Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maciej Dybowski (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Paweł Miładowski Sędzia del. WSA Ewa Kręcichwost - Durchowska po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B.M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 października 2019 r. sygn. akt I SA/Wa 575/19 w sprawie ze skargi B.M. na decyzję Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia [...] lutego 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji 1. oddala skargę kasacyjną; 2. odstępuje od zasądzenia od B.M. na rzecz Miasta [...] i Prezydenta Miasta [...] wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości
Wyrokiem z dnia 11 października 2019 r. sygn. akt I SA/Wa 575/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę B.M. na decyzję Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia [...] lutego 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji.
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Orzeczeniem z dnia [...] października 1962 r. nr [...] (dalej orzeczenie z [...] października 1962 r.) Prezydium Rady Narodowej Miasta [...] Urząd Spraw Wewnętrznych (dalej Prezydium RNMP) wywłaszczyło na rzecz Państwa za odszkodowaniem części nieruchomości położonej w [...] przy ul. [...] na północ od ul. [...], zapisanej w ks.[iędze] wiecz.[ystej] Sądu Powiatowego dla m. [...]:... 2. z ks. wiecz. Kw nr [...], oznaczonej na opisie i mapie nr [...] o powierzchni 8002 m2 i nr [...] o powierzchni 1407 m2..., stanowiącej własność S.C. zam. w [...] ul. [...]... [k. 41-45=72-76 uwierzytelnionego odpisu akt wywłaszczeniowych].
Pismem z 27 marca 2013 r. B.M., działająca w imieniu własnym i jako pełnomocnik H.C., wniosła do Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w [...] o stwierdzenie nieważności punktu 2 orzeczenia z [...] października 1962 r., dotyczącego nieruchomości stanowiącej własność S.C..
Minister Inwestycji i Rozwoju (dalej organ nadzoru bądź Minister) decyzją z dnia [...] lutego 2019 r. nr [...] (dalej decyzja z [...] lutego 2019 r.), po rozpatrzeniu wniosku B.M., działającej w imieniu własnym i jako pełnomocnik H.C., o stwierdzenie nieważności orzeczenia Prezydium Rady Narodowej Miasta [...] Urzędu Spraw Wewnętrznych z dnia [...] października 1962 r. nr [...], w części dotyczącej wywłaszczenia za odszkodowaniem nieruchomości położonej w [...], oznaczonej jako działka nr [...] o powierzchni 8002 m2 i nr [...] o powierzchni 1407 m2, stanowiącej własność S.C., odmówił stwierdzenia nieważności orzeczenia z [...] października 1962 r. (punkt 2 orzeczenia).
Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji i akt sprawy wynika, że Prezydium RNMP orzeczeniem z [...] października 1962 r. wywłaszczyło za odszkodowaniem m.in. części przedmiotowej nieruchomości położonej w [...], stanowiące własność S.C..
W uzasadnieniu, odwołując się do orzecznictwa sądowoadministracyjnego, Minister wyjaśnił tryb i zasady stwierdzania nieważności decyzji administracyjnej wynikające z art. 156 § [1 w tym pkt] 2 Kodeksu postępowania administracyjnego i wyjaśnił znaczenie pojęcia "rażące naruszenie prawa". Wywłaszczenia owej nieruchomości dokonano na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (j.t. Dz. U. z 1961 r. nr 18 poz. 94, dalej ustawa z 1958 r. bądź uztwn), zatem w aspekcie zgodności z przepisami tej ustawy należy ocenić kwestionowane orzeczenie. Istotne znaczenie ma ocena, czy spełnione zostały materialnoprawne przesłanki dopuszczalności wywłaszczenia. Organ nadzoru przywołał treść art. 3 ust. 1 i 3, art. 6 ust. 1, art. 8 ust. 6 pkt 3, art. 15 i 16, art. 21 i art. 22 ust. 1 ustawy z 1958 r. Dokonał szczegółowej analizy powołanych przepisów i ich zastosowania w rozpatrywanej sprawie. W wyniku dokonanej analizy Minister stanął na stanowisku, że w kontrolowanym w trybie nadzoru postępowaniu organ wywłaszczeniowy dysponując decyzją o lokalizacji szczegółowej z [...] października 1961 r. Wydziału Architektury i Nadzoru Budowlanego Prezydium Rady Narodowej Miasta [...], miał podstawy do uznania niezbędności i odpowiedniości m.in. spornej nieruchomości dla realizacji celu wskazanego we wnioskach wywłaszczeniowych, czyli budowy zakładu produkcyjnego Spółdzielni [...] w [...] (dalej Spółdzielnia) i urządzeń jej towarzyszących. Złożony wniosek wywłaszczeniowy zawierał wszystkie wymagane prawem elementy. Na realizację tej inwestycji zabezpieczono odpowiednie środki finansowe. Owa nieruchomość była niezbędna w celu realizacji nałożonych na Spółdzielnię zadań określonych w zatwierdzonych planach gospodarczych. Została ona ujęta w 5-letnim planie inwestycyjnym zatwierdzonym przez Komisję Planowania przy Radzie Ministrów. Wywłaszczenie nieruchomości niezbędnej na potrzeby organizacji spółdzielczej uzasadnione było interesem społecznym i państwowym. Pismem z 10 września 1962 r. Spółdzielnia [...] wystąpiła do S.C. właściciela hipotecznego z ofertą dobrowolnego odstąpienia przedmiotowej nieruchomości. Właściciel tej nieruchomości nie odpowiedział na złożoną ofertę, zatem postępowanie ofertowe przeprowadzono zgodnie z przepisami ustawy z 1958 r., a wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego dotyczącego owej nieruchomości było uzasadnione. Zawiadomieniem z 25 września 1962 r. nr [...] Prezydium RNMP poinformowało o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego, jednocześnie informując o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 16 października 1962 r. W zachowanych aktach wywłaszczeniowych znajduje się zwrotne potwierdzenie odbioru tego zawiadomienia podpisane przez właściciela owej nieruchomości S.C. Rozprawa odbyła się w wyznaczonym terminie. Z jej protokołu wynika, że na rozprawę nie stawił się należycie zawiadomiony właściciel owej nieruchomości. W rozprawie wywłaszczeniowo-odszkodowawczej nie brał udziału biegły. Mimo że nieobecność biegłego na rozprawie wywłaszczeniowej stanowi naruszenie art. 21 uztwn, jednak takie naruszenie, ze względu na sposób ustalania odszkodowania (przemnożenie powierzchni wywłaszczonej nieruchomości przez ustaloną sztywno stawkę 3,60 zł za 1 m2), nie miało wpływu na wysokość ustalonego odszkodowania. Biegły brał udział w postępowaniu wywłaszczeniowo-odszkodowawczym jedynie przez sporządzenie operatu szacunkowego. Wysokość odszkodowania ustalono zgodnie z obowiązującymi przepisami zarządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 24 września 1962 r. w sprawie cen, warunków i trybu sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych (M.P. nr 72 poz. 334, dalej zarządzenie z 1962 r.). Fakt, że w sporządzonej opinii biegły powołał niewłaściwe, uchylone w dacie jej sporządzania zarządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 5 kwietnia 1958 r. (M.P. nr 24, poz. 143, dalej zarządzenie z 1958 r.) w sprawie ceny, warunków i trybu sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych, nie ma wpływu na wysokość przyznanego odszkodowania, ponieważ w obu zarządzeniach cena 1 m2 gruntów klasy I położonych w okręgu I strefy miejskiej była taka sama i wynosiła 3,60 zł. Mimo prawidłowego pouczenia o przysługujących środkach odwoławczych zawartego w orzeczeniu z [...] października 1962 r., S.C. nie odwoływał się od tego orzeczenia, co w ocenie Ministra oznacza, że nie kwestionował on wysokości przyznanego mu odszkodowania. Wydane orzeczenie wywłaszczeniowe zawiera wszystkie wymagane ustawą z 1958 r. elementy. Organ nadzoru uznał, że w kontrolowanym postępowaniu wywłaszczeniowo-odszkodowawczym nie doszło do naruszenia przepisów ustawy z 1958 r. Przedmiotowa nieruchomość została wyceniona przez biegłego rzeczoznawcę, a operat stał się podstawą do ustalenia wysokości odszkodowania w decyzji wywłaszczeniowo-odszkodowawczej. Minister wyjaśnił, że w trakcie postępowania nadzorczego nie stwierdził, by kontrolowane w zaskarżonej części orzeczenie wywłaszczeniowe naruszało pozostałe przesłanki określone w art. 156 § 1 kpa.