Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Sikorska (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Małgorzata Borowiec Sędzia NSA Marian Wolanin Protokolant: sekretarz sądowy Justyna Łaskawska po rozpoznaniu w dniu 25 września 2019 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W.I, R.I., J.I., M.B., A.M., G.Z., E.G., M. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 grudnia 2017 r. sygn. akt I SA/Wa 1641/17 w sprawie ze skargi W.I, R.I., J.I., M.B., A.M., G.Z., E.G., M. S. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] lipca 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z 19 grudnia 2017 r., sygn. akt I SA/Wa 1641/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę R. I., W. I., J. I., M. B., A. M., G. Z., E. G. i M. S. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z [...] lipca 2017 r., nr [...], w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji.
Wyrok powyższy zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:
Orzeczeniem z [...] listopada 1949 r., nr [...] Urząd Wojewódzki Warszawski - Dział Rolnictwa i Reform Rolnych uznał, że nieruchomość ziemska położona w gminie B. powiatu warszawskiego, o powierzchni 63,205423 ha, uregulowana w trzech księgach hipotecznych pn. 1 ) "[...]", 2) "[...]", 3) "[...]", stanowiąca własność W. I., podpada pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, "dekret".
Wnioskiem z 25 listopada 2013 r., uzupełnionym pismem z 17 lutego 2014 r., R. I., W, I., J. I., M. B., E. G., G. R. Z. i A. M. wystąpili o stwierdzenie nieważności ww. orzeczenia.
Decyzją z [...] lipca 2017 r., nr [...], Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi odmówił stwierdzenia nieważności ww. orzeczenia Urzędu Wojewódzkiego Warszawskiego z dnia [...] listopada 1949 r. w części dotyczącej nieruchomości ziemskiej położonej w gminie B., powiatu warszawskiego, uregulowanej w księdze hipotecznej pn. "[...]" oraz "[...]". W uzasadnieniu wskazał, iż jego obowiązkiem jest zbadanie czy przy wydaniu spornego orzeczenia wystąpiły przesłanki nieważności wymienione w art. 156 § 1 k.p.a., a w szczególności czy sporne orzeczenie wydano z rażącym naruszeniem prawa. Wskazał, że podstawę prawną orzeczenia stanowi § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. Przepis ten przewiduje możliwość orzekania, na wniosek właściciela, czy dana nieruchomość podpada pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu. Po analizie akt sprawy uznał, iż ww. orzeczenie nie narusza przepisów prawa w sposób "rażący" w rozumieniu art. 156 § 1 k.p.a.
Minister przywołał wykładnię art. 2 ust. 1 lit. e dekretu dokonaną w uchwale Trybunału Konstytucyjnego z 19 września 1990 r., sygn. akt W 3/89, oraz obowiązujące w dacie 1 września 1939 r. przepisy ustawy z 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz. U. z 1926 r., Nr 1, poz. 1) i rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli (Dz. U. Nr 23, poz. 202, ze zm.) regulującego podział nieruchomości. Wskazał, iż w obu ww. regulacjach jako zasadnicze stadium parcelacji uznano wyodrębnienie działek przez właściciela z jego nieruchomości ziemskiej w zatwierdzonym projekcie parcelacji, w którym wydzielano działki z przeznaczeniem na określone cele. Wobec powyższego, ocenie organu nadzoru podlega skuteczność parcelacji przeprowadzonej przez byłego właściciela nieruchomości w świetle obowiązujących wówczas przepisów prawa przy uwzględnieniu treści art. 2 ust. 2 dekretu. Zgodnie z tym przepisem, dla skuteczności parcelacji mającej wpływ na badanie spełnienia przesłanek powierzchniowych w trybie dekretu o reformie rolnej istotne było aby zatwierdzenie parcelacji dokonane zostało przed dniem 1 września 1939 r.