Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Jaśkowska Sędziowie: Sędzia NSA Wiesław Morys Sędzia del. WSA Ewa Kwiecińska (spr.) Protokolant: specjalista Edyta Pacewicz po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Infrastruktury i Rozwoju od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 stycznia 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 996/13 w sprawie ze skargi I. W. na postanowienie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 8 marca 2013 r. nr (...) w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji uwłaszczeniowej 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę, 2. zasądza od I. W. na rzecz Ministra Infrastruktury i Budownictwa kwotę 280 (dwieście osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 14 stycznia 2014 r., sygn. akt I SA/Wa 996/13, po rozpatrzeniu skargi I. W. uchylił postanowienie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 8 marca 2013 r. nr (...) oraz poprzedzające je postanowienia z dnia 6 lutego 2013 r. nr (...) w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.
Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Wojewoda (...), działając na podstawie art. 200 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz. U z 2000 r. Nr 46, poz. 543 ze zm.), zwanej dalej "u.g.n." decyzją z dnia 22 czerwca 2004 r. nr (...) stwierdził nabycie z mocy prawa w dniu 5 grudnia 1990 r. przez Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku (...) prawa użytkowania wieczystego szeregu działek gruntu wymienionych w tej decyzji, położonych w C., stanowiących teren (...) Wesołego Miasteczka oraz nabycie prawa własności budynków i urządzeń znajdujących się na ww. działkach.
Pismem z dnia 28 listopada 2011 r. I. W. zwróciła się do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej o stwierdzenie nieważności ww. decyzji Wojewody (...) z dnia 22 czerwca 2004 r. w części dotyczącej działki nr (...).
Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej postanowieniem z dnia 6 lutego 2013 r. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności powyższej decyzji.
W uzasadnieniu postanowienia organ wskazał, że przed merytorycznym rozpatrzeniem wniosku konieczne jest zbadanie przesłanek formalnoprawnych warunkujących dopuszczalność wszczęcia tego postępowania z wniosku skarżącej.
Organ podał, że zgodnie z przepisem art. 157 § 2 k.p.a. wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji może skutecznie domagać się strona, a więc stosownie do art. 28 k.p.a. tylko taki podmiot, którego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy kwestionowana decyzja. Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej zauważył, że stroną postępowania stosownie do treści przepisu art. 29 k.p.a. mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie posiadające osobowości prawnej. Organ podkreślił, że status stron wynika z przepisów prawa materialnego, które ustanawia prawa i obowiązki, przy czym tylko przepis prawa materialnego, stanowiąc podstawę interesu prawnego, stwarza dla określonego podmiotu legitymację procesową strony. Brak bezpośredniości wpływu sprawy na sferę prawną osoby nie pozwala na uznanie jej za stronę.
Organ zauważył, że konieczne jest ustalenie, czy wnioskodawczyni może powołać się skutecznie na przepis prawa materialnego, stwarzający jej uprawnienie do przedmiotowej nieruchomości, z którego wywodzi swój interes prawny w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej w trybie art. 156 k.p.a. Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej wskazał, że podstawą prawną decyzji Wojewody (...) z dnia 22 czerwca 2004 r. był art. 200 u.g.n. W postępowaniu uwłaszczeniowym, toczącym się na podstawie art. 200 u.g.n. stronami postępowania oprócz Skarbu Państwa (właściciela nieruchomości) i państwowej osoby prawnej legitymującej się w dniu 5 grudnia 1990 r. prawem zarządu do gruntu, mogą być: podmiot, który wykaże, że przysługuje mu prawo do gruntu, osoba, która podważa uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa lub osoba legitymująca się prawem rzeczowym do części nieruchomości podlegającej uwłaszczeniu. Innymi słowy interes prawny w postępowaniu nadzorczym prowadzonym w trybie art. 156 k.p.a. dotyczącym postępowania uwłaszczeniowego, posiadają: aktualny właściciel nieruchomości, osoby którym przysługują prawa rzeczowe do uwłaszczonej nieruchomości, uwłaszczony podmiot a także osoba trzecia, której prawa mogły być naruszone przez uwłaszczenie (były właściciel lub jego następcy prawni), przy założeniu, iż te ostatnie podmioty tylko w takim zakresie mają interes prawny, w jakim uwłaszczenie naruszyło ich prawa.