Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Borowiec Sędziowie sędzia NSA Jan Paweł Tarno (spr.) sędzia del. NSA Jerzy Stankowski Protokolant Andrzej Bienkowski po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J. J. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 marca 2009 r. sygn. akt I SA/Wa 1577/08 w sprawie ze skargi J. J. B. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] września 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji komunalizacyjnej oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 26 marca 2009 r., I SA/Wa 1557/08 oddalił skargę J. J. B. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] września 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd stwierdził, że przystępując do rozpatrzenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, organ nadzoru we wstępnej fazie postępowania ma obowiązek ustalenia, czy żądanie zgłoszone w tym przedmiocie pochodzi od strony postępowania. Jeśli tak jest i nie zachodzą przeszkody o charakterze przedmiotowym do przeprowadzenia postępowania nadzorczego, organ wszczyna postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. Postępowanie to prowadzone jest z udziałem stron weryfikowanej w postępowaniu nadzorczym decyzji, bądź ich następców prawnych, a także innych podmiotów, jeżeli wykażą, że są stroną tego postępowania w rozumieniu art. 28 k.p.a. Tak więc stroną postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej oprócz osób, które uczestniczyły w pierwotnym postępowaniu w charakterze stron, mogą być i inne osoby, które - żądając stwierdzenia nieważności decyzji - wykażą swój interes prawny lub obowiązek, czyli także ten, kto wykaże swój tytuł prawny do objętej postępowaniem nieruchomości.
W niniejszej sprawie Sąd w całości podzielił pogląd Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, że J. J. B. nie ma przymiotu strony w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody Olsztyńskiego z [...] marca 1991 r.- bowiem nie przedstawił żadnego tytułu prawnorzeczowego do przedmiotowej nieruchomości, w żaden sposób nie wykazał, że nieruchomość ta w dniu 27 maja 1990 r. stanowiła jego własność - jako spadkobiercy poprzedniego właściciela - a w związku z tym nie podlegała komunalizacji.
Skarżący powoływał się na fakt, że przedmiotowa nieruchomość - według jego oceny - nie podlegała przepisom ustawy z 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. z 1969 r., Nr 22, poz. 159 ze zm.), wobec czego bezzasadnie Skarb Państwa przejął na własność majątek należący do jego ojca. Fakt ten powoduje, że nieruchomość ta nadal stanowiła własność poprzedniego właściciela, a następnie jego. Tymczasem - skoro skarżący kwestionuje fakt objęcia przedmiotowej nieruchomości przepisami ww. ustawy z 14 lipca 1961 r. oraz prawidłowość wpisu w księdze wieczystej dotyczącego prawa własności Gminy Olsztyn - to powinien podjąć starania odnośnie ich usunięcia.
Organy administracji państwowej działają na podstawie przepisów prawa - art. 6 k.p.a. Skoro z treści księgi wieczystej wynika, kto jest właścicielem przedmiotowej nieruchomości, to fakt ten jest wiążący dla organów. Organ nie może samodzielnie ustalać tytułu własności nieruchomości.
Spory o prawo własności nieruchomości może rozstrzygać tylko sąd powszechny, na podstawie przepisów prawa cywilnego. WSA podzielił pogląd wyrażony w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z 9 października 2007 r., III CZP46/7, że "W sprawie o uzgodnienie stanu prawnego nieruchomości - ujawnionego w księdze wieczystej na podstawie ostatecznej decyzji administracyjnej wydanej zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 ustawy z 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm.) - z rzeczywistym stanem prawnym, sąd jest związany tą decyzją." Jednakże, treść tej uchwały nie powoduje, że skarżący tym samym zyskuje przymiot strony w postępowaniu administracyjnym dotyczącym stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej. Fakt związania sądu cywilnego treścią decyzji komunalizacyjnej - a co za tym idzie niemożność skutecznego kwestionowania prawidłowości wpisu w Księdze Wieczystej dotyczącego prawa własności Gminy Olsztyn - może skutkować tylko tym, że J. J. B. nie uzyska korzystnego dla siebie orzeczenia sądu. Natomiast nie powoduje powstania u niego żadnego tytułu praworzeczowego do tej nieruchomości - co dawałoby mu przymiot strony z art. 28 k.p.a., a tym samym legitymację procesową do wszczęcia postępowania dotyczącego stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej.