Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Dariusz Dudra (spr.) Sędzia NSA Małgorzata Grzelak Sędzia del. WSA Grzegorz Wałejko po rozpoznaniu w dniu 22 września 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 lipca 2020 r. sygn. akt V SA/Wa 1723/19 w sprawie ze skargi J. U. na decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia [...] lipca 2019 r., nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia kwoty nienależnie pobranej części uzupełniającej emerytury rolniczej oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 6 lipca 2020 r. sygn. akt V SA/Wa 1723/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia (...) lipca 2019 r., nr (...) w przedmiocie odmowy umorzenia nienależnie pobranego świadczenia.
Sąd orzekał w następującym stanie faktycznym sprawy:
Decyzją z dnia (...) września 2016 r. Oddział Regionalny KRUS w Warszawie naliczył J. U. (dalej: skarżący) nadpłatę części uzupełniającej emerytury rolniczej za okres od 1 lipca 2013 r. do 31 lipca 2016 r. w wysokości 26.899,46 zł i zażądał od niego spłaty zadłużenia w całości w terminie jednego miesiąca od daty otrzymania decyzji. Przyczyną powstałej nadpłaty było wyłączenie małżonki skarżącego z ubezpieczenia społecznego rolników w związku z przyznaniem przez ZUS od dnia 1 kwietnia 2013 r. emerytury pracowniczej (decyzja ZUS z dnia (...).05.2013 r.).
Decyzją z dnia (...) lipca 2013 r. skarżący nabył prawo do emerytury rolniczej od dnia 1 lipca 2013 r. Przyznane świadczenie było wypłacane w całości pomimo niezaprzestania prowadzenia przez skarżącego działalności rolniczej, albowiem na dzień złożenia przez skarżącego wniosku o emeryturę rolniczą jego żona w związku z prowadzoną działalnością rolniczą podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy. Jednocześnie decyzją z dnia (...) lipca 2016 r. skarżącemu została wstrzymana w całości wypłata części uzupełniającej emerytury rolniczej.
Od powyższych decyzji skarżący złożył odwołanie do Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie, który wyrokiem z dnia 28 czerwca 2017 r. oddalił odwołanie.
W dniu 7 listopada 2017 r. skarżący wystąpił z wnioskiem do Prezesa KRUS o umorzenie w całości kwoty nienależnie pobranej części uzupełniającej emerytury rolniczej.
Decyzją z (...) czerwca 2018 r. organ odmówił umorzenia ww. kwoty.
Rozpoznając sprawę w następstwie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Prezes KRUS decyzją z(...)sierpnia 2018 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.
W następstwie rozpoznania skargi WSA wyrokiem z dnia 20 czerwca 2019 r. sygn. akt V SA/Wa 1723/18 uchylił zaskarżoną decyzję. Powodem takiego rozstrzygnięcia sądu było podpisanie zaskarżonej decyzji jak i decyzji, która ją poprzedzała przez tą samą osobę.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Prezes KRUS decyzją z dnia (...) lipca 2019 r. utrzymał w mocy własną decyzję z dnia (...) marca 2018 r.
Organ stwierdził w szczególności, że chociaż obecna sytuacja finansowa strony jest dość trudna, to może ona zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej co spowodowałoby zwiększenie dochodów a tym samym umożliwiłoby spłatę zadłużenia.
WSA uznał, że skarga strony jest zasadna gdyż mankamenty postępowania wyjaśniającego i przyjętej przez organ argumentacji, nieprzekonujące o słuszności podjętego rozstrzygnięcia, zaważyły na rozstrzygnięciu sprawy. Należy tym samym stwierdzić, że zaskarżona decyzja narusza przepisy art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. 2016 poz. 23) - dalej: k.p.a. w zw. art. 41a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. 2019, poz. 299 ze zm. - dalej: u.u.s.r.) w stopniu, który mógł mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.