Skarga kasacyjna na postanowienie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie rozłożenia na raty kary pieniężnej
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Piotr Pietrasz Sędzia NSA Henryk Wach Sędzia del. WSA Barbara Kołodziejczak - Osetek (spr.) po rozpoznaniu w dniu 23 października 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Głównego Inspektora Ochrony Środowiska od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 listopada 2017 r., sygn. akt IV SA/Wa 2663/17 w sprawie ze skargi A. M. na postanowienie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia (...) lipca 2017 r., nr (...) w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie rozłożenia na raty kary pieniężnej 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie; 2. zasądza od A. M. na rzecz Głównego Inspektora Ochrony Środowiska kwotę 460 (czterysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie strona 1/8

1. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 30 listopada 2017 r. sygn. akt IV SA/Wa 2663/17, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym, sprawy ze skargi A. M. na postanowienie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia (...) lipca 2017 r. nr (...)w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie rozłożenia na raty administracyjnej kary pieniężnej uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia (...) kwietnia 2017 r. nr (...).

2. Sąd I instancji orzekał w następującym stanie faktycznym i prawnym.

2.1. Postanowieniem z dnia (...) lipca 2017 r., nr (...), wydanym na podstawie art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.; dalej: k.p.a.), art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. i art. 61a k.p.a., Główny Inspektor Ochrony Środowiska utrzymał w mocy postanowienie Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, znak: (...), z dnia (...) kwietnia 2017 r., skierowane do A. M., odmawiające wszczęcia postępowania w sprawie rozłożenia na raty administracyjnej kary pieniężnej w wysokości 50.000 zł i niewszczynania w tej sprawie postępowania egzekucyjnego, z uwagi na brak podstawy prawnej do prowadzenia postępowania we wskazanym zakresie.

2.2. Z uzasadnienia postanowienia wynika, że decyzją nr (...) z dnia (...) lutego 2016 r., znak (...), wydaną na podstawie art. 32 ust. 1 i art. 34 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (Dz.U. Nr 124, poz. 859 ze zm.; dalej: u.m.p.o., ustawa o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów) Śląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Katowicach wymierzył A.M. administracyjną karę pieniężną w wysokości 50.000 zł, jako odbiorcy odpadu w postaci uszkodzonego pojazdu marki Chrysler Town&Country o numerze identyfikacyjnym nadwozia (...), przywiezionego nielegalnie z USA do Polski, tj. bez dokonania zgłoszenia. Decyzja ta stała się ostateczna i jednocześnie prawomocna w dniu 15 marca 2016 r. i od tego dnia podlega wykonaniu.

2.3. A. M., reprezentowany przez radcę prawnego, wniósł o niewszczynanie postępowania egzekucyjnego i o rozłożenie należności na 30 rat podnosząc, że jest osobą starszą, schorowaną, emerytem pobierającym niską emeryturę i nie posiadającym innych dochodów.

2.4. Postanowieniem znak: (...), z dnia (...) kwietnia 2017 r., Śląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska odmówił wszczęcia postępowania w sprawie rozłożenia na raty administracyjnej kary pieniężnej oraz niewszczynania w tej sprawie postępowania egzekucyjnego, z uwagi na brak podstawy prawnej do prowadzenia postępowania w ww. zakresie. Jako podstawę do wydania tego postanowienia organ powołał art. 61a § 1 k.p.a.

2.5. W ustawowym terminie A. M. wniósł zażalenie na to postanowienie, zaś rozpoznając je Główny Inspektor Ochrony Środowiska stwierdził, że ustawa o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów nie odnosi się w żaden sposób do kwestii rozłożenia na raty kary pieniężnej, nałożonej przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska w związku z międzynarodowym przemieszczaniem odpadów, w trybie przepisów rozdziału 9 u.m.p.o. Nakładana na podstawie tej ustawy kara pieniężna jest sankcją związaną z naruszeniem warunków określonych w tej ustawie lub w zezwoleniu na międzynarodowe przemieszczenie odpadów lub przemieszczaniem niezgodnym z oświadczeniem zawartym w zgłoszeniu, dotyczącym planowanego przemieszczenia odpadów. Nieodłączną cechą każdego rodzaju świadczenia, w tym również kary pieniężnej, jest określenie terminu jej płatności oraz zasad rozkładania jej na raty, umarzania, odraczania itp., jako prawnie dopuszczalnych odstępstw w tym zakresie. W związku z tym, dopuszczalność rozłożenia na raty kary pieniężnej musi wynikać wprost z treści ustawy statuującej określony rodzaj kary pieniężnej lub wynikać z ustawy, do stosowania której odsyła ustawa ustanawiająca określony rodzaj kary pieniężnej. Analiza przepisów u.m.p.o. wykazała, że nie zawiera ona żadnych przepisów regulujących umorzenie spłaty kary pieniężnej i brak w niej odesłania do stosowania przepisów innych ustaw w tym zakresie. Ponadto wpływy z tytułu kar pieniężnych, nakładanych w trybie u.m.p.o., przekazywane są na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, na podstawie art. 402 ust. 8a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2017 r. poz. 510 ze zm.; dalej: p.o.ś., Prawo ochrony środowiska, ustawa - Prawo o ochronie środowiska). Kary te są więc przychodami Narodowego Funduszu jako jednostki sektora finansów publicznych, zatem są dochodami publicznymi w rozumieniu art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.; dalej: u.f.p., ustawa o finansach publicznych). Częściowo, w 20%, na podstawie art. 402 ust. 2 p.o.ś., stanowią one bezpośrednio dochód budżetu państwa, a w pozostałej części stanowią dochód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, który stanowi państwową osobę prawną, należącą do sektora finansów publicznych. Ten podział przychodu pochodzącego z kar wymierzonych m.in. na podstawie u.m.p.o. pomiędzy budżet państwa i przychód Narodowego Funduszu powoduje, że jedna część tego przychodu stanowi niepodatkową należność budżetową, a druga niepodatkową należność pozabudżetową. Ta dwudzielność niepodatkowych należności publicznoprawnych na budżetowe i pozabudżetowe nie znalazła jednolitego uregulowania w u.f.p. Główny Inspektor Ochrony Środowiska stanął zatem na stanowisku, że do czasu jednoznacznego określenia przez ustawodawcę, które publicznoprawne należności pieniężne powinny zostać objęte wymogiem stosowania przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r. poz. 201; dalej: O.p., Ordynacja podatkowa) czy też u.f.p., w odniesieniu do kar pieniężnych nakładanych w trybie przepisów ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów, nie mają zastosowania przepisy ww. ustaw, w tym przepisy działu III przepisów O.p. Na potwierdzenie swojego stanowiska organ powołał, się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 września 2015 r. sygn. akt II GSK 1714/14.

Strona 1/8