Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maria Wiśniewska Sędziowie NSA Izabella Kulig-Maciszewska del. WSA Iwona Kosińska(spr.) Protokolant Edyta Pawlak po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej T. Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2009 r. sygn. akt IV SA/Wa 113/09 w sprawie ze skargi T. Z. na postanowienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2. zasądza od Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na rzecz T. Z. kwotę 397 (trzysta dziewięćdziesiąt siedem) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2009 r. sygn. akt IV SA/Wa 113/09, po rozpatrzeniu skargi T. Z. na postanowienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania, oddalił skargę.
W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny przedstawił następujący stan faktyczny sprawy:
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi postanowieniem z dnia [...] listopada 2008 r., po rozpatrzeniu zażalenia T. Z. utrzymał w mocy postanowienie Wojewody Śląskiego z dnia [...] lutego 2008 r. nr [...] zawieszające z urzędu postępowanie w sprawie orzeczenia odszkodowania za nieruchomość rolną, przejętą na rzecz Państwa decyzją Prezydenta Miasta Z. z dnia [...] sierpnia 1977 r. nr [...], do czasu rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego. W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że Prezydent Miasta Z. decyzją z dnia [...] sierpnia 1977 r. nr [...] wydaną na podstawie ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o przymusowym wykupie nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 3, poz. 14, ze zm.), przejął na rzecz Państwa nieruchomość rolną składającą się z działek nr [...] i [...] o łącznej powierzchni 0,2913 ha, wchodzącą w skład gospodarstwa rolnego położonego w Z., stanowiącego wcześniej współwłasność I. C., C. C. i K. R. Następnie Wojewoda Śląski decyzją z dnia [...] kwietnia 2004 r. nr [...] stwierdził, że powyższa decyzja Prezydenta Miasta Z. wydana została z naruszeniem prawa. T. Z. wystąpiła z wnioskiem o odszkodowanie. Postanowieniem z dnia [...] lutego 2008 r. Wojewoda Śląski zawiesił z urzędu postępowanie odszkodowawcze w niniejszej sprawie. Niezgadzając się z tym orzeczeniem T. Z. złożyła do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zażalenie. Po jego rozpatrzeniu organ odwoławczy stanął na stanowisku, że nie może ono zostać uwzględnione. W uzasadnieniu organ II instancji stwierdził, że w niniejszej sprawie zaistniała przewidziana w art. 97 § 1 pkt 4 kpa podstawa obligatoryjnego zawieszenia postępowania administracyjnego do momentu rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego, jakim jest zbadanie zgodności z prawem decyzji Wojewody Śląskiego z dnia [...] kwietnia 2004 r. Zdaniem tego organu ocena zasadności powyższej decyzji w kontekście zmiany linii orzeczniczej sądów administracyjnych co do właściwości przeprowadzania postępowań w trybie art. 156 kpa w sprawach dotyczących przejęcia nieruchomości na podstawie ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o przymusowym wykupie nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych jest istotnym elementem toczącego się postępowania odszkodowawczego. Brak jednoznacznego rozstrzygnięcia powyższej kwestii doprowadzić może do tego, że decyzja wydana na podstawie art. 160 kpa podjęta zostanie w następstwie aktu administracyjnego, który zawiera kwalifikowaną wadę prawną, polegającą na wydaniu decyzji z naruszeniem przepisów o właściwości (art. 156 §1 pkt 1 kpa).
Skargę na postanowienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] listopada 2008 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyła T. Z. Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia. Stwierdziła, że narusza ono art. 97 § 1 pkt 4 kpa. W ocenie skarżącej zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego może mieć miejsce w przypadku, gdy postępowanie w sprawie zagadnienia wstępnego ma charakter zindywidualizowany, zaadresowane jest do określonej ściśle strony i rzutuje na jej prawa lub obowiązki, nie zaś jak twierdzi Wojewoda Śląski i Minister, gdy chodzi o ustalenie linii orzeczniczej sądów administracyjnych. Powołując się na orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego skarżąca stwierdziła ponadto, że przepis art. 97 § 1 pkt 4 kpa wymaga, aby istniał bezpośredni związek przyczynowy między rozpatrzeniem sprawy i wydaniem decyzji a uprzednim rozstrzygnięciem zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Gdy w sprawie pojawia się natomiast zagadnienie, które wykazuje jedynie pośredni związek z rozpatrzeniem sprawy i wydaniem decyzji, jak np. zmiana linii orzeczniczej sądów administracyjnych, nie ma ono charakteru zagadnienia wstępnego w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 kpa. Skarżąca stwierdziła także, że skonkretyzowany przypadek wystąpiłby dopiero w sytuacji wznowienia postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji wywłaszczeniowych, natomiast w niniejszej sprawie zarówno Wojewoda, jak i organ odwoławczy nie wykazali jakichkolwiek działań w zakresie uchylenia ostatecznych decyzji dotyczących niesłuszności wywłaszczeń, a jedynie powołali się ogólnie na ustalenia linii orzeczniczej sądów administracyjnych. Tymczasem wykładnia dokonana przez sądy administracyjne nie stanowi powszechnie obowiązującego prawa, ani nie powoduje automatycznej nieważności decyzji z nią sprzecznych. Tego typu argument nie może więc blokować postępowania w sprawie wypłaty odszkodowania.