Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Wojciech Mazur, Sędzia NSA Arkadiusz Despot-Mładanowicz (spr.), Sędzia del. WSA Iwona Kosińska, Protokolant asystent sędziego Michał Zawadzki, po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych J. O., J. S., E. S., J. K., Z. O., T. L., G. O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 czerwca 2012 r. sygn. akt IV SA/Wa 103/12 w sprawie ze skarg J. O., Z. O., G. O., T. L., J. S., E. S. oraz J. K. na decyzję Ministra Gospodarki z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia 1. uchyla zaskarżony wyrok oraz zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Ministra Gospodarki z dnia [...] listopada 2010 r. nr [...]; 2. zasądza od Ministra Gospodarki na rzecz: - J. O. kwotę 640 (sześćset czterdzieści)złotych; - J. S. kwotę 880 (osiemset osiemdziesiąt) złotych; - E. S. i J. K. solidarnie kwotę 880 (osiemset osiemdziesiąt) złotych; - Z. O., T. L. i G. O. solidarnie kwotę 880 (osiemset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 26 czerwca 2012 r., sygn. akt IV SA/Wa 103/12 oddalił skargi J. O., Z. O., G. O., T. L., J. S., E. S. oraz J. K. na decyzję Ministra Gospodarki z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia.
Wyrok został wydany w następujących okolicznościach sprawy:
Minister Gospodarki ww. decyzją z dnia [...] listopada 2011 r., wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 127 § 3 k.p.a. utrzymał w mocy własną decyzję z dnia [...] listopada 2010 r., nr [...], którą na podstawie art. 105 k.p.a. umorzył postępowanie administracyjne wszczęte podaniem W. S. z dnia 30 sierpnia 1991 r. w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia Nr [...] Ministra Przemysłu Lekkiego z dnia [...] sierpnia 1949 r. o przejęciu przedsiębiorstw na własność Państwa, w części dotyczącej przedsiębiorstwa pn. [...] Sp. Akc., W. ul. [...].
Minister Gospodarki wydając przedmiotowe rozstrzygnięcie ustalił, iż wszczęcia postępowania nieważności decyzji może skutecznie domagać się wyłącznie strona w rozumieniu art. 28 k.p.a.
W niniejszej sprawie, prawem podmiotowym, które stanowi o istnieniu interesu prawnego do występowania z żądaniem oceny legalności decyzji, na mocy których przejęto na własność Państwa przedsiębiorstwo, jest prawo własności do tego przedsiębiorstwa. Tym samym, z takim żądaniem wystąpić może właściciel znacjonalizowanego przedsiębiorstwa, po udokumentowaniu tytułu własności do niego w dacie nacjonalizacji.
Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci odpisu aktu notarialnego z dnia [...] października 1936 r., repertorium [...] umowy zmieniającej umowę spółki firmowej przez właścicieli wydawnictwa "[...]" oraz odpisu poświadczonego Rejestru Handlowego dział [...] Nr [...] ustalono, że - zgodnie z wpisem dokonanym w tym rejestrze w dniu 14 lipca 1941 r. - nazwa wskazanej w orzeczeniu Nr [...] Ministra Przemysłu Lekkiego z dnia [...] sierpnia 1949 r. firmy brzmiała: "[...]" nie zaś - jak wpisano w orzeczeniu Nr [...] Ministra Przemysłu Lekkiego z dnia [...] sierpnia 1949 r. - [...] Sp. Akc., W., ul. [...].
Skoro spółka jawna nie została do chwili obecnej wykreślona z Rejestru Handlowego, to interes prawny, w rozumieniu art. 28 k.p.a. do występowania z wnioskiem o stwierdzenie nieważności orzeczenia nacjonalizacyjnego, w imieniu przedmiotowej spółki, posiadają jedynie wspólnicy, którzy zgodnie z wpisami ujawnionymi w tym rejestrze uprawnieni są do jej reprezentowania. Powyższe wynika z faktu, że spółka jawna, choć jako spółka osobowa, nie posiadała osobowości prawnej, mogła samodzielnie występować w obrocie prawnym i stanowiła podmiot odrębny od tworzących ją wspólników.
Właścicielem przedsiębiorstwa oznaczonego w orzeczeniu nacjonalizacyjnym jako [...] Sp. Akc., W., ul. [...], w dacie wejścia w życie ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej /Dz. U. Nr 3, poz. 17/ - dalej "ustawa nacjonalizacyjna", tj. 5 lutego 1946 r., była spółka jawna, zarejestrowana w Rejestrze Handlowym dział [...] Nr [...]. Wskazana spółka, legitymująca się prawem własności do tego przedsiębiorstwa, w dniu 5 lutego 1946 r., tj. w dacie wejścia w życie ustawy nacjonalizacyjnej reprezentowana była wyłącznie przez F. M. oraz K. O. Z akt sprawy wynika, że zarówno F. M. jak i K. O., legitymowani do reprezentacji omawianej spółki, już nie żyją. Brak wpisów w rejestrze handlowym, na który powołują się spadkobiercy wspólników, o zmianie sposobu reprezentacji spółki, bądź o zmianie osób uprawnionych do jej reprezentacji. Z wnioskiem o stwierdzenie nieważności orzeczenia nacjonalizującego przedsiębiorstwo, stanowiące własność spółki jawnej "[...]" wystąpił natomiast spadkobierca wspólnika.