Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędziowie: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno (spr.) Sędzia del. NSA Jerzy Krupiński Protokolant asystent sędziego Katarzyna Kudrzycka po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2016r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 9 kwietnia 2015 r. sygn. akt III SA/Lu 1133/14 w sprawie ze skargi J. S. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z 9 kwietnia 2015 r., III SA/Lu 1133/14 oddalił skargę J. S. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie z [...] listopada 2014 r., nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia. W uzasadnieniu Sąd podniósł, że przedmiotem kontrolowanego postanowienia jest odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności wykonanego postanowienia Burmistrza Miasta Ś. (prawdopodobnie ustnego i zawierającego rygor natychmiastowej wykonalności - ogłoszonego przed dniem 28 listopada 2011 w dacie dziennej bliżej nieokreślonej) o eksmisji rzeczy stanowiących własność K. S. i J. S. (oraz powierzonych przez inne osoby) z działki prawomocnie wywłaszczonej na rzecz Gminy Ś., nr ew. [...] (ujawnionej w księdze wieczystej nr [...]). W ocenie Sądu, wniosek skarżących z 4 lipca 2014 r. stanowi w istocie powielenie wniosku z 4 października 2012 r. o stwierdzenie nieważności czynności egzekucyjnych.
Z art. 156 § 1 k.p.a. wynika uprawnienie organu administracji publicznej do stwierdzenia nieważności decyzji dotkniętej wadami wymienionymi enumeratywnie w tym przepisie. Stosownie do art. 126 k.p.a., instytucja stwierdzenia nieważności znajduje również zastosowanie do postanowień, na które służy zażalenie oraz postanowień określonych w art. 134 k.p.a., tj. stwierdzających niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminowi do jego wniesienia. Nie jest natomiast dopuszczalne stwierdzenie nieważności innych aktów, w tym stwierdzenie nieważności czynności egzekucyjnych (por. wyrok WSA w Warszawie z 23 kwietnia 2013 r., V SA/Wa 1684/13). Również wśród przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji brak jest normy prawnej uprawniającej organy do stwierdzenia nieważności czynności egzekucyjnych. Za tego rodzaju normę nie może być uznany art. 18 u.p.e.a., który nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a., w sprawach które nie zostały uregulowane w u.p.e.a. Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a. w postępowaniu egzekucyjnym musi uwzględniać odrębność celów tych postępowań i nie może prowadzić do nadania przepisom k.p.a. na gruncie postępowania egzekucyjnego znaczenia odmiennego od tego jakie mają w postępowaniu administracyjnym ogólnym. Skoro przepisy k.p.a. dotyczące stwierdzenia nieważności mają zastosowanie do aktów administracyjnych, to nie można ich odpowiednio stosować do innych form działania organu właściwych dla postępowania egzekucyjnego, gdyż prowadziłoby to poszerzenia zakresu przepisów k.p.a. regulujących stwierdzenie nieważności aktów administracyjnych.
Postępowanie o stwierdzenie nieważności aktu administracyjnego rozpoczęte na żądanie strony składa się z dwóch etapów. Pierwszy z nich dotyczy kwestii wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności, drugi zaś postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności. Przesłanką odmowy wszczęcia postępowania jest także skierowanie podania o stwierdzenie nieważności w stosunku do takiej formy działania organów administracji, do której nie odnosi się instytucja stwierdzenia nieważności. W konsekwencji należało uznać, że wniosek J. S. i K. S. z 4 lipca 2014 r. o stwierdzenie nieważności wykonanego postanowienia Burmistrza Miasta Ś. o eksmisji rzeczy stanowiących własność K. S. i J. S. z działki prawomocnie wywłaszczonej na rzecz Gminy Ś., nr ew. [...] (ujawnionej w księdze wieczystej nr [...]), nie mógł skutecznie zainicjować postępowania nieważnościowego z uwagi na brak możliwości przypisania tym czynnościom jednej z wad, o których mowa w art. 156 § 1 k.p.a.