1. Przepis art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ ma zastosowanie w sytuacjach, gdy dokonano czynności, co prawda niezgodnie z obowiązującymi przepisami, ale skutecznie. A za skuteczną nie można uznać czynności prawnej, która jest bezwzględnie nieważna z powodu niezachowania wymaganej przez prawo cywilne formy aktu notarialnego przy sprzedaży nieruchomości /art. 158 w związku z art. 73 par. 2 Kodeksu cywilnego/.
2. Przepis art. 3 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy dotyczy tylko takich czynności, które nie mogą być chronione prawnie, ponieważ są zabronione przez prawo, np. sprzedaż narkotyków, organów ludzkich, paserstwo, czy są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, np. prostytucja. Natomiast przepis ten nie odnosi się do czynności, które nie były przedmiotem skutecznej umowy /np. z powodu jej nieważności spowodowanej niezachowaniem wymaganej formy aktu notarialnego/, ale mogły być. Tak więc skoro nieruchomość może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, to jej sprzedaż nie mieści się w zakresie regulacji art. 3 ust. 1 pkt 3, natomiast jeżeli do sprzedaży nieruchomości nie doszło z powodu jej nieważności spowodowanej niezachowaniem formy aktu notarialnego, to nie podlega opodatkowaniu jako czynność, która nie miała miejsca.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Jan Zając, Sędzia NSA Juliusz Antosik (sprawozdawca), Sędzia NSA Krystyna Chustecka, Protokolant Iwona Wtulich, po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2006 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Elżbiety R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 2 grudnia 2005 r. sygn. akt I SA/Lu 365/05 w sprawie ze skargi Elżbiety R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 6 czerwca 2005 r. (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej w sprawie podatku od towarów i usług za październik 2003 r. 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie, 2. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w L. na rzecz Elżbiety R. kwotę 440 zł /słownie: czterysta czterdzieści złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2005 r., I SA/Lu 365/05, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie oddalił skargę Elżbiety R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 6 czerwca 2005 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie podatku od towarów i usług za październik 2003 r. /utrzymującej w mocy swoją decyzję z 15 marca 2005 r,/.
W uzasadnieniu wyroku Sąd, przedstawiając stan sprawy, podał, że wnioskiem z 17 lutego 2005 r. Elżbieta R. wystąpiła o stwierdzenie nieważności decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w L. z 9 grudnia 2004 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za październik 2003 r. z uwagi na wydanie jej z rażącym naruszeniem prawa.
Uzasadniając wniosek, strona podała, że opodatkowany kiosk handlowy nie jest budynkiem, lecz wyposażeniem i znajduje się w grupie 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, co znaczy, że jest rzeczą ruchomą, tymczasową i w każdej chwili może być zlikwidowany. Dlatego powinien mieć do niego zastosowany art. 7 ust. 1 pkt 5 i art. 4 pkt 7 lit. "a" ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Zauważyła ponadto, że przy nieruchomościach, a takimi są budynki, skuteczne jej zbycie - zgodnie z przepisami prawa cywilnego - może nastąpić tylko w formie aktu notarialnego.
Podniosła, że skoro nie była właścicielką gruntu i nie zbyła ani nie nabyła kiosku w formie aktu notarialnego, lecz postawiła go za zgodą Wojewódzkiej Dyrekcji Dróg Miejskich, to nieważna jest dokonana przez nią transakcja sprzedaży z 5 października 2003 r., a oparcie decyzji o wystawioną fakturę, dokumentującą sprzedaż kiosku i ustalenie w niej podatku VAT, powoduje spełnienie przesłanki z art. 3 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy, co oznacza, że decyzja ta rażąco narusza prawo podatkowe i cywilne.
Dyrektor Izby Skarbowej w zaskarżonej decyzji podniósł, że przy wydaniu decyzji wymiarowej dysponował materiałem dowodowym, pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować przedmiot sprzedaży /kiosk, pawilon handlowy/ jako towar mieszczący się w grupie 123, klasa 1230 Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych - budynki handlowo-usługowe i nie można uznać za wystarczającą okoliczności, że podatnik traktuje wybudowany obiekt jako ruchomość grupowaną w grupie 8 KŚT.
Zauważył, że klasyfikacja ta, jako usystematyzowany zbiór obiektów majątku trwałego, służy tylko m.in. celom ewidencyjnym i ustaleniu stawek odpisów amortyzacyjnych. Wyjaśnił też, że skoro zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy podatkowej zwalnia się z podatku sprzedaż towarów używanych pod warunkiem, że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało sprzedającemu prawo do obniżenia podatku należnego o naliczony, a przez towar używany rozumie się /art. 4 pkt 7/ budynki, budowle i ich części, jeżeli od końca roku, w którym zakończono budowę tych obiektów, minęło co najmniej 5 lat, to w sytuacji, gdy skarżąca postawiła przedmiotowy kiosk w 1998 r., a sprzedała go w październiku 2003 r. /nie minęło więc 5 lat/, prawidłowo przyjęto, że nie została spełniona jedna z przesłanek uprawniających do zwolnienia. Natomiast, odnosząc się do argumentu dotyczącego opodatkowania czynności niemogących być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, Dyrektor Izby wskazał na różnicę między regulacją art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy podatkowej i bezskutecznością prawną przeniesienia prawa własności spowodowaną niezachowaniem wymaganej formy prawnej. Podał, że ewentualna nieważność czynności prawnej z punktu widzenia regulacji cywilnoprawnej, spowodowanej brakiem formy, nie może mieć wpływu na opodatkowanie - zgodnie z art. 2 ust. 4 tej ustawy.