Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Tamara Dziełakowska (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Rafał Stasikowski Sędzia del. WSA Agnieszka Miernik po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej E.M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 lutego 2018 r. sygn. akt I SA/Wa 1104/17 w sprawie ze skarg Uniwersytetu [...] w [...] i E. M. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] maja 2017 r. nr [...] w przedmiocie reformy rolnej 1) uchyla zaskarżony wyrok w części oddalającej skargę E. M. i w tym zakresie przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, 2) zasądza od Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na rzecz skarżącego E.M. kwotę 440 zł (czterysta czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Zaskarżonym wyrokiem z 7 lutego 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt I SA/Wa 1104/17) oddalił skargi Uniwersytetu [...] w R. oraz E. M. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z [...] maja 2017 r. w przedmiocie reformy rolnej.
W uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, że decyzją z [...] czerwca 2014 r. Wojewoda Podkarpacki na podstawie § 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. Nr 10, poz. 51 ze zm. - zwanego dalej rozporządzeniem) w związku z art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. Nr 3 poz. 13 ze zm. - zwanego dalej dekretem) oraz art. 104 K.p.a. stwierdził, że nieruchomość położona w [...], odpowiadająca obecnym działkom ewidencyjnym nr: [...], zabudowana zespołem pałacowo - parkowym - podpadała pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej.
Odwołanie od powyższej decyzji złożył E. M.
Decyzją z [...] maja 2017 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 K.p.a. w związku z art. 105 § 2 K.p.a. oraz art. 2 ust. 1 lit. e dekretu i § 5 rozporządzenia:
1. uchylił zaskarżoną decyzję w całości,
2. umorzył postępowanie pierwszej instancji w części dotyczącej nieruchomości położonej w [...], aktualnie oznaczonej ewidencyjnie jako część działki nr [...], liczącą 0,2878 ha, opisaną jako inne tereny zabudowane (Bi), na której znajdowały się spichlerz, magazyn folwarczny i stajnia - wozownia,
3. stwierdził, że pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu nie podpadała nieruchomość, położona w [...], aktualnie oznaczona ewidencyjnie jako działka nr [...] (o powierzchni 0,2117 ha) oraz wnioskowana część działki nr [...] (licząca 6,4605 ha, a mianowicie z wyłączeniem spichlerza, magazynu folwarcznego i wozowni - stajni);
4. stwierdził, że pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu podpadała nieruchomość, położona w [...], aktualnie oznaczona ewidencyjnie jako działka nr [...].
Zdaniem Ministra nie podlegały przejęciu na reformę rolną pochodzące z przedmiotowego majątku działki, aktualnie oznaczone nr [...], na której znajduje się reprezentacyjny park z pałacem ze stawem i kortem tenisowym, które były niezdolne do produkcji rolnej ani nie ułatwiały takiej działalności w części rolnej majątku. Przejawem związku funkcjonalnego nie było też zarządzanie zadłużonym majątkiem z pomieszczenia w pałacu przez zarządcę przymusowego jako okoliczność tymczasowa i przypadkowa, oderwana od obiektywnego przeznaczenia pałacu. Zamierzony, zwykły tryb administrowania dobrami był inny od realizowanego w czasie zajęcia majątku przez banki. Do 1929 r. majątkiem nie kierował osobiście właściciel, który był oficerem rezerwy, a wykonywał te obowiązki zawodowy zarządca, który mieszkał i urzędował w rządcówce poza parkiem. Również zagospodarowanie parku wykluczało jego przydatność rolną. Przekonuje o tym urozmaicony, dwustuletni starodrzew ozdobny. Nie było tam żadnego sadu i ogrodu warzywnego, które zostały urządzone obok oranżerii i szklarni, poza parkiem. W parku znajdował się gazon, salon ogrodowy, kort tenisowy, huśtawki i piaskownica dla dzieci.