1. W ujęciu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./, tak jak i w okresie obowiązywania ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./ zobowiązania podatkowe, do których obliczenia, pobrania i odprowadzenia na konto właściwego urzędu skarbowego zobowiązany był płatnik, powstawały w sposób przewidziany w art. 21 par. 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej /art. 5 ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podatkowych/, tzn. z dniem zaistnienia okoliczności, z którymi przepisy prawa łączą powstanie takiego zobowiązania bez potrzeby uprzedniego wydania decyzji.
2. W stanie prawnym obowiązującym w 1996 r. zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług, podatku akcyzowym oraz w podatku importowym powstawało z mocy prawa. Pobór tych zobowiązań podatkowych w należnej wysokości następował za pośrednictwem płatnika - urzędu celnego. Natomiast w razie nie pobrania lub pobrania go w kwocie niższej od należnej, ustawodawca odstąpił od ogólnych reguł odpowiedzialności płatnika za niepobrany podatek - art. 30 par. 1 Ordynacji podatkowej /uprzednio art. 14 ust. 1, ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podatkowych/ i przyjął, że za podatek ten - niezależnie od stopnia zawinienia płatnika - odpowiedzialność ponosi importer. Zobowiązanie to przedawniało się zatem z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym płynął termin płatności podatku - art. 70 par. 1 Ordynacji podatkowej.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie Kazimierza W. - Przedsiębiorstwo Handlowo-Transportowe "T.-P." w M. na decyzje Izby Skarbowej w O. Ośrodka Zamiejscowego w E. z dnia 18 stycznia 2002 r. (...) w przedmiocie podatku importowego, podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego - skargi oddala.
Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 20 września 2002 r., III SA 435/02, w sprawie ze skargi Kazimierza W. na decyzje Izby Skarbowej w O. Ośrodka Zamiejscowego w E. w przedmiocie wymiaru podatku importowego, podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ wystąpił do Prezesa tego Sądu o rozpoznanie sprawy przez skład siedmiu sędziów ze względu na występujące w niej istotne wątpliwości prawne dotyczące ustalenia sposobu powstawania w 1996 r. zobowiązań podatkowych z tytułu importu towarów w podatku od towarów i usług, podatku akcyzowym oraz w podatku importowym; a w szczególności czy powstawały one z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym odpowiednia regulacja prawnomaterialna wiązała powstanie takiego zobowiązania, czy też źródłem ich powstania było doręczenie decyzji ustalającej wysokość takiego zobowiązania.
Przestawione wątpliwości powstały na tle następującego stanu faktycznego sprawy:
Kazimierz W. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwa Handlowo-Transportowego "T.-P." z siedzibą w M. zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego cztery decyzje z dnia 18 stycznia 2002 r. (...), którymi Izba Skarbowa w O. Ośrodek Zamiejscowy w E. utrzymała w mocy decyzje Urzędu Skarbowego w O. z dnia 29 października 2001 r. /sprostowane postanowieniami z dnia 3 grudnia 2001 r./ ustalające od importowanego towaru wysokość:
- podatku importowego w kwocie 6.683 zł, podatku akcyzowego w kwocie 115.042 zł oraz podatku od towarów i usług w kwocie 75.794 zł, wydaną w związku z decyzją Dyrektora Urzędu Celnego w L. z dnia 30 stycznia 1998 r., uchyloną w części dotyczącej podstawy prawnej, a w pozostałej części utrzymaną w mocy decyzją Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 21 stycznia 1999 r.,
- podatku importowego w kwocie 21.079 zł, podatku akcyzowego w kwocie 353.777 zł oraz podatku od towarów i usług w kwocie 237.052 zł, wydaną w związku z decyzją Dyrektora Urzędu Celnego w L. z dnia 16 lutego 1998 r., uchyloną w części dotyczącej podstawy prawnej, a w pozostałej części utrzymaną w mocy decyzją Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 18 stycznia 1999 r.,
- podatku akcyzowego w kwocie 46.033 zł oraz podatku od towarów i usług w kwocie 29.323 zł, wydaną w związku z decyzją Dyrektora Urzędu Celnego w L. z dnia 24 lutego 1998 r., uchyloną w części dotyczącej podstawy prawnej, a w pozostałej części utrzymaną w mocy decyzją Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 20 stycznia 1999 r.,
- podatku importowego w kwocie 6.980 zł, podatku akcyzowego w kwocie 117.707 zł oraz podatku od towarów i usług w kwocie 78.624 zł, wydaną w związku z decyzją Dyrektora Urzędu Celnego w L. z dnia 16 lutego 1998 r., uchyloną w części dotyczącej podstawy prawnej, a w pozostałej części utrzymaną w mocy decyzją Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 19 stycznia 1999 r.,
Przedmiotem skargi są ponadto cztery decyzje Izby Skarbowej w O. Ośrodka Zamiejscowego w E. z dnia 15 marca 2002 r. (...), którymi utrzymała ona w mocy decyzje Urzędu Skarbowego w O. z dnia 29 października 2001 r. - zmienione decyzjami tego Urzędu z dnia 31 stycznia 2002 r. na podstawie art. 230 par. 1 i 2 Ordynacji podatkowej - w przedmiocie ustalenia od importowanego towaru wysokości: