Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Iwona Bogucka Sędziowie: Sędzia NSA Mirosław Wincenciak Sędzia del. WSA Agnieszka Miernik (spr.) po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 12 sierpnia 2020 r. sygn. akt II SA/Go 49/20 w sprawie ze skargi J. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. z dnia [...] września 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z 12 sierpnia 2020 r. sygn. akt II SA/Go 49/20 uwzględnił skargę J. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. z [...] września 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego i uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta G. z [...] lipca 2019 r. nr [...].
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:
J. K. w dniu [...] czerwca 2019 r. złożyła w [...] Centrum Pomocy Rodzinie wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia w związku z opieką nad synem B. K.
Prezydent Miasta G., działając na podstawie art. 17 ust. 1, ust. 1a i ust. 5 pkt 1 lit. a oraz art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 2220 ze zm.), powoływanej dalej jako "u.ś.r.", decyzją z [...] lipca 2019 r. nr [...] odmówił przyznania J. K. świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad synem B. K. Organ ustalił, że B. K. legitymuje się - wydanym przez Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania Niepełnosprawności w G. w dniu [...] września 2015 r. - orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, które istnieje od wczesnego dzieciństwa, tj. od [...] listopada 2005 r. Organ ustalił także - w oparciu o pismo strony z [...] czerwca 2019 r. oraz decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. z [...] marca 2019 r. - że J. K. ma ustalone prawo do emerytury, która od [...] marca 2019 r. po waloryzacji wynosi 1 273,99 zł. brutto. Organ uznał zatem, że w związku z ustalonym prawem do emerytury należało odmówić wnioskodawczyni przyznania świadczenia pielęgnacyjnego zgodnie z art. 17 ust. 1a i art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a u.ś.r.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w G., po rozpoznaniu odwołania J. K. od powyższej decyzji, decyzją z [...] września 2019 r. nr [...] utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. Kolegium podzieliło ustalenia organu I instancji co do okoliczności faktycznych istotnych do rozstrzygnięcia sprawy. Wskazało, że jednoznaczne brzmienie art. 17 ust. 5 lit. a u.ś.r. nie pozostawia wątpliwości interpretacyjnych, zgodnie z którym ustalenie prawa do emerytury wyklucza przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. Celem świadczenia pielęgnacyjnego jest udzielenie materialnego wsparcia osobom, które rezygnują z aktywności zawodowej, by opiekować się osobą niepełnosprawną. Świadczenie pielęgnacyjne ma zatem zastąpić dochód wynikający ze świadczenia pracy, której nie może podjąć osoba pielęgnująca. Istotą świadczenia pielęgnacyjnego jest więc częściowe zrekompensowanie opiekunowi niepełnosprawnego strat finansowych spowodowanych niemożnością podjęcia pracy lub rezygnacją z niej w związku z koniecznością opieki nad osobą niepełnosprawną. Stąd też ustawodawca przyjął założenie, że osoba posiadająca już zabezpieczenie materialne w postaci dochodu z tytułu emerytury powinna być wyłączona z zakresu podmiotowego osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego. Nie jest możliwy zatem zbieg obu tych świadczeń ani ich wzajemna kompensata. Takie jednoznaczne rozwiązanie prawne jest przejawem wyboru ustawodawcy w kształtowaniu polityki pomocowej Państwa i wspierania rodzin. Brak jakichkolwiek podstaw prawnych by odmawiać stosowania omawianego przepisu bądź zmieniać jego treść przez wprowadzanie do hipotezy normy prawnej w nim zawartej elementów, które zeń nie wynikają. Organ odnosząc się do zarzutów odwołania powołał się m.in. na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 22 maja 2019 r. sygn. akt IV SA/Wr 105/19, w którym Sąd uznał, że zróżnicowanie uprawnień do pomocy ze strony Państwa nie stanowi samo w sobie naruszenia zasady równości, o której mowa w art. 32 Konstytucji RP, cechą wspólną osób, które w oparciu o przepisy u.ś.r. mają otrzymywać wsparcie w postaci świadczenia pielęgnacyjnego jest to, że nie uzyskują one żadnych dochodów, decydując się na sprawowanie opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem. Konieczność sprawowania opieki musi zatem wiązać się z utratą uzyskiwanych przez skarżącą dochodów, co nie zachodzi w niniejszej sprawie. Osoba zaś posiadająca zaopatrzenie emerytalne (dochody z tytułu emerytury) nie znajduje się w takiej samej sytuacji jak osoba, która z racji sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dochodów nie osiąga. Ustawodawca nie przewidział możliwości wyboru pomiędzy świadczeniem emerytalnym a świadczeniem pielęgnacyjnym, ewentualnie dopłatą wyrównującą niższe świadczenie. Organy administracji nie mają żadnej podstawy prawnej by w zaistniałej sytuacji dokonać swoistego "wyrównania" pomiędzy kwotą przyznanej emerytury a wysokością świadczenia pielęgnacyjnego, ani nie mogą pomijać okoliczności, że emerytura jest stronie skarżącej wypłacana, co powoduje wykluczenie z kręgu uprawnionych do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego. Kolegium uznało również, że podstawy do uzyskania świadczenia nie daje również art. 69 ani art. 71 ust. 1 Konstytucji RP, które zawierają tzw. normy programowe. Nie są one na gruncie powszechnie przyjętej doktryny normami o charakterze reguł, które nadawałyby się do bezpośredniego zastosowania i z których wynikałyby bezpośrednio prawa podmiotowe.