Umowa renty bez wynagrodzenia, która nie została zawarta zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego /art. 906 par. 2 w związku z art. 890 par. 1 Kc/, nie może być uznana za rentę wymienioną w art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2001 r. przy udziale Wiesława Czerwińskiego, prokuratora Prokuratury Krajowej na rozprawie sprawy ze skargi Krystyny i Zdzisława W. na decyzję Izby Skarbowej w Ł. z dnia 22 marca 1999 r., (...) w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1997 r. - oddala skargę.
Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Ł., postanowieniem z dnia 19 lipca 2001 r., w sprawie ze skargi Krystyny i Zdzisława W. na decyzję Izby Skarbowej w Ł. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, wystąpił do prezesa tego Sądu o rozpoznanie sprawy przez skład siedmiu sędziów ze względu na występujące w niej istotne wątpliwości prawne dotyczące sposobu pojmowania renty na tle art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./.
Wątpliwości te powstały na tle następującego stanu faktycznego sprawy.
W dniu 18 grudnia 1997 r. Krystyna W. zawarła dwie umowy renty: jedną z Heleną W. a drugą z Wandą S. Na mocy tych umów zobowiązała się do wypłacenia każdej z wymienionych osób"(...) renty nieodpłatnej w kwocie 15.000 zł, jednorazowo, do 30 grudnia każdego roku". W umowach ustalono, że "Renta wypłacana będzie przez okres 5 lat, tj. od 1997 r. do 2002 r." We wspólnym zeznaniu rocznym za 1997 r. złożonym przez małżonków Krystynę i Zdzisława W. kwota 30.000 zł z tytułu wymienionych rent została odliczona od dochodu.
Urząd Skarbowy w K. uznał to odliczenie za bezpodstawne i decyzją z dnia 19 października 1998 r. określił małżonkom W. podatek dochodowy za 1997 r. w kwocie 18.059,70 zł oraz zaległość podatkową w tym podatku w kwocie 9.600 zł wraz z odsetkami za zwłokę. Organ podatkowy uznał, że skoro świadczenie wynikające z wymienionych umów nie zostało spełnione do końca 1997 r., a oświadczenie osoby ustanawiającej rentę nieodpłatną nie zostało złożone w formie aktu notarialnego, to czynność taka dla celów podatkowych, z uwagi na treść art. 890 Kc, nie może być uznana za ważną.
Izba Skarbowa w Ł., po rozpatrzeniu odwołania Krystyny i Zdzisława W., decyzją z dnia 22 marca 1999 r. utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję. Organ odwoławczy uznał, że "Przedstawione umowy renty, zawierają jeden przedział czasowy a nie kilka okresów, obejmuje on bowiem okres od grudnia 1997 r. do grudnia 2002 r., z wypłatą 6 rat - są więc świadczeniem jednorazowym, składającym się z czynności faktycznych, nie mających charakteru trwałego". Izba Skarbowa wskazała, że w 1997 r. dokonano jednorazowej wypłaty raty w wysokości 30 000 zł. Suma zatem rat wypłaconych w 1997 r. jest niższa od wartości całego świadczenia /czas trwania umowy wykracza poza 1997 r./, co przy braku formy aktu notarialnego /art. 906 par. 2 w związku z art. 890 Kc/ wyłącza możliwość skorzystania z ulgi podatkowej, gdyż świadczenie nie zostało wykonane.
Małżonkowie Krystyna i Zdzisław W. w skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego wnieśli o uchylenie decyzji Izby Skarbowej z dnia 22 marca 1999 r. Zdaniem skarżących, stanowisko organu odwoławczego kwestionujące okresowość świadczeń rentowych narusza art. 903 Kc. Według skargi, do ustanowienia renty nie ma zastosowania art. 890 Kc, dotyczący formy wymaganej od oświadczenia darczyńcy; art. 906 par. 2 Kc odwołuje się do umowy darowizny w tej części, w której dotyczy ona wykonania stosunku cywilnoprawnego, a nie jej ustanowienia.