Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Elżbieta Kremer Sędziowie: Sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) Sędzia del. WSA Iwona Kosińska Protokolant starszy sekretarz sądowy Magdalena Błaszczyk po rozpoznaniu w dniu 8 września 2015r na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Z. C.-J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 19 marca 2014 r. sygn. akt II SA/Po 1350/13 w sprawie ze skargi Z. C.-J. na decyzję Wojewody W. z dnia [...] października 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 19 marca 2014 r., sygn. akt II SA/Po 1350/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę Z. C.-J. na opisaną w sentencji decyzję Wojewody W.
W jego uzasadnieniu Sąd ten podał, że decyzją z dnia [...] lipca 2013 r., nr [...], Starosta P., na podstawie art. 104 ustawy z dnia 16 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267), dalej: K.p.a., art. 136 ust. 3, art. 137 ust. 1, art. 138, art. 139, art. 140 ust. 1-4, art. 142, art. 216 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, ze zm.), dalej: u.g.n., działając jako organ wyznaczony do załatwienia sprawy zwrotu nieruchomości postanowieniem Wojewody W. z dnia [...] marca 2007 r., nr [...], odmówił zwrotu Z. C.-J. nieruchomości stanowiącej własność Miasta P., położonej w P. przy ul. [...] nar. ul. [...], dla której Sąd Rejonowy P.-S. M. w P. prowadzi księgę wieczystą Kw nr [...], oznaczonej jako działka nr [...], obręb [...] P., arkusz mapy [...] o pow. 0,0734 ha. Organ I instancji stwierdził, że okoliczności, czy nieruchomość jest wykorzystywana zgodnie z celem, na jaki została wywłaszczona, czy też wykorzystano ją na inny cel, nie mają znaczenia dla sprawy w przypadku, gdy nieruchomość stanowi drogę publiczną, w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 260 ze zm.), dalej: u.d.p. Przedmiotowa nieruchomość o nr [...], położona w P. przy ul. [...] nar. ul. M. G., stanowi drogę publiczną, której administratorem jest Zarząd Dróg Miejskich w P. Kategorię drogi gminnej nadano tej ulicy [...] grudnia 1986 r. Starosta wskazał, że przepis art. 2a ustawy o drogach publicznych stanowi, że drogi publiczne - krajowe stanowią własność Skarbu Państwa, natomiast wojewódzkie, powiatowe i gminne własność właściwego samorządu, tj. województwa, powiatu lub gminy. Niedopuszczalne jest zaś orzeczenie o zwrocie nieruchomości wywłaszczonej na podstawie przepisów wymienionych w art. 216 u.g.n., jeśli nieruchomość objęta żądaniem jest wprawdzie zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, lecz w chwili orzekania stanowi drogę publiczną w rozumieniu przepisów ustawy o drogach publicznych. Jedyna dopuszczalna forma obrotu nieruchomościami zajętymi pod drogi publiczne polegać może na przeniesieniu własności między podmiotami wymienionymi w art. 2a u.d.p., wyłącznie w przypadku zmiany przynależności drogi publicznej do dotychczasowej kategorii. Odwołania wnioskodawczyni od tej decyzji Wojewoda W. nie uwzględnił i zaskarżoną decyzją utrzymał ją w mocy. W uzasadnieniu podzielił ustalenia i rozważania poczynione przez organ I instancji, konkludując, że wobec zajęcia działki nr [...] pod drogę publiczną, żądaniu zwrotu nie można zatem zadośćuczynić.
Z. C.-J. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu na powyższą decyzję Wojewody W., żądając jej uchylenia wraz z poprzedzającą ją decyzją organu I instancji. Uzasadniając skargę wskazała, że przedmiotowa działka o nr [...] została wywłaszczona na podstawie decyzji z dnia [...] września 1981 r. Z sentencji decyzji wywłaszczeniowej nie wynika cel wywłaszczenia, dopiero w jej uzasadnieniu wskazano, że zgodnie z decyzją zatwierdzającą plan realizacyjny z dnia [...] października 1976 r. nieruchomości zostały przeznaczone pod realizację Trasy [...]. Zdaniem skarżącej organy orzekające w niniejszej sprawie nie ustaliły jednoznacznie, czy przedmiotowa nieruchomość stała się zbędna na cel określony w decyzji wywłaszczeniowej oraz błędnie ustaliły, że nieruchomość ta stanowi drogę publiczną w rozumieniu u.d.p. W zaskarżonej decyzji nie ma jakichkolwiek ustaleń w zakresie tego, czy na przedmiotowej nieruchomości została rozpoczęta realizacja celu wywłaszczenia lub czy ten cel został zrealizowany - czyli okoliczności o kluczowym w tym postępowaniu znaczeniu. Zdaniem skarżącej na przedmiotowej nieruchomości nie zrealizowano celu wywłaszczenia, bowiem do chwili obecnej nie powstała na niej inwestycja określona w decyzji wywłaszczeniowej. Materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, że działka nr [...] jest drogą publiczną. Dowody zebrane w toku postępowania wskazują jedynie, że część tej działki jest drogą, ale nie przesądzają o tym, że jest to droga publiczna. Z map zgromadzonych przez organy wynika jedynie to, że przez środkową część działki przebiega jezdnia, ale nie jest to ani ul. [...], ani ul. [...]. Skarżąca zwróciła uwagę, że zgodnie z wypisem z rejestru gruntów działka nr [...] oznaczona jest jako użytek "dr", czyli droga. Żaden z przywołanych dokumentów nie stanowi zaś dowodu na to, że działka ta jest drogą publiczną. Z przeprowadzonych przez Starostę oględzin wynika, iż na działce nr [...] znajduje się fragment utwardzonego asfaltem wyjazdu ze stacji paliw "[...]" - zlokalizowanej na działce nr [...]7, z utwardzonym chodnikiem o szer. ok. 1 m. W oparciu o takie ustalenia i mapy nie sposób przyjąć za trafne ustalenia organów, jakoby ten utwardzony asfaltem wyjazd stanowił drogę publiczną. Zwłaszcza, że nie zbadano ewidencji dróg, w tym książki dróg. W konsekwencji czego skarżąca zarzuciła organom, że nie zastosowały art. 136 ust. 3 u.g.n., ani art. 137 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 137 ust. 2 u.g.n.