Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Maria Jagielska Sędzia NSA Lidia Ciechomska-Florek (spr.) Sędzia del. WSA Elżbieta Kowalik-Grzanka Protokolant starszy asystent sędziego Patrycja Czubała po rozpoznaniu w dniu 5 października 2018 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej W.M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 maja 2016 r. sygn. akt V SA/Wa 2805/15 w sprawie ze skargi W.M. na decyzję Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 22 kwietnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia należności z tytułu kary pieniężnej za naruszenie przepisów o transporcie drogowym uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 5 maja 2016 r. sygn. akt V Sa/Wa 2805/15, oddalił skargę W. M. (skarżący) na decyzję Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia [...] kwietnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu kary pieniężnej. Sąd pierwszej instancji orzekał w następującym stanie sprawy. Decyzją z [...] grudnia 2014 r., Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad odmówił skarżącemu umorzenia w całości lub w części kary pieniężnej w kwocie 3.000 zł, nałożonej decyzją Głównego Inspektora Transportu Drogowego z [...] czerwca 2014 r., za naruszenie przepisów ustawy o drogach publicznych. Równocześnie organ odroczył termin płatności kary do dnia [...] czerwca 2015 r. W uzasadnieniu wskazano, iż w sprawie nie wystąpiły przesłanki z art. 56 i 57 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.; dalej: ustawa o finansach publicznych), które mogłyby uzasadniać uwzględnienie wniosku o umorzenie. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad decyzją z dnia [...] kwietnia 2015 r., utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...] grudnia 2014 r. W uzasadnieniu decyzji stwierdził, że po dokonaniu oceny sytuacji finansowej i zdrowotnej przedstawionej przez skarżącego, nie znalazł podstaw do zastosowania ulgi w formie umorzenia kary. Przyznał, ze wprawdzie żona skarżącego przestała pracować, jednakże otrzymała zasiłek pielęgnacyjny na syna w kwocie wyższej niż uzyskiwane wcześniej wynagrodzenie, zaś sam skarżący stracił pracę, przy czym otrzymał zasiłek rehabilitacyjny. W ocenie organu sytuacja finansowa skarżącego nie zmieniła się zatem nie zaistniały podstawy do uchylenia decyzji z [...] grudnia 2014 r.
Rozpoznając skargę na decyzję z [...] kwietnia 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyjaśnił, że zaskarżone rozstrzygnięcie wydane zostało w ramach tzw. uznania administracyjnego, co wymaga dokonania oceny działań podejmowanych przez organ administracyjny dla należytego wyjaśnienia sprawy i ustalenia prawidłowego stanu faktycznego. Podstawą do uchylenia zaskarżonej decyzji z uwagi na naruszenie przepisów postępowania jest stosownie do treści art. 145 § 1 pkt 1 lit c) ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tylko takie ich naruszenie, które mogłoby mieć wpływ na wynik sprawy i to wpływ istotny.
W ocenie Sądu stan faktyczny sprawy został ustalony przez organy prawidłowo, materiał dowodowy został zgromadzony wyczerpującego a jego ocena nie narusza podstawowej zasady postępowania dowodowego, tj. zasady swobodnej oceny dowodów. Ocena zebranych w sprawie dowodów obrazujących sytuację materialną, zdrowotną i rodzinną skarżącego, przekładająca się na zajęte przez organ stanowisko, jest prawidłowa i znalazła, wbrew zarzutom skargi, wyraz w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Sąd podkreślił, iż sądowa kontrola zaskarżonej decyzji odnosi się do stanu faktycznego i prawnego sprawy na datę jej wydania, w związku z czym organ ustalił i uwzględnił fakt, iż na dzień [...] kwietnia 2015 r. skarżący i jego żona nie pracowali, wskazując jednocześnie na okoliczność uzyskania przez żonę skarżącego świadczenia pielęgnacyjnego (ok. 1300 zł. miesięcznie), zaś sam skarżący w dacie orzekania przez organ odwoławczy otrzymywał świadczenie rehabilitacyjne w wysokości 75% podstawy wymiaru wynagrodzenia (ok. 2.200 zł). W okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd uznał za uprawnione stanowisko organu, iż skarżący nie wykazał, aby w sposób trwały nie posiadał możliwości uiszczenia nałożonej kary. Odnosząc się do zastosowanych w sprawie przepisów prawa materialnego Sąd podniósł, iż skarżący domagając się umorzenia w całości kary pieniężnej w wysokości 3.000 zł. powołał się w skardze na przesłanki z art. 56 ust. 1 pkt 3 i pkt 5 ustawy o finansach publicznych podnosząc przesłankę "ważnego interesu dłużnika" oraz wskazując, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji tej należności. W ocenie WSA zbadanie istnienia przesłanki "ważnego interesu dłużnika" wymagało od organu ustalenia sytuacji majątkowej skarżącego oraz skutków ekonomicznych, jakie poniósłby w wyniku realizacji zobowiązania. Sąd podzielając ocenę organu wskazał nadto, że w rozpoznawanej sprawie organ zajął stanowisko, iż przedstawione dowody pozwoliły na uznanie, że sytuacja materialna skarżącego nie przemawiała za umorzeniem kwoty 3.000 zł kary. Sytuacja finansowa skarżącego nie mogła być uznana za wynik nagłych, nadzwyczajnych przypadków losowych, na które nie mógł on mieć wpływu i które były niezależne od jego postępowania. Wobec wysokości kary - 3.000 zł, za zasadne Sąd uznał stwierdzenie organu, iż nie można zakładać, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji tej należności. Sąd podkreślił, że odmowa umorzenia należności pieniężnej nie stwarzała sytuacji powagi rzeczy osądzonej, w związku z czym skarżący będzie mógł wystąpić o umorzenie należności tak długo, jak długo należności istnieją a w sprawie wystąpią nowe okoliczności faktyczne, które uzasadnią ponowne złożenie wniosku. Art. 57 ustawy o finansach publicznych stanowi bowiem, że na wniosek dłużnika płatność całości lub części należności może zostać rozłożona na raty. Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiódł skarżący wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, jak również o zasądzenie kosztów postępowania według norm prawem przepisanych. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono na podstawie art. 174 par. 1 i par. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.):