Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Czesława Nowak - Kolczyńska Sędziowie Sędzia NSA Tamara Dziełakowska (spr.) Sędzia del. WSA Ireneusz Dukiel po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Miasta P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 stycznia 2019 r. sygn. akt I SA/Wa 276/18 w sprawie ze skargi Miasta P. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] grudnia 2017 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną.
Zaskarżonym wyrokiem z 30 stycznia 2019 r. (I SA/Wa 276/18) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1629 ze zm.) oddalił skargę Miasta P. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] grudnia 2017 r. w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej.
Wyrok wydany został w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:
Wojewoda P. decyzją z [...] lipca 1993 r. na podstawie art. 5 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm.) stwierdził nabycie przez Miasto P. z mocy prawa, nieodpłatnie własności nieruchomości, oznaczonej w ewidencji gruntów w jednostce ewidencyjnej obrębie [...] jako działka nr [...] stanowiącej integralną część powyższej decyzji.
Z wnioskiem o stwierdzenie nieważności ww. decyzji wystąpili: E. K., J. S., M. K., K. N., B. B., M. G. i A. Z.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją z [...] września 2017 r. stwierdził nieważność decyzji z [...] lipca 1993 r., a w następstwie wniosku skarżącego o ponowne rozpatrzenie sprawy, decyzją z [...] grudnia 2017 r. utrzymał w mocy swoje wcześniejsze rozstrzygnięcie.
W uzasadnieniu wyjaśnił, że materialnoprawną podstawą decyzji komunalizacyjnej Wojewody P. z [...] lipca 1993 r. był art. 18 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 10 maja 1990 r. Z brzmienia tego przepisu jednoznacznie wynika, że przedmiotem komunalizacji mogło być wyłącznie mienie ogólnokrajowe (państwowe). Tym samym z komunalizacji wyłączone zostało mienie należące do innych podmiotów i stanowiące ich własność. Jak wynika z akt sprawy Skarb Państwa stał się właścicielem działki nr [...] na mocy orzeczenia Prezydium Rady Narodowej Miasta P. z [...] maja 1961 r., orzekającego o wywłaszczeniu na rzecz Państwa nieruchomości położonej w [...] stanowiącej własność A. P., które zostało utrzymane w mocy przez Komisję Odwoławczą do Spraw Wywłaszczenia przy Ministrze Spraw Wewnętrznych z [...] kwietnia 1962 r. Minister Infrastruktury i Rozwoju decyzją z [...] listopada 2014 r, utrzymaną w mocy decyzją z [...] sierpnia 2015 r., stwierdził nieważność ww. decyzji Komisji Odwoławczej do Spraw Wywłaszczenia przy Ministrze Spraw Wewnętrznych z [...] kwietnia 1962 r. oraz poprzedzającego ją orzeczenia Prezydium Rady Narodowej Miasta P. z [...] maja 1961 r. Wskazane rozstrzygnięcia zostały zaskarżone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który wyrokiem z 29 kwietnia 2016 r., sygn. akt IV SA/Wa 3041/15, oddalił skargę. Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny orzeczeniem z 13 stycznia 2017 r., sygn. akt I OSK 2255/16 oddalił skargę kasacyjną. Organ wskazał, że stwierdzenie nieważności decyzji wywołuje skutek ex tunc, tzn. następuje przywrócenie stanu poprzedniego obowiązującego przed wydaniem aktu. Powyższa okoliczność prowadzi do wniosku, że Państwo nie stało się właścicielem przejętej nieruchomości, a jedynie posługiwało się wadliwym tytułem własności do skomunalizowanej nieruchomości na 27 maja 1990 r. Fakt ten oznacza, że przy wydaniu kontrolowanej decyzji Wojewody P. z [...] lipca 1993 r. doszło do rażącego naruszenia przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy z dnia 10 maja 1990 r., bowiem rozdysponowano prawem do nieruchomości nie stanowiącej własności Skarbu Państwa. Minister uznał, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły nieodwracalne skutki prawne, o których mowa w art. 156 § 2 kpa uniemożliwiające stwierdzenie nieważności. Przyjął też, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 maja 2015 r., sygn. akt P 46/13 dotyczący niezgodności z Konstytucją art. 156 § 2 k.p.a. w zakresie, w jakim wyłącza dopuszczalność stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, nie stanowi przeszkody dla stwierdzenia nieważności kwestionowanej decyzji.