W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, H.K. zarzuciła naruszenie art. 98a ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) polegające na tym, że decyzja w sprawie opłaty adiacenckiej została wydana pomimo przekroczenia trzyletniego terminu, zakreślonego tym przepisem, bowiem zaskarżona decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] listopada 2006 r. została jej doręczona dnia [...] grudnia 2006 r. i z tym dniem stała się ostateczna, a nie z dniem [...] listopada 2006 r., tj. z datą sporządzenia.
Oddalając skargę, Wojewódzki Sąd Administracyjny stanął na stanowisku, że w terminie trzyletnim, o którym mowa w art. 98a ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w którym dopuszcza on ustalenie opłaty adiacenckiej, powinna zostać wydana decyzja przez organ pierwszej instancji, a nie decyzja ostateczna. W sprawie nie budzi wątpliwości żadnej ze stron, że decyzja zatwierdzająca projekt podziału nieruchomości stała się ostateczna dnia [...] grudnia 2003 r., a decyzja Prezydenta m.st. Warszawy ustalająca opłatę została wydana [...] października 2006 r., zatem przed upływem terminu wyznaczonego do ustalenia opłaty. Sąd Wojewódzki zwrócił jednocześnie uwagę, że data wydania decyzji przez organ odwoławczy i data jej ostateczności - co stanowi główny zarzut skargi - nie ma w sprawie znaczenia.
H.K. wniosła skargę kasacyjną od tego wyroku, zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 98a ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami i podnosząc, że ustalenie opłaty adiacenckiej nie nastąpiło przed upływem trzyletniego terminu, ponieważ decyzja w tej sprawie nie tylko przed jego upływem powinna zostać wydana, ale i musi być ostateczna.
Rozpoznając skargę kasacyjną Naczelny Sąd Administracyjny powziął wątpliwości prawne, czy termin trzyletni określony w art. 98a ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, ograniczający w czasie dopuszczalność ustalenia opłaty adiacenckiej, dotyczy tylko decyzji organu pierwszej instancji i postanowieniem z dnia 26 listopada 2008 r., sygn. akt I OSK 1798/07 przedstawił składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego do rozstrzygnięcia następujące zagadnienie prawne: "Czy datą ustalenia opłaty adiacenckiej, o jakiej mowa w art. 98a ust. 1 ustawy z dnia 11 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.), w terminie 3 lat od dnia, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna, jest data wydania, wysłania czy doręczenia stronie zobowiązanej decyzji organu pierwszej instancji czy decyzji ostatecznej w tym przedmiocie."
W uzasadnieniu postanowienia Sąd podkreślił, że art. 98a ustawy o gospodarce nieruchomościami wszedł w życie z dniem 22 września 2004 r. i z tą datą został zmieniony także art. 98, który w ust. 4 określał możliwość ustalenia opłaty adiacenckiej z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w wyniku podziału, odsyłając do odpowiedniego stosowania art. 145 ust. 2 tej ustawy, zakreślającego trzyletni termin ustalenia opłaty adiacenckiej z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, spowodowanego budową urządzeń infrastruktury technicznej. Zarówno w art. 98a ust. 1, jak i w art. 145 ust. 2 w brzmieniu obowiązującym do dnia 22 września 2004 r. (z tym dniem został on znowelizowany), była i jest mowa o ustaleniu opłaty adiacenckiej. To przypomnienie jest konieczne, zdaniem składu orzekającego przedstawiającego zagadnienie prawne, gdyż orzecznictwo sądowe sprzed 22 września 2004 r., w przedmiocie przedawnienia dotyczyło opłat adiacenckich z obu tytułów (podziału i budowy infrastruktury), albowiem odnosiło się do brzmienia art. 145 ust. 2 przed tą datą i stało na stanowisku, że termin trzyletni jest terminem z zakresu materialnego prawa administracyjnego, co oznacza, że przed jego upływem opłata winna być ustalona decyzją ostateczną (np. wyroki NSA z dnia 5 grudnia 2000 r., I SA 1684/99; z dnia 17 lipca 2001 r., II SA/Po 738/00; z dnia 4 września 2001 r., II SA/Po 779/00; z dnia 9 września 2003 r., I SA 3451/01, a także wyrok WSA w Gdańsku z dnia 2[...] października 2005 r., II SA/Gd 205/03, czy wreszcie wyrok NSA z dnia 28 czerwca 2006 r., I OSK 1023/05, przy czym ten ostatni wyrok dotyczył stanu prawnego w zakresie art. 145 ust. 2 sprzed 22 września 2004 r.). Jednak obecnie prezentowane jest i odmienne stanowisko, uznające, że trzyletni termin określony w art. 98a ust. 1 dotyczy wydania decyzji w pierwszej instancji (wyroki WSA w Warszawie z dnia 11 września 2006 r., I SA/Wa 895/06; z dnia 1 sierpnia 2007 r., I SA/Wa 1404/06) oraz podobne stanowisko również na tle art. 145 ust. 2 w brzmieniu obecnie obowiązującym, tj. po dniu 22 września 2004 r. (wyrok WSA w Gdańsku z dnia 23 maja 2007 r., II SA/Gd 161/07), ponieważ jeśli jednak idzie o ten przepis nowela dokonała w nim merytorycznej zmiany, mówiąc o wydaniu decyzji "o ustaleniu opłaty", a nie jej "ustaleniu", jak poprzednio i jak to stanowi art. 98a ust. 1. Skład orzekający, podnosząc istotę różnicy pomiędzy ustalaniem publicznoprawnych należności pieniężnych w ustawowym terminie przez organ administracji jako kategorią materialnoprawną, a wydaniem decyzji jako czynnością procesową, załatwiającą sprawę w danej instancji, wskazał na wątpliwości dotyczące rozumienia art. 98a ust. 1, który mówi o ustaleniu opłaty w terminie trzyletnim, co znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie.