Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Antoni Hanusz, Sędziowie NSA Sylwester Marciniak, Józef Orzel (spr.), Protokolant Janusz Bielski, po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2005 r. na rozprawie w Izbie Finansowej w Wydziale II skargi kasacyjnej Krzysztofa P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 stycznia 2004 r. sygn. akt III SA 1033/02 w sprawie ze skargi Krzysztofa P. na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia 15 marca 2002 r. (...) w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości w podatku od spadków i darowizn 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od skarżącego na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w W. 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2004 r. III SA 1033/02 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Krzysztofa P. na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia 15 marca 2002 r. (...) odmawiającą umorzenia zaległości w podatku od spadków i darowizn.
W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył ustalenia faktyczne oraz przedstawił stan prawny sprawy. Decyzją z dnia 15 marca 2002 r., wydaną na podstawie przepisu art. 233 par. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ Izba Skarbowa w W. utrzymała w mocy decyzję Urzędu Skarbowego W.-P. z dnia 4 stycznia 2002 r. (...) odmawiającą umorzenia zaległości w podatku od spadku w kwocie 9.096,20 zł Krzysztofowi P. z tytułu nabycia w całości spadku po zmarłych rodzicach. Wnioskiem z dnia 25 października 2001 r. Krzysztof P. zwrócił się o umorzenie podatku z uwagi na trudną sytuację majątkową. Podał, że od siedmiu lat pozostaje bez pracy i bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Jedynym źródłem utrzymania jego rodziny jest zasiłek otrzymywany z pomocy społecznej. Urząd Skarbowy W.-P. przekazał wniosek do Zarządu Gminy W.-C. Postanowieniem z dnia 14 grudnia 2001 roku (...) wydanym na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000 /Dz.U. nr 150 poz. 983 ze zm./ Burmistrz Gminy W.-C. nie wyraził zgody na umorzenie podatku od nabytego spadku. Urząd Skarbowy W.-P. w oparciu o to postanowienie, decyzją wydaną na podstawie art. 67 par. 1 Ordynacji podatkowej odmówił umorzenia zaległości w tym podatku. Podkreślono, że w sprawie nie wykazano istnienia przesłanek przemawiających za umorzeniem zaległości podatkowej. Wskazano, że przedmiotem spadku jest lokal mieszkalny wartości ok. 170.000 zł, a spadkobierca ma zaspokojone własne potrzeby mieszkaniowe. Należące do spadku mieszkanie może być sprzedane lub wynajęte. Uzyskany w ten sposób dochód pozwoli na zaspokojenie zobowiązania podatkowego.
Organ odwoławczy podzielił wyżej prezentowany pogląd.
W skardze sądowoadministracyjnej Krzysztof P. domagał się uchylenia zaskarżonej decyzji. Zarzucał, że wydana ona została z naruszeniem przepisu art. 67 par. 1 Ordynacji podatkowej, bowiem nie uwzględniono istnienia przesłanki ważnego interesu podatnika. Argumentowano, że skarżący pozostaje bez pracy od siedmiu lat i jest objęty stałą opieką Ośrodka Pomocy Społecznej. Na jego utrzymaniu pozostaje żona i dwóch synów nie posiadających własnych dochodów. Uzyskany w drodze spadku lokal mieszkalny może stanowić jedyne źródło dochodów skarżącemu i jego rodzinie.
Izba Skarbowa w W. odpowiadając na skargę wnosiła o jej oddalenie. Podtrzymała dotychczas prezentowane stanowisko w sprawie i wskazywała na brak spełnienia przesłanek określonych w art. 67 par. 1 Ordynacji podatkowej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 26 stycznia 2004 orzekł o oddaleniu skargi. Sąd stwierdził, że nie dopatrzył się naruszenia prawa przez organy administracyjne w stopniu warunkującym wzruszenie zaskarżonych decyzji. Wskazał, że decyzja o umorzeniu, bądź odmowie umorzenia zaległości podatkowej lub odsetek za zwłokę ma charakter uznaniowy. Przepis art. 67 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ stanowi, że organ podatkowy może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe lub odsetki za zwłokę w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. Właściwość rzeczową organów podatkowych w sprawach umorzenia zaległości podatkowych określa się według właściwości tych organów w sprawach ustalania bądź określania tych zobowiązań podatkowych, co wynikało z par. 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 maja 2001 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 40 poz. 463/, które to przepisy obowiązywały do dnia 31 grudnia 2002 r. i miały zastosowanie w rozpoznawanej sprawie. Organami podatkowymi właściwymi w sprawie wymiaru i poboru podatku od spadków i darowizn w 2002 r. były urzędu skarbowe. Wpływy z tytułu podatku od spadków i darowizn, w myśl art. 3 pkt 1 lit. "f" ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002 /Dz.U. nr 150 poz. 983 ze zm./ przypadały gminom. Umarzanie zaległości w podatkach i opłatach pobieranych przez urząd skarbowy, a stanowiących dochód gmin odbywał się w ramach współuczestnictwa jednostek samorządu terytorialnego przy wydawaniu decyzji. Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w przypadku pobieranych przez urząd skarbowy podatków i opłat, stanowiących w całości dochody jednostek samorządu terytorialnego, urząd skarbowy może umorzyć zaległości podatkowe oraz odsetki za zwłokę wyłącznie na wniosek lub za zgodą przewodniczącego zarządu - jednostki samorządu terytorialnego, wyrażonych w formie postanowienia, na które nie służy zażalenie - art. 17 ust. 4 ustawy. Urząd Skarbowy podejmuje decyzję w sprawie konkretnego podatnika na podstawie przepisu art. 67 par. 1 Ordynacji podatkowej oraz art. 17 ust. 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Brak zgody przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego uniemożliwia urzędowi skarbowemu powzięcia decyzji o umorzeniu podatku oraz odsetek za zwłokę. Burmistrz Gminy W.-C. postanowieniem z dnia 14 grudnia 2001 r. (...), nie wyraził zgody na umorzenie przez urząd skarbowy ciążącego na Krzysztofie P. podatku od spadków i darowizn wraz z odsetkami. Urząd Skarbowy W.-P., będąc związany stanowiskiem Burmistrza Gminy W.-C., zobligowany był do wydania decyzji o odmowie umorzenia podatku od spadku. Badanie istoty sprawy na tle sytuacji majątkowej podatnika nastąpiło w ramach prowadzonego postępowania przez organy samorządu terytorialnego, a urząd skarbowy nie był uprawniony do weryfikowania tych ustaleń. Sąd uznał, że zarzut skarżącego o wydaniu decyzji bez badania sytuacji majątkowej podatnika i jego rodziny, są nieuzasadnione. Urząd Skarbowy W.-P., przed powzięciem decyzji wystąpił do Zarządu Gminy W.-C. o zajęcie w sprawie stanowiska. Nieuzasadniony też okazał się zarzut naruszenia przepisu art. 67 par. 1 Ordynacji podatkowej, który winien być rozpatrywany w powiązaniu z art. 17 ust. 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Sąd orzekł o oddaleniu skargi na podstawie przepisu art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/.