Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zygmunt Zgierski Sędziowie: Sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska Sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M.S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 lipca 2020 r. sygn. akt IV SA/Wa 163/20 w sprawie ze skargi M.S. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] grudnia 2019 r., nr [...] w przedmiocie reformy rolnej oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 1 lipca 2020 r. sygn. akt IV SA/Wa 163/20 oddalił skargę M.S. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] grudnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie reformy rolnej.
Do wydania wyroku doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:
Decyzją z dnia [...] lipca 1999 r. Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej utrzymał w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] czerwca 1999 r. nr [...] odmawiającą stwierdzenia, że część nieruchomości wpisanej do księgi wieczystej "[...]", w skład której wchodził zespół pałacowo-parkowy o powierzchni 9,1989ha (obecnie wpisanej do księgi wieczystej KW Nr [...] i oznaczonej jako działka nr [...]) nie podlegała działaniu przepisów art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz.U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13 ze zm.), dalej w uzasadnieniu przywoływanego jako "dekret o reformie rolnej ". Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, po rozpatrzeniu wniosku M.S. o stwierdzenie nieważności decyzji Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia [...] lipca 1999 r., decyzją z dnia [...] października 2019 r. odmówił stwierdzenia nieważności kwestionowanej decyzji. Wnioskiem z dnia [...] października 2019 r. M.S. wystąpiła o ponowne rozpatrzenie sprawy. W uzasadnieniu wskazano na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego na okoliczność ustalenia, czy istniały przesłanki do przyjęcia, iż sporna nieruchomość podlegała przejęciu na cele reformy rolnej. W wyniku ponownego rozpoznania sprawy, decyzją z dnia [...] grudnia 2019 r., Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi utrzymał w mocy swą wcześniejszą decyzję. W uzasadnieniu organ podkreślił, że sprawa zainicjowana przez skarżącą dotyczy stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] lipca 1999 r., a zatem celem tego postępowania nie jest reprywatyzacja nieruchomości, jak to ma miejsce w trybie zwykłym, tylko formalny nadzór ostatecznej już decyzji według wąskich, kwalifikowanych kryteriów wynikających z art. 156 K.p.a. Organ wskazał, że w postępowaniu o stwierdzenie nieważności dokonuje się oceny legalności decyzji w oparciu o stan faktyczny i prawny z czasu jej wydania, a zatem decyzję z dnia [...] lipca 1999 r. należy ocenić według przepisów K.p.a. w ówczesnym brzmieniu, rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz.U. z 1945 r. Nr 10 poz. 51), dalej w uzasadnieniu przywoływanego jako "rozporządzenie rolne", oraz według przepisów dekretu o reformie rolnej. Organ wskazał, że zastosowanie w niniejszej sprawie ma art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu o reformie rolnej, a w zakresie podstawy kompetencyjnej § 5 rozporządzenia rolnego.
Minister zauważył następnie, że majątek "[...]", w skład którego wchodziła nieruchomość, o której orzekano w kontrolowanych orzeczeniach Wojewody i Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, miał ponad 1600ha i stanowił własność Z.S., poprzednika prawnego wnioskodawczyni. Majątek ten został przejęty na rzecz Skarbu Państwa na podstawie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu o reformie rolnej. Wpis własności majątku na rzecz Skarbu Państwa został dokonany na podstawie wniosku Urzędu Ziemskiego w [...] z dnia [...] października 1946 r. Organ podkreślił przy tym, że nieruchomość, w skład której wchodził zespół pałacowo-parkowy, przekraczała normę obszarową określoną w art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu o reformie rolnej. Organ wskazał też, że decyzją z dnia [...] lipca 1999 r. Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej utrzymał w mocy decyzję Wojewody z dnia [...] czerwca 1999 r., ale jak wynika z akt sprawy, strona niezadowolona z rozstrzygnięcia organu odwoławczego chciała poddać rozstrzygnięcie weryfikacji, lecz cofnęła skargę wniesioną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Rozstrzygnięcia te były oparte na przyjętej ówcześnie i powszechnie stosowanej interpretacji wybranych przepisów, tj. art. 2 ust. 1 lit. e) w związku z art. 1 oraz art. 6 dekretu o reformie rolnej, która nie stała na przeszkodzie przejęciu na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości ziemskiej, na której stał pałac z otaczającym go parkiem. Minister wyjaśnił, że jeżeli przepis prawa dopuszcza możliwość rozbieżnej jego interpretacji, to wybór jednej z nich nie może być oceniony jako rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. nawet wówczas, gdy zostanie ona później uznana za nieprawidłową albo inna interpretacja zostanie uznana za słuszniejszą. Organ wskazał, że podnoszone w sprawie zarzuty opierają się na wypracowanej w ostatnich latach, odmiennej niż w czasie orzekania przez Wojewodę [...] i Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej interpretacji tych samych przepisów dekretu o reformie rolnej. Minister zwrócił przy tym uwagę, że obecnie co do zasady uznaje się, że zespoły dworsko-parkowe nie podpadały pod działanie przepisów ww. dekretu.