Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędziowie NSA Maciej Dybowski (spr.) del. WSA Arkadiusz Blewązka Protokolant starszy sekretarz sądowy Julia Chudzyńska po rozpoznaniu w dniu 26 września 2019 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej I.G., R.G., R.G., M.S., D.G., P.G., J.G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 lipca 2017 r. sygn. akt IV SA/Wa 259/17 w sprawie ze skargi I.G., R.G., R.G., M.S., D.G., P.G., J.A. na decyzję Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [...] listopada 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności orzeczenia oddala skargę kasacyjną
Wyrokiem z dnia 18 lipca 2017 r. sygn. akt IV SA/Wa 259/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, oddalił skargę I.G., R.G., R.G., M.S., D.G., P.G. i J.G. na decyzję Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [...] listopada 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności orzeczenia.
Wyrok ów zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Orzeczeniem z [...] listopada 1950 r. nr [...] (dalej orzeczenie z [...] listopada 1950 r.) Prezydium Rady Narodowej m. [...] (dalej Prezydium RN) orzekło o wywłaszczeniu na rzecz Skarbu Państwa na cele użyteczności publicznej nieruchomości położonej w [...] przy ul. [...] (nr hip. [...] i [...], rep. hip. nr [...]), stanowiącej własność D. i Z. małż. G. (dalej wywłaszczeni).
Pismem z 7 października 2009 r. spadkobiercy wywłaszczonych wnieśli o stwierdzenie nieważności orzeczenia z [...] listopada 1950 r. [k. 19-9 t. 4/4 akt administracyjnych].
Decyzją z [...] sierpnia 2015 r. nr [...] (dalej decyzja z [...] sierpnia 2015 r.) Minister Infrastruktury i Rozwoju na podstawie art. 157 § 1 i art. 158 § 1 kpa odmówił stwierdzenia nieważności orzeczenia z [...] listopada 1950 r.
Minister Infrastruktury i Budownictwa (dalej Minister bądź organ nadzoru) decyzją z [...] listopada 2016 r. nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23 ze zm., dalej kpa), utrzymał w mocy decyzję z [...] sierpnia 2015 r.
W uzasadnieniu Minister wskazał, że aktualny stan prawny wywłaszczonej nieruchomości ustalono na podstawie pism Prezydenta Miasta [...] z 2 lipca 2010 r. i 19 lutego 2013 r., z których wynika, że wchodzi ona obecnie w skład działek ew. nr: [...] (obręb [...]; obj. [...]; własność: Gmina [...]), [...] (obręb [...], obj. KW [...]; własność: Gmina [...]; użytkowanie wieczyste: E.K., Z.K.).
Stwierdzenie nieważności decyzji stanowi wyjątek od zasady trwałości decyzji ostatecznych, wyrażonej w art. 16 kpa. Z tej przyczyny instytucja ta ma zastosowanie w sprawach, w których w sposób niebudzący wątpliwości wykazano zaistnienie jednej z przesłanek, wskazanych w art. 156 § 1 kpa. Wszelkie wątpliwości, dotyczące zgodności z prawem kontrolowanej decyzji, należy interpretować na korzyść pozostawienia decyzji ostatecznej w obrocie prawnym, celem zagwarantowania bezpieczeństwa obrotu prawnego. Wobec zasady trwałości decyzji ostatecznych w orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się i utrwalił pogląd, że w przypadku niemożności odnalezienia lub niezachowania się w całości akt archiwalnych, dotyczących kontrolowanego orzeczenia (decyzji), po upływie znacznego okresu (w rozważanym przypadku ponad 60 lat), ewentualne braki w materiale dowodowym należy interpretować na korzyść pozostawienia orzeczenia w obrocie prawnym. Nie można domniemywać zajścia przesłanek stwierdzenia nieważności decyzji w przypadku braku niezbitych dowodów na ich zaistnienie.
Przedmiotem postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji nie jest ponowne merytoryczne rozpatrzenie sprawy, rozstrzygniętej kwestionowaną decyzją; do tego celu służy instytucja odwołania od decyzji (art. 127-140 kpa). Przedmiotem postępowania nadzorczego, prowadzonego wobec treści art. 156 § 1 kpa, jest weryfikacja ostatecznej decyzji przez pryzmat przesłanek wymienionych enumeratywnie w tym przepisie.