Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędzia del. WSA Marek Wroczyński Protokolant: starszy asystent sędziego Anna Siwonia-Rybak po rozpoznaniu w dniu 22 września 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej L. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 czerwca 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 2818/13 w sprawie ze skargi L. M., M. B. oraz A. S. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] września 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty 1. uchyla zaskarżony wyrok; 2. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wojewody [...] z dnia [...] lipca 2013 r. nr [...]; 3. zasądza od Ministra Skarbu Państwa na rzecz L. M. kwotę 380 (trzysta osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego; 4. zasądza od Ministra Skarbu Państwa solidarnie na rzecz skarżących L. M., M. B. oraz A. S. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów wpisu od skargi.
Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Wa 2818/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę L. M., M. B. oraz A. S. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] września 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne sprawy.
W dniu 21 stycznia 2008 r. L. M., ponawiając wniosek z dnia 14 grudnia 1990 r. A. S., wystąpił w swoim imieniu oraz jako pełnomocnik A. S., M. B. i B. R., do Wojewody [...] o potwierdzenie prawa do rekompensaty za nieruchomość pozostawioną przez A. B. w S.
Postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2011 r. Wojewoda [...], w oparciu o przedłożone dowody uznał, że w przedmiotowej sprawie istnieją podstawy prawne do otrzymania rekompensaty za pozostawione przez A. B. mienie. Ponadto wezwał strony do przedłożenia operatu szacunkowego mienia pozostawionego w S. przy ul. Ś., składającego się z: ziemi ogółem 0,025 ha (w tym 0,011 ha pod zabudowaniami), zabudowanej drewnianym otynkowanym krytym gontem domem mieszkalnym o wymiarach 4 x 9 x 3 m oraz 18 x 4 x 3 m, podłogach drewnianych i roku budowy - 1904, komorą o wymiarach 8 x 4 x 2m o jednej ścianie murowanej, trzech ścianach drewnianych, krytej blachą ocynkowaną roku budowy - 1920.
Decyzją z dnia [...] lipca 2013 r. nr [...] Wojewoda [...] orzekł o odmowie potwierdzenia L. M., M. B. i A. S. prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez A. B. nieruchomości położonej w S. przy ul. Ś., pow. s., woj. s., poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej o powierzchni 9,911 ha zabudowanej domem i komorą. Powodem odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty było niedostarczenie przez strony postępowania operatu szacunkowego określającego wartość nieruchomości pozostawionej poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (co do nieruchomości o pow. 0,025 ha) oraz brak dowodów świadczących o pozostawieniu przez A. B. również nieruchomości o pow. 9,911 ha.
Od powyższej decyzji odwołanie wniósł L. M. działający w imieniu własnym oraz jako pełnomocnik M. B. i A. S. Strony nie zgodziły się z ustaleniami poczynionymi w postanowieniu Wojewody [...] z dnia [...] sierpnia 2011 r., w kwestii powierzchni pozostawionego gruntu i wniosły o potwierdzenie prawa do rekompensaty za grunt o powierzchni 9,911 ha, a nie 0,025 ha.
Minister Skarbu Państwa decyzją z dnia [...] września 2013 r. Nr [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Wojewody. Organ odwoławczy wskazał, że A. B. posiadała obywatelstwo polskie 1 września 1939 r., zamieszkiwała w na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i opuściła je w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. Prawo własności do pozostawionych nieruchomości organ wojewódzki ustalił na podstawie pozyskanego z Archiwum Akt Nowych egzemplarza opisu mienia pozostawionego wystawionego na A. B. przez Polsko-Radziecką Komisję Mieszaną ds. Ewakuacji w S., zgodnie z którym A. B. posiadała nieruchomość z zabudowaniami o powierzchni całkowitej gruntu 0,025 ha, w tym pod zabudowę 0,011 ha. Na podstawie ww. dokumentu zostało przez organ wojewódzki wydane postanowienie z dnia [...] sierpnia 2011 r. o spełnieniu wymogów do potwierdzenia prawa do rekompensaty, wezwano również strony do przedłożenia operatu szacunkowego mienia pozostawionego przez A. B. w S. przy ul. Ś., składającego się z: ziemi ogółem 0,025 ha (w tym 0,011 ha pod zabudowaniami). W toku postępowania wnioskodawcy przedłożyli do akt sprawy uwierzytelnioną kolorową kserokopię opisu mienia pozostawionego wystawionego na A. B. przez Polsko-Radziecką Komisję Mieszaną ds. Ewakuacji w S. wraz z tłumaczeniem przysięgłym, zgodnie z którym A. B. pozostawiła zabudowania oraz ziemi ogółem 0,025 ha, w tym pod zabudowę 9,911 ha. Organ wojewódzki po analizie przedłożonej przez strony kserokopii opisu mienia ustalił, iż w miejscu, gdzie jest określona ziemia pod zabudowę, jednym kolorem tuszu napisano 0,011 ha, a innym dopisano znaki do zer, przerabiając zapis z liczby 0,011 ha na liczbę 9,911 ha. Minister zgodził się z organem wojewódzkim, iż na opisie mienia pozostawionego przedłożonego przez strony, najprawdopodobniej dokonano przerobienia liczby 0,011 ha na liczbę 9,911 ha, na co wskazuje nieco inny charakter pisma przerobionych liczb. Jeżeli w dokumencie zostało napisane, że ogółem ziemi pozostawiono 0,025 ha (taka sama liczba na obydwu dokumentach) to liczba określająca ziemię pod zabudowę z logicznego punktu widzenia nie powinna być większa niż 0,025 ha. Zdaniem Wojewody, za wiarygodną uznać zatem należy liczbę w rubryce ziemia pod zabudowę 0,011 ha, a nie 9,911 ha. Ponadto w trakcie prowadzonego postępowania ustalono na podstawie planu miasta S. sporządzonego przez Wydział Kartograficzny Magistratu w 1938 r. wyd. [...] a także planu S. pod redakcją W. J. [...] że ulica Ś. znajdowała się w obszarze zabudowy miejskiej w sąsiedztwie dworca kolejowego w kwadracie wyznaczanym ulicami W., K. oraz kompleksem gmachów Dyrekcji Kolejowej. Organ po analizie ww. obszaru z wykorzystaniem aktualnych zdjęć lotniczych zamieszczonych na aplikacji Google Earth stwierdził, iż ul. W. zachowała swoją nazwę, ul. K. obecnie stanowi Plac P., ul. B. to ul. T. Gmachy Dyrekcji Kolejowej w niezmienionej formie zachowały się do dziś mając jedynie nowe przeznaczenie - na cele sądowe. W wyniku poczynionych ustaleń stwierdzono, iż kwartał zabudowy w okolicach ul. Ś. stanowił wielokąt zbliżony do prostokąta o wymiarach 108 x 207 m., co daje powierzchnię 2,2356 ha, przy czym ulica Ś. przebiegając centralnie dzieliła go na mniej więcej równe części. Organ wojewódzki wyciągnął zatem wniosek, iż skoro cały obszar zabudowy w okolicach ul. Ś. zamykał się w powierzchni nieco przekraczającej 2 ha to nie jest możliwe, by nieruchomość A. B. stanowiąca jedynie jego część mogła mieć powierzchnię ponad 9 ha. Słusznie zatem Wojewoda [...] stwierdził, że egzemplarz opisu mienia zawierający liczbę 9,911 ha został przerobiony i nie może być podstawą do ustalenia powierzchni pozostawionej nieruchomości. Ponadto, zdaniem Ministra, organ wojewódzki prawidłowo stwierdził, iż szkic działki przy ul. Ś. w S. wykonany 30 stycznia 2013 r. przez firmę U. s. c., w skali 1:500, szkic działki o powierzchni 9,911 ha przy ul. Ś. w S. wykonany przez geodetę uprawnionego M. J. oraz opinia na temat interpretacji opisu mienia pozostawionego przez A. B. , jako dokumenty sporządzone na podstawie zakwestionowanego opisu mienia pozostawionego nie mogą stanowić podstawy określenia powierzchni działki o rozmiarach 9,911 ha ponieważ zostały sporządzone na podstawie przedłożonego przez stronę postępowania przerobionego opisu mienia pozostawionego, w którym widniała powierzchna działki 9,911 ha. Minister wskazał również, że w postanowieniu o spełnieniu wymogów organ wojewódzki wezwał strony do przedłożenia operatu szacunkowego nieruchomości pozostawionej poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Zawiadomieniami z dnia 14 września 2011 r., z dnia 30 grudnia 2011 r., z dnia 23 kwietnia 2012 r., z dnia 31 grudnia 2012 r. i z dnia 24 kwietnia 2013 r. Wojewoda [...] wyznaczał kolejne terminy zakończenia postępowania administracyjnego, oczekując przedłożenia przez strony operatu szacunkowego. Następnie pismem z dnia 24 kwietnia 2013 r. organ wojewódzki poinformował strony postępowania o konsekwencjach nie przedłożenia operatu szacunkowego. Strony, pomimo kilkukrotnych wezwań, nie przedstawiły do akt sprawy aktualnego operatu szacunkowego, co obligowało organ wojewódzki do zakończenia sprawy poprzez wydanie decyzji o odmowie potwierdzenia prawa do rekompensaty.