Naczelny Sąd Administracyjny w składzie orzekającym podziela stanowisko prezentowane w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, iż w przypadku, gdy Skarb Państwa lub gmina z naruszeniem zakazu przewidzianego w art. 136 ust. 1 u.g.n. utraciły własność wywłaszczonej nieruchomości, to przede wszystkim na organie spoczywa obowiązek doprowadzenia do stanu, w którym Skarb Państwa lub gmina na powrót władają i są właścicielami nieruchomości podlegającej zwrotowi. Do czasu zakończenia takich działań postępowanie w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości powinno zostać zawieszone na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. ( por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 sierpnia 2006r., sygn. akt I OSK 879/05 - LEX nr 266491, z dnia 26 marca 2008 r., sygn. akt I OSK 491/07 - LEX nr 505428, z dnia 28 stycznia 2009r., sygn. akt I OSK 219/08, z dnia 6 listopada 2008r., sygn. akt I OSK 1477/07 - Centralna baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 1993 r. o sygn. akt III AZP 24/93 ).
Jeżeli zatem rozstrzygnięcie sprawy o zwrot wywłaszczonej nieruchomości stało się zależne od wcześniejszego doprowadzenia stosunków prawnych do stanu, w którym wykonalna stanie się decyzja o zwrocie nieruchomości, to zastosowanie znajduje w sprawie instytucja zawieszenia postępowania administracyjnego przewidziana w art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a.
Przedmiotem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie nie było postanowienie w przedmiocie zawieszenia postępowania w sprawie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości ( o zawieszeniu lub odmowie zawieszenia ), ani decyzja w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości ( o zwrocie lub odmowie zwrotu ), ale postanowienie Ministra Skarbu Państwa odmawiające rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego.
Skarżący J. W. we wniosku z kwietnia 2007r. nie domagał się zawieszenia postępowania w sprawie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., lecz wnosił "zgodnie z art. 100 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego, które wyłoniło się w toku postępowania administracyjnego prowadzonego przez Prezydenta Miasta K. jako Starosty Grodzkiego realizującego zadania z zakresu administracji rządowej w sprawie dotyczącej zwrotu nieruchomości niewykorzystanej na cel ich nabycia (wywłaszczenia), oznaczonej [...]". Powołując się na art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., J. W. wskazywał, iż skoro do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego o charakterze materialnym, które wyłoniło się w toku postępowania administracyjnego, właściwy jest inny organ administracji lub sąd, to również i inny organ administracji, jeżeli jest to możliwe, może rozstrzygnąć kwestię zagadnienia wstępnego. W niniejszym przypadku - zdaniem skarżącego - Minister Skarbu Państwa, jeśli jest w stanie wyrażać zgodę na sprzedaż nieruchomości Fundacji i całkowicie kontroluje nieruchomości będące we władaniu likwidowanej [...] ( mając większość swoich przedstawicieli w jej Radzie Nadzorczej ), to tym samym jest w pełni zdolny do rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego polegającego na przejęciu we władanie wywłaszczonej nieruchomości spełniającej przesłanki zwrotu, co pozwoli uniknąć kosztownego procesu cywilnego. Wbrew jednak stanowisku skarżącego, przepis art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. nie daje kompetencji określonemu organowi administracji publicznej do rozstrzygania zagadnienia wstępnego, gdyż - jak już wyżej wskazano - nie stanowi podstawy prawnej rozstrzygania przez określony organ zagadnienia wstępnego, lecz jedynie do zawieszenia postępowania administracyjnego. Podstawa materialnoprawna do rozstrzygnięcia danego zagadnienia wstępnego ( załatwienia takiej sprawy ) przez organ administracji publicznej musi wynikać z przepisów ustawy.
W niniejszej sprawie Minister Skarbu Państwa nie posiada kompetencji do wydania orzeczenia (decyzji / postanowienia ) skutkującego odzyskaniem przez Skarbu Państwa własności przedmiotowej nieruchomości. Odrębnym zagadnieniem jest kwestia ważności umowy z dnia [...] 1998 r., Rep. A. [...], będąca we właściwości sądów powszechnych jak też możliwość podjęcia innych działań prawnych na gruncie prawa cywilnego, handlowego.
Z tych względów nie można podzielić zarzutów skargi kasacyjnej o naruszeniu przez Sąd pierwszej instancji art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. oraz art. 151 p.p.s.a. i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) oddalił skargę kasacyjną. Na podstawie art. 207 § 2 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny odstąpił od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.