Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Artur Mudrecki (sprawozdawca), Sędzia NSA Juliusz Antosik, Sędzia NSA Marek Kołaczek, Protokolant Karolina Szulc, po rozpoznaniu w dniu 22 października 2008 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej J. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 14 lipca 2005 r., sygn. akt I SA/Ol 220/05 w sprawie ze skargi J. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w O. z dnia 29 kwietnia 2005 r., [...] w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności adwokata wykonywanych z urzędu 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od J. K. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w O. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
1. Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organami podatkowymi.
1.1. Wyrokiem z dnia 14 lipca 2005 r., sygn. akt I SA/Ol 220/05, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargę J. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w O. z dnia 29 kwietnia 2005 r., nr [...], w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji.
1.2. Jak wynika z treści uzasadnienia Sądu I instancji, postanowieniem z dnia 25 lutego 2005r., Naczelnik Urzędu Skarbowego w K. nie podzielił poglądu wnioskującego, że czynności wykonywane przez adwokata na zlecenie sądu w zakresie udzielenia pomocy prawnej z urzędu podlegają na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) (dalej; ustawa o VAT) wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
1.3. W zażaleniu podatnik wniósł o zmianę powyższego postanowienia.
1.4. Dyrektor Izby Skarbowej odmówił zmiany rozstrzygnięcia organu I instancji. Wskazał na art. 5, art. 8, art. 15 ust.1 i 2, art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT oraz art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) podnosząc, że sąd nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykonywania obrony przez adwokata, nie określa też warunków świadczenia obrony z urzędu. Sąd odpowiedzialny jest jedynie za wypłatę wynagrodzenia z tego tytułu, tj. zwrotu niezbędnych i celowych kosztów obrony. Niespełniona zatem została jedna z przesłanek określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, czyli odpowiedzialności zlecającego za działania zleceniobiorcy.
2. Skarga do Sądu pierwszej instancji
2.1. W skardze na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego podatnik podkreślił, że zestawienie przepisów, tj. art. 5 ust. 1 i art. 2 ustawy o VAT prowadzi do wniosku, iż wykonywanie przez adwokata obowiązku obrony oskarżonego z urzędu, włożonego przez sąd, nie jest usługą o której mowa w powołanym art. 5 tej ustawy. Zdaniem skarżącego usługa, to pojęcie nie tożsame z nakazem sądu. Nakaz sądu wynika nie z woli adwokata, lecz z imperatywnej decyzji organu państwowego. Podniósł, że Sąd jako urząd w zakresie realizacji ustawowych zadań nie jest podatnikiem VAT, co expressis verbis wynika z treści art.15 ust.6 cytowanej ustawy, a wobec tego adwokat nie może naliczać do swego wynagrodzenia podatku VAT i w ten sposób zwiększać wydatki sądu.
2.2. W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie.
2.3. W piśmie procesowym z dnia 7 lipca 2005 r. skarżący przedstawił uwagi do stanowiska Dyrektora Izby Skarbowej z odpowiedzi na skargę.
3. Uzasadnienie rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji
Wojewódzki Sąd Administracyjny skargę oddalił. Sąd I instancji wskazał, że w ustawie o VAT podmiotowy zakres podatku określony został w art. 15. Artykuł ten będący odpowiednikiem art. 4 VI Dyrektywy, w ust. 1 definiuje jako podatnika każdą osobę fizyczną, prawną bądź jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, która wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą, przy czym wynikające z definicji zawartej w art.15 ust. 2 pojęcie działalności gospodarczej ma bardzo szeroki zakres znaczeniowy. Wyrażenie "wszelka działalność" usługodawców odnosi się również działalności osób wykonujące wolne zawody.