Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Olga Żurawska-Matusiak Sędziowie Sędzia NSA Mirosław Wincenciak (spr.) Sędzia del. WSA Dariusz Chaciński po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej C.Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 25 października 2018 r., sygn. akt II SA/Lu 459/18 w sprawie ze skargi C.Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] marca 2018 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżony wyrok oraz zaskarżoną decyzję i ją poprzedzającą decyzję Wójta Gminy D. z dnia [...] grudnia 2017 r., nr [...]
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 25 października 2018 r., sygn. akt II SA/Lu 459/18, po rozpoznaniu sprawy ze skargi C.Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] marca 2018 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, oddalił skargę. U podstaw rozstrzygnięcia Sądu I instancji legły następujące ustalenia oraz ocena prawna.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia [...] marca 2018 r. (nr [...]) utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy [...] z dnia [...] grudnia 2017 r. (nr [...]), którą odmówiono C.Z. przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ odwoławczy wyjaśnił, że matka skarżącej C.Z.2 legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, co jest udokumentowane orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w [...] z dnia [...] lipca 2017 r. (Nr [...]). Jej niepełnosprawność datuje się od dnia [...] czerwca 2012 r., a strona skarżąca mieści się w kręgu osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego według art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2220 ze zm.), dalej "u.ś.r.", bowiem stosownie do tego przepisu świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - ciąży obowiązek alimentacyjny. Ostatniej przesłanki, wymienionej w art. 17 ust. 1 u.ś.r., którą jest istnienie związku przyczynowo-skutkowego między rezygnacją lub niepodejmowaniem zatrudnienia przez skarżącą a opieką nad matką, organ pierwszej instancji wprawdzie nie badał, jednakże nie stanowi to uchybienia mającego wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, bowiem zaistnienie jednej z przesłanek negatywnych, wymienionych w art. 17 ust. 5 u.ś.r., wyklucza przyznanie tego świadczenia, choćby wszystkie inne przesłanki pozytywne zostały spełnione.
Organ odwoławczy podzielił stanowisko organu pierwszej instancji, że świadczenie pielęgnacyjne skarżącej nie może być przyznane z uwagi na zaistnienie przesłanki negatywnej, wymienionej w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. b u.ś.r. Stosownie do tego przepisu świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. C.Z. ma zaś ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na okres od 1 listopada 2017 r. do 31 października 2018 r., co potwierdza decyzja organu pierwszej instancji z dnia [...] października 2017 r. (Nr [...]), a w tej sytuacji świadczenie pielęgnacyjne nie może być jej przyznane.
Odnosząc się do drugiego z powodów odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, a mianowicie niespełnienia warunku określonego w art. 17 ust. 1b u.ś.r., gdyż niepełnosprawność matki skarżącej powstała w wieku 66 lat, a więc nie w wieku określonym w tym przepisie, tj. przed ukończeniem 18 roku życia (pkt 1) lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia (pkt 2), Kolegium stwierdziło, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 21 października 2014 r., w sprawie sygn. akt K 38/13 orzekł, że przepis art. 17 ust. 1b u.ś.r. w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. W sentencji tego wyroku Trybunał Konstytucyjny nie określił daty utraty mocy obowiązującej przepisu art. 17 ust. 1b u.ś.r, w związku z czym wyrok wszedł w życie z dniem ogłoszenia, to jest w dniu 23 października 2014 r. W ocenie organu odwoławczego chociaż Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności art. 17 ust. 1b u.ś.r., to nie zmienił sytuacji prawnej skarżącej. Zdaniem organu, rozważania Trybunału Konstytucyjnego dotyczyły sytuacji w ramach tej samej grupy świadczeniobiorców - czyli opiekunów niepełnosprawnych dzieci, gdy ich niepełnosprawność powstała w wieku dorosłym.