczalni w [...], który był realizowany przez [...] Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Budownictwa Przemysłowego nr [...]. Uzasadniając złożony wniosek skarżący wskazał, że jest pomysłodawcą koncepcji powołania [...] przy Stowarzyszeniu [...] i encyklopedycznego dzieła pt. "[...]", wydanego w 2005 r. przez Wydawnictwo [...] w [...] oraz autorem zmian w heraldyce polskiej.
Prezes Rady Ministrów decyzją z [...] stycznia 2017 r., nr [...], którą następnie utrzymał w mocy decyzją z [...] marca 2017 r., odmówił przyznania skarżącemu emerytury specjalnej.
Podejmując tę decyzję, Prezes Rady Ministrów wskazał, że w rozpatrywanej sprawie nie wystąpił "szczególnie uzasadniony przypadek", o którym mowa w art. 82 ust. 1 ustawy o FUS, uzasadniający przyznanie świadczenia. Z okoliczności faktycznych sprawy nie wynika, aby wnioskodawca posiadał niepowtarzalne zasługi w dziedzinie (racjonalizatorstwa i wynalazczości) zasługujące na szczególne uhonorowanie. Prezes wyjaśnił przy tym, że Wojewoda [...], do którego wystąpił o informację, czy jego zdaniem dotychczasowa działalność skarżącego uzasadnia uhonorowanie go świadczeniem emerytalnym przyznawanym w szczególnym trybie, stwierdził, że nie znalazł podstaw do przyznania skarżącemu emerytury specjalnej.
Prezes zauważył przy tym, że kwota, której wypłaty domaga się skarżący w formie comiesięcznej emerytury specjalnej bądź jednorazowej wypłaty zadośćuczynienia (123 508,54 zł wraz z odsetkami) odpowiada wysokości wynagrodzenia za projekt zasądzonego od [...] Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych Budownictwa na rzecz skarżącego przez Sąd Okręgowy [...] w wyroku z [...] grudnia 2000 r., które nie zostało wyegzekwowane z uwagi na upadłość likwidacyjną przedsiębiorstwa i brak możliwości zaspokojenia wszystkich wierzycieli z kwot uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości oraz środków trwałych i wierzytelności. Bezskuteczność egzekucji nie jest jednak, w ocenie Prezesa, przesłanką do przyjęcia, że w przypadku skarżącego miało miejsce szczególne (nadzwyczajne) zdarzenie losowe uzasadniające przyznanie świadczenia.
Jednocześnie, Prezes wskazał, że uzasadnienia dla przyznania skarżącemu świadczenia nie można również poszukiwać w wyroku Sądu [...] z [...] kwietnia 2006 r., oddalającym apelację skarżącego od wyroku Sądu Okręgowego [...] z [...] września 2005 r. o oddaleniu jego powództwa przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Okręgowemu [...] o zapłatę należnego wynagrodzenia z ustawowymi odsetkami oraz odszkodowania za przewlekłość procesową (z uwagi na brak związku przyczynowego między przewlekłym prowadzeniem postępowania sądowego a szkodą rozumianą jako równowartość należności zasądzonej wyrokiem, którego egzekucja okazała się bezskuteczna, wobec ogłoszenia w kilka miesięcy po wyroku upadłości dłużnika). Emerytura w trybie specjalnym nie jest bowiem odszkodowaniem (zadośćuczynieniem czy rekompensatą) za doznaną krzywdę i nie jest "alternatywą" dla niekorzystnych wyroków sądowych.