Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Edmund Łój (sprawozdawca), Sędzia NSA Janusz Zubrzycki, Sędzia WSA (del.) Małgorzata Długosz - Szyjko, Protokolant Krzysztof Zaleski, po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej B. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 26 października 2007 r., sygn. akt I SA/Po 629/07 w sprawie ze skargi B. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 2 grudnia 2005 r., nr [...] w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu, 2. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w P. na rzecz B. K. kwotę 457 zł (słownie: czterysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Przedmiotem skargi kasacyjnej jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 26 października 2007 r., sygn. akt I SA/Po 629/07, którym oddalono skargę B. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą [...] (zwanej dalej "skarżącą") na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 2 grudnia 2005 r. w przedmiocie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.
Powyższe rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji wydał na podstawie następującego stanu faktycznego.
W dniu 21 marca 2005 r. skarżąca jako osoba prowadząca działalność gospodarczą w zakresie wynajmu dzierżawionych nieruchomości wystąpiła do Naczelnika Urzędu Skarbowego P. z wnioskiem o wydanie interpretacji. W stanie faktycznym podała, że wynajmujący wypowiedział umowę najmu lokalu użytkowego z zachowaniem terminu wynikającego z zawartej umowy. Najemca nie opuścił lokalu, mimo iż umowa wygasła i nadal korzysta z niego bezumownie.
Zdaniem skarżącej, w takiej sytuacji najemca nie płaci już czynszu, lecz odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu. Odszkodowanie takie nie jest natomiast opodatkowane podatkiem VAT, gdyż zajmowanie lokalu następuje wbrew woli wynajmującego, co w konsekwencji nie może zostać uznane ani za świadczenie usług ani za dostawę towarów w myśl ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535, ze zm.; dalej "ustawa o VAT").
Organ podatkowy pierwszej instancji postanowieniem z 17 maja 2005 r. uznał powyższe stanowisko za prawidłowe, wskazując, że odszkodowanie otrzymane za bezumowne korzystanie z lokalu nie jest żadną z czynności wymienionych w art. 5 ustawy o VAT, nie można go traktować ani jako dostawy towarów ani świadczenia usług, nie stanowi też ekwiwalentu za świadczone usługi, jest bowiem rekompensatą za niemożność pobierania pożytków. Dlatego pobieranie odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu i nie musi być udokumentowane fakturą VAT. Dodał jednak, że od bezumownego korzystania z rzeczy należy odróżnić tzw. milczące przedłużenie umowy najmu. Zgodnie bowiem z art. 674 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej "Kc"), jeżeli po upływie terminu oznaczonego w umowie albo w wypowiedzeniu najemca nadal używa nadal rzeczy za zgoda wynajmującego, poczytuje się w razie wątpliwości , że najem został przedłużony na czas nieoznaczony. W przypadku milczącego przedłużenia umowy najmu mamy do czynienia ze świadczeniem usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.
Dyrektor Izby Skarbowej decyzją z 20 września 2005 r. zmienił z urzędu powyższe postanowienie stwierdzając, że opłaty pobierane w związku z zajmowaniem lokalu przez byłego najemcę, stanowią wynagrodzenie za usługę w rozumieniu art. 5 i art. 8 ustawy o VAT, ponieważ są bezpośrednio związane z korzystaniem z lokalu.
Od powyższej decyzji skarżąca złożyła odwołanie zarzucając Dyrektorowi Izby Skarbowej naruszenie art. 5 i art. 8 ustawy o VAT poprzez błędne przyjęcie, iż opłaty pobierane w związku z zajmowaniem lokalu przez byłego najemcę, który nie opuścił lokalu pomimo wypowiedzenia i wygaśnięcia umowy najmu stanowią wynagrodzenie za usługę i podlegają opodatkowaniu. Skarżąca argumentowała, że ustawa o VAT nie precyzuje co należy rozumieć pod pojęciem "świadczenia". Uznała jednak, że należy odnieść się do treści art. 353 § 2 Kc, w myśl którego świadczenie może polegać na działaniu lub zaniechaniu. W konsekwencji podatniczka przyjęła, że "świadczenie" musi się nieodzownie wiązać z wolą świadczeniodawcy, czego przy odszkodowaniu za bezumowne korzystanie z lokalu brak. Dodatkowo skarżąca zarzuciła naruszenie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej "Op"), podnosząc, iż organ podatkowy mógł zmienić lub uchylić postanowienie wyłącznie w przypadku, gdy postanowienie wydane przez organ I instancji rażąco narusza prawo.