Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA: Marek Stojanowski, Sędziowie NSA: Irena Kamińska - spr., Roman Ciąglewicz, Protokolant: Kamil Wertyński, po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2007r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Budownictwa od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 maja 2006 r. sygn. akt I SA/Wa 2123/05 w sprawie ze skargi T. H. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie; 2. odstępuje od zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrokiem z dnia 29 maja 2006 r., stwierdził nieważność decyzji Ministra Infrastruktury z dnia [...] nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania i ustalenia odszkodowania. Ponadto stwierdził, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu i zasądził od Ministra Budownictwa na rzecz T. H. kwotę 394 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przedstawiono następujący stan faktyczny.
Skarżący T. H., w dniu 6 czerwca 2004 r., wystąpił do Starosty C. z wnioskiem o ustalenie odszkodowania w trybie art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego, w związku z niewykonaniem przez Starostę wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 stycznia 1995 r. w przedmiocie przywrócenia skarżącemu władania wywłaszczoną nieruchomością. T. H. wnosząc o przyznanie odszkodowania wskazał, iż szkody swej upatruje w wydaniu decyzji przez Starostę C. w dniu [...] nr [...], którą odmówiono mu zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.
Wojewoda Ś. decyzją z dnia [...] nr [...] umorzył postępowanie w sprawie ustalenia odszkodowania jako bezprzedmiotowe. W uzasadnieniu decyzji Wojewoda wyjaśnił, że stronie przysługuje odszkodowanie z mocy art. 160 § 1 k.p.a., ale w sytuacji wyrządzenia stronie szkody na skutek wydania decyzji z naruszeniem art. 156 § 1 k.p.a. lub też stwierdzenia jej nieważności. W rozpoznawanej sprawie, jak wskazał, nie ma wadliwej decyzji w stosunku, do której zostałaby stwierdzona nieważność, ponieważ decyzja Starosty C. z dnia [...] została decyzją Wojewody Ś. z dnia [...] nr [...] utrzymana w mocy.
Skarżący na powyższe rozstrzygnięcie Wojewody Ś. złożył odwołanie do Ministra Infrastruktury, który decyzją z dnia [...] zaskarżoną decyzję organu I instancji utrzymał w mocy przychylając się do argumentacji Wojewody Ś. zaprezentowanej w uzasadnieniu decyzji z dnia [...]. W uzasadnieniu decyzji Minister Infrastruktury wskazał, że w rozpoznawanej sprawie brak jest rozstrzygnięcia właściwego organu lub sądu administracyjnego, które stwierdzałoby nieważność kwestionowanych decyzji Starosty C., a następnie Wojewody Ś.
Na powyższą decyzję Ministra T. H. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie podnosząc, że umorzenie postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania jest niezasadne. Przedmiotowa nieruchomość, jak wskazał w skardze, została oddana w użytkowanie wieczyste na rzecz osoby trzeciej, a to pozbawiło go możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Sytuacja ta w jego ocenie stanowi rzeczywistą szkodę w rozumieniu art. 160 k.p.a.
Organ wnosząc odpowiedź na przedmiotową skargę podtrzymał swą dotychczasową argumentację zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia wskazał, że od decyzji, której przedmiotem jest odszkodowanie dochodzone na podstawie art. 160 k.p.a. bez względu na to jakie wydano rozstrzygnięcie, czy przyznające odszkodowanie, czy też umarzające postępowanie skarga do sądu administracyjnego nie przysługuje. Możliwy tryb weryfikacji takiej decyzji to wniesienie powództwa do sądu powszechnego. W dalszej części uzasadnienie Sąd I instancji wskazał, iż zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692 ze zm.) do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tj. przed dniem 1 września 2004 r., stosuje się w przepisy art. 160 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie przedmiotowej ustawy. Oznacza to, w ocenie Sądu, że przepis ten dawał możliwość orzekania o odszkodowaniu pomimo uchylenia tej regulacji z dniem 1 września 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, że wydanie decyzji w sprawie odszkodowania wyczerpuje drogę administracyjną, ale stwarza stronie możliwość wszczęcia postępowania cywilnego. Samo wydanie decyzji w sprawie odszkodowania w trybie, o którym mowa powyżej stanowi konieczną przesłankę wszczęcia postępowania cywilnego. Z treści art. 160 § 5 k.p.a. wynika, że strona niezadowolona z przyznanego jej przez organ odszkodowania może wystąpić do sądu powszechnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia jej decyzji. Sprawa tego rodzaju jest więc sprawą cywilną i podlega w związku z tym rozpoznaniu przez sąd powszechny tyle tylko, że przed wystąpieniem do tego sądu z powództwem należy wyczerpać drogę, o której mowa w art. 160 § 4 k.p.a. Dla trybu podejmowanej weryfikacji takiej decyzji nie ma znaczenia czy było to rozstrzygnięcie przyznające odszkodowanie, odmawiające jego przyznania czy też stwierdzające bezprzedmiotowość danego roszczenia. Rozważania te, jak argumentował Sąd I instancji, prowadzą do wniosku, że Minister Infrastruktury nie był organem właściwym do zajmowania się odwołaniem skarżącego od decyzji Wojewody Ś. w przedmiocie przyznania odszkodowania, a to oznacza, że zaskarżona decyzja jest dotknięta wadą określoną w art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a.