Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Kacprzak Sędziowie NSA Małgorzata Jaśkowska (spr.) Paweł Miładowski Protokolant Tomasz Zieliński po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Teatru im. S. Ż. w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 kwietnia 2008 r. sygn. akt IV SA/Wa 2562/07 w sprawie ze skargi T. im. S. Ż. w K. na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] października 2007 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w przedmiocie przejęcia nieruchomości na własność Państwa oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2008 r. (sygn. akt IV SA/Wa 2562/07), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Teatru im. [...][...] w K. na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] października 2007 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie przejęcia nieruchomości na własność Państwa.
Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach sprawy.
Zaskarżoną decyzją z dnia [...] października 2007 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, po rozpatrzeniu odwołania Teatru im. [...][...] w K. oraz Marszałka Województwa Świętokrzyskiego od decyzji Wojewody Świętokrzyskiego z dnia [...] kwietnia 2007 roku, orzekającej, iż udział w wysokości [...] nieruchomości zabudowanej położonej w Kielcach obręb [...] jako działka [...] o pow. 0,2295 ha, nie przeszedł z mocy prawa na własność Państwa, uchylił ww. decyzję i umorzył postępowanie w sprawie.
Zajmując stanowisko organ odwoławczy wyjaśnił, iż dla zachowania rygorów postępowania poprzedzającego wydanie decyzji niezbędne jest ustalenie, czy wnioskodawcy - Teatrowi im. [...][...] w K., przysługuje przymiot strony w rozumieniu art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm. - dalej jako k.p.a.), w postępowaniu o przejęcie nieruchomości na własność Państwa w trybie art. 17 ustawy z dnia 25 lutego 1958 roku o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym ( Dz. U. Nr 11, poz. 37 ze zm. - dalej zwana ustawą nacjonalizacyjną).
Organ wskazał, iż ustawa nacjonalizacyjna stanowiła o przejściu podlegającego jej regulacjom mienia na własność Państwa, jeżeli mienie to pozostawało we władaniu państwowych jednostek organizacyjnych. Wnioskodawca nie posiada statusu państwowej jednostki organizacyjnej, bowiem jest samorządową instytucją kultury posiadającą osobowość prawną. Jako podmiot odrębny od Skarbu Państwa (art. 33 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny - Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), nie ma interesu prawnego w żądaniu przejęcia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Podniesiono, iż z treści wniosku oraz pism w toku postępowania wynika, że wnioskodawca swoje prawo do nieruchomości wywodzi ze statusu państwowej jednostki organizacyjnej oraz twierdzenia, iż władał nieruchomością w dacie wejścia w życie ustawy nacjonalizacyjnej, a docelowo zamierza skorzystać z prawa nadanego art. 202 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami ( Dz. U. Nr 261, poz. 2603). Dla skorzystania z możliwości uwłaszczenia nieruchomości na zasadzie art. 202 niezbędne jest, aby państwowa lub komunalna instytucja kultury zarządzała nieruchomością w dniu 5 grudnia 1990 roku oraz w dacie wpisu do rejestru instytucji kultury, przy czym uwłaszczenie takie nie może naruszać praw osób trzecich. W ocenie organu, tak konstruowane uprawnienie wnioskodawcy do nieruchomości, której przejęcia na własność Państwa żąda w chwili obecnej w części wskazanej we wniosku, jest uprawnieniem jedynie hipotetycznym, niewynikającym wprost z przepisów prawa a jedynie z założenia, że gdyby nieruchomość w dacie wejścia w życie ustawy nacjonalizacyjnej stanowiła w całości własność Państwa, wnioskodawcy jako państwowej jednostce organizacyjnej przysługiwałby zarząd nad nią, a to w konsekwencji doprowadziłoby do uzyskania prawa użytkowania wieczystego gruntów oraz własności położonych na nich budynków, innych urządzeń i lokali. Organ podkreślił, iż decyzja wydana na podstawie omawianej ustawy jest decyzją deklaratoryjną, jednakże zawiera element konstytutywny, albowiem uprawnia do powołania się na nabycie prawa i stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej. Zdaniem organu ewentualne przejęcie na własność Państwa przedmiotowej części nieruchomości nie mogłoby skutkować wynikającym z przepisów automatyzmem prawa wnioskodawcy do nieruchomości, a ponadto przejęcie mienia w trybie ustawy nacjonalizacyjnej jest obecnie niemożliwe, gdyż pozostawałoby w sprzeczności z obowiązującymi przepisami konstytucyjnymi dotyczącymi ochrony własności. Zatem wnioskodawca nie ma interesu prawnego w niniejszym postępowaniu administracyjnym i nie przysługuje mu w nim przymiot strony.