Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA: Izabella Kulig-Maciszewska Sędziowie NSA Zbigniew Rausz (spr.) Joanna Runge-Lissowska Protokolant Justyna Nawrocka po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2006 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej S. Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 2 czerwca 2005 r. sygn. akt III SA/Gd 217/04 w sprawie ze skargi S. Ł. na decyzję Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Gdańsku z dnia [...] nr [...] w przedmiocie równoważnika pieniężnego za brak mieszkania oddala skargę kasacyjną.
Jak wskazał Sąd w zaskarżonym wyroku, decyzją z dnia [...] Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Gdańsku na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. oraz § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 października 2003 r. w sprawie równoważnika pieniężnego z tytułu braku mieszkania funkcjonariuszy Służby Więziennej (Dz. U. Nr 187 poz. 1831) w związku z art. 88 ust. 1, art. 89 ust. 1 oraz art. 91 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 kwietnia 1996 r. o Służbie Więziennej (t.j. Dz. U. Nr 207, poz. 1761 ze zm.), utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Zakładu Karnego w [...] z dnia 29 grudnia 2003 r. o odmowie przyznania S. Ł. równoważnika pieniężnego z tytułu braku mieszkania.
W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy stwierdził, że S. Ł. w dniu 2 grudnia 2003 r. złożyła u Dyrektora Zakładu Karnego w [...] wniosek o przyznanie równoważnika pieniężnego z tytułu braku mieszkania. W uzasadnieniu decyzji odmownej organ stwierdził, że ekwiwalent z tytułu braku lokalu mieszkalnego został przyznany mężowi S. Ł. i na podstawie przepisów o Służbie Więziennej świadczenie jej nie przysługuje. Organ odwoławczy uzasadniając decyzję wskazał, że zgodnie z art. 85 powoływanej ustawy uprawnieniem zasadniczym funkcjonariuszy w służbie stałej jest prawo do lokalu mieszkalnego położonego w miejscowości, w której stale pełni służbę lub w miejscowości pobliskiej, z uwzględnieniem członków rodziny określonych w art. 86 ustawy. Przedmiotowy równoważnik przysługuje funkcjonariuszowi, jeżeli on sam lub jego małżonek nie posiadają lokalu mieszkalnego lub domu, a także jeżeli nie przydzielono mu kwatery stałej. Pobieranie przez funkcjonariusza tego równoważnika jest realizacją uprawnienia zastępczego w odniesieniu do prawa podstawowego określonego w art. 85 ust. 1 ustawy. W związku z tym funkcjonariusza, który otrzymuje równoważnik pieniężny z tytułu braku mieszkania należy traktować jako funkcjonariusza, wobec którego zrealizowano uprawnienia mieszkaniowe.
Zgodnie z art. 91 ust. 1 pkt 3 ustawy o Służbie Więziennej prawo do lokalu mieszkalnego nie przysługuje funkcjonariuszowi, którego małżonek spełnia warunki określone w pkt 1 i 2 tego przepisu. W sytuacji gdy funkcjonariusz małżonek pobiera równoważnik, to należy go traktować jako funkcjonariusza, wobec którego spełniono uprawnienie mieszkaniowe. Tym samym jego małżonkowi takie prawo nie przysługuje.
Organ wskazał, że S. Ł. i jej małżonek K. Ł. nie posiadają własnego lokalu mieszkalnego i decyzją z dnia [...] nr [...] Dyrektor Zakładu Karnego w [...] przyznał K. Ł. równoważnik pieniężny z tytułu braku mieszkania. Organ odwoławczy uznał na tej podstawie, że S. Ł. należy traktować jako funkcjonariusza, wobec którego spełniono uprawnienie mieszkaniowe i nie przysługuje jej równoważnik.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego S. Ł. wniosła o uchylenie decyzji, ponieważ została wydana z naruszeniem prawa. W uzasadnieniu skarżąca zarzuciła organowi błędną wykładnię art. 89 ust. 1 i niewłaściwe zastosowanie art. 85 ust. 1 oraz art. 91 ust 1 pkt 3 ustawy o Służbie Więziennej. Skarżąca twierdzi, że spełnia przesłanki do otrzymania równoważnika, a organ odmawiając jej świadczenia powołał się na te same przepisy, które były podstawą przyznania równoważnika mężowi. Treść przepisu art. 89 ust. 1 ustawy, bez odwoływania się do innych artykułów, stanowi, że równoważnik przysługuje każdemu funkcjonariuszowi w służbie stałej, jeżeli on lub jego małżonek nie posiadają lokalu mieszkalnego lub domu. Wobec tego organ nie może stosować zawężającej wykładni wskazanego przepisu i pozbawiać skarżącą ustawowych uprawnień. W niniejszej sprawie brak jest podstaw prawnych do ograniczenia uprawnień do przyznania równoważnika jednemu z małżonków, gdyż oboje spełniają ustawowe przesłanki do otrzymania świadczenia. Zdaniem skarżącej podstawowym warunkiem, który przesądza o uprawnieniu jest nieposiadanie lokalu mieszkalnego. Ponieważ skarżąca nie ma mieszkania należy jej się przedmiotowy równoważnik pieniężny.