Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Wojciech Jakimowicz, Sędziowie Sędzia del. NSA Grzegorz Jankowski (spr.), Sędzia NSA Elżbieta Kremer, , po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B.M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 stycznia 2019 r. sygn. akt IV SA/Wa 2364/18 w sprawie ze skargi B.M. na decyzję Ministra [...] z dnia [...] czerwca 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności orzeczenia oddala skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 11 stycznia
2019 r. sygn. akt IV SA/Wa 2364/18 oddalił skargę B.M. na decyzję Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia [...] czerwca 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności orzeczenia.
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.
Zaskarżoną decyzją Minister Inwestycji i Rozwoju (zwany dalej Ministrem), po rozpatrzeniu wniosku z dnia [...] lipca 2017 r. B.M. - działającej w imieniu własnym oraz jako pełnomocnik H.C., odmówił stwierdzenia nieważności orzeczenia Prezydium Rady Narodowej m. [...] Urząd Spraw Wewnętrznych (dalej Prezydium Rady Narodowej m. [...]) z [...] lipca 1963 r. nr [...] w części dotyczącej odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości położonej w [...] przy ul. J[...], oznaczonej jako działka nr [...] o pow. [...] m2, stanowiącej własność S.C. (pkt 1 orzeczenia). W uzasadnieniu wniosku zarzucono zaskarżonemu orzeczeniu rażące naruszenie art. 21 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości polegające na braku biegłych na rozprawie, a także na niemożności zapoznania się strony z opiniami biegłych.
W uzasadnieniu decyzji odmawiającej stwierdzenia nieważności orzeczenia Minister podkreślił, że z akt archiwalnych wynika, iż zawiadomieniem z [...] czerwca
1963 r. Prezydium Rady Narodowej m. [...] poinformowało strony o wszczęciu postępowania, terminie oraz miejscu rozprawy wywłaszczeniowo-odszkodowawczej, którą wyznaczono na dzień [...] lipca 1963 r. Rozprawa ta odbyła się w wyznaczonym terminie, co potwierdza zachowany w aktach sprawy protokół z rozprawy wywłaszczeniowo-odszkodowawczej. W rozprawie wziął udział m.in. S.C., który w toku rozprawy podniósł, iż nieruchomość mająca ulec wywłaszczeniu stanowi grunt budowlany, a nie rolny, co oznacza, że odszkodowanie winno ulec podwyższeniu. Minister podkreślił, że w rozprawie nie uczestniczyli biegli rzeczoznawcy, jednakże z treści art. 21 ustawy wywłaszczeniowej z 1958 r. wynika jedynie obowiązek przeprowadzenia rozprawy. W ocenie Ministra, brak udziału biegłych w rozprawie wywłaszczeniowej, choć może stanowić uchybienie procesowe, nie może być oceniany w kategoriach przesłanki stwierdzenia nieważności orzeczenia. Najistotniejsza w postępowaniu nieważnościowym powinna być kwestia, czy powyższe uchybienie miało wpływ na wysokość ustalonego odszkodowania. W kontrolowanej sprawie, we wniosku nie wykazano, by nieobecność biegłego na rozprawie miała wpływ na wysokość ustalonego odszkodowania. Wyceny gruntu w tej sprawie dokonała biegła Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w [...] w opinii z [...] czerwca 1963 r. Wprawdzie biegły rzeczoznawca w operacie szacunkowym z [...] czerwca 1963 r., jak i organ wywłaszczeniowy w uzasadnieniu orzeczenia z [...] lipca 1963 r., jako podstawę ustalenia odszkodowania błędnie powołali przepis art. 8 ust. 6 pkt 1 lit. b ustawy wywłaszczeniowej. Wada ta nie miała jednak istotnego wpływu na wynik sprawy, bowiem nie uniemożliwia odtworzenia motywów, jakimi kierował się biegły rzeczoznawca oraz organ wywłaszczeniowy przy ustalaniu należnego odszkodowania. Z poświadczonego odpisu księgi wieczystej nr [...] wynika, iż S.C. był właścicielem nieruchomości o łącznym obszarze [...] ha, a zatem wywłaszczeniu podlegała jedynie część nieruchomości (o pow. [...] m2), a pozostała część przekraczała powierzchnię działki normatywnej. Ponadto biegły prawidłowo dokonał wyceny gruntu na podstawie przepisu art. 8 ust. 6 pkt 3 cyt. ustawy oraz treści zarządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 24 września 1962 r. w sprawie ceny, warunków i trybu sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych (M.P. z 1962 r. Nr 72, poz. 335). Zgodnie zaś z brzmieniem art. 8 ust. 6 pkt 3 cyt. ustawy, jeżeli wywłaszczeniu podlegała część gruntu w mieście lub osiedlu, a pozostała część wynosiła nie mniej niż powierzchnia działki normatywnej przyjętej w danej miejscowości pod budowę domu jednorodzinnego wolno stojącego - odszkodowanie obliczane było jak za gruntu rolny klasy I w strefie miejskiej okręgu I. Stawka dla gruntu ornego klasy I w strefie ekonomicznej miejskiej zgodnie z zarządzeniem Ministra Rolnictwa z dnia 24 września 1962 r. wynosiła 3,60 zł za 1 m2 gruntu. Zatem wysokość przyznanego odszkodowania była wynikiem przemnożenia powierzchni wywłaszczanej części nieruchomości przez kwotę 3,60 zł za 1 m2 ([...] m2 x 3,6 zł = [...] zł). Taka kwota odszkodowania za grunt została przyznana w orzeczeniu wywłaszczeniowym z [...] lipca 1963 r., była ona zgodna z opinią szacunkową uprawnionej biegłej. Minister podkreślił, że wprawdzie operat został sporządzony na wniosek Wydziału Przemysłu Prezydium Rady Narodowej m. [...] przed złożeniem wniosku o wywłaszczenie nieruchomości, jednakże autorka opinii szacunkowej została wybrana z listy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w [...], a zatem dysponowała fachową wiedzą w zakresie, w którym sporządziła opinię, była uprawniona do jej sporządzenia i nie ma podstaw do uznania, że sporządziła ją nieprawidłowo. W ocenie Ministra, wykonanie operatu szacunkowego na zlecenie wnioskodawcy wywłaszczenia, jak i nieobecność biegłych na rozprawie, nie miało znaczenia dla prawidłowości określenia wysokości odszkodowania za nieruchomość.