Art. 13 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym należy rozumieć w ten sposób, że: 1. Trybunał Konstytucyjny tylko na wniosek wymienionych w tym przepisie podmiotów ustala w drodze uchwały podjętej na posiedzeniu pełnego składu powszechnie obowiązującą wykładnię ustaw, która to uchwała podana do wiadomości przez ogłoszenie w Dzienniku Ustaw określa wiążące rozumienie poddanego wykładni przepisu od dnia jego wejścia w życie przez cały czas jego obowiązywania, chyba że Trybunał Konstytucyjny uwzględniając zmianę kontekstu w czasie obowiązywania przepisu, ustalił inaczej.
2. Dopuszczalność, zakres i tryb korygowania skutków aktów stosowania prawa dokonanych przed dniem ogłoszenia uchwały Trybunał Konstytucyjny niezgodnie z rozumieniem przepisu ustalonym w tejże uchwale regulują właściwe przepisy.
3. Użyte w art. 13 o Trybunale Konstytucyjnym pojęcia "ustawa" oznacza także akty prawne z mocą ustawy, w tym rozporządzenia wydane przez Radę Ministrów na podstawie art. 23 w związku z art. 52 ust. 2 pkt 2 Ustawy Konstytucyjnej z 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426 ze zm./.
4. Podjęcie przez Sąd Najwyższy uchwały, o której mowa w art. 13 pkt 3 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym /Dz.U. 1994 nr 13 poz. 48/ lub odmowa podjęcia takiej uchwały nie ogranicza uprawnień podmiotów wymienionych w art. 13 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym do wystąpienia z wnioskiem o dokonanie wykładni powszechnie obowiązującej przepisów, których dotyczyła wspomniana uchwała Sądu Najwyższego.
5. Na wniosek podmiotów wymienionych w art. 13 ust. 1 Trybunał Konstytucyjny może dokonać wykładni przepisu, który był już przedmiotem powszechnie obowiązującej wykładni Trybunału Konstytucyjnego, jeżeli wnioskodawca powołuje się na taką zmianę kontekstu przepisu, która uzasadnia inne jego rozumienie.
Po rozpoznaniu na posiedzeniach (...) w trybie art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym /t.j. Dz.U. 1991 nr 109 poz. 470 ze zm./ wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni art. 13 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym przez przyjęcie, że uchwała Trybunału Konstytucyjnego podjęta na podstawie tego przepisu:
1/ określa znaczenie nadane interpretowanej ustawie /przepisowi ustawowemu/ przez prawodawcę przed i po podjęciu uchwały Trybunału Konstytucyjnego;
2/ ustala powszechnie obowiązującą wykładnię ustaw w tym znaczeniu, że zobowiązuje wszystkie organy stosujące prawo i podmioty powołane do interpretacji przepisów na użytek innych podmiotów do zgodnego z tą wykładnią stosowania przepisów prawa i uwzględniania jej przy rozpatrywaniu wszystkich spraw będących w toku, w tym także wszczętych przed jej uchwaleniem, lecz nie zakończonych prawomocnymi rozstrzygnięciami do chwili ogłoszenia uchwały;
3/ może stanowić podstawę dla wznowienia postępowania, jednakże w oparciu o przepisy Kpk, Kpc, Kpa lub inne obowiązujące normy postępowania przewidujące wznowienie i na zasadach przez te normy przewidzianych;
4/ wiąże organy stosujące prawo także w sprawach zakończonych /stosunkach prawnych wyczerpanych/, gdy dochodzi do wznowienia postępowania na podstawie stosownych przepisów /Kpk, Kpc, Kpa lub innych/ oraz w sprawach rozpoznawanych na skutek rewizji nadzwyczajnej, jeżeli rewizja nadzwyczajna nie została orzeczona przed ogłoszeniem uchwały Trybunału Konstytucyjnego;
5/ wiąże powszechnie od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, przez cały czas w sprawach rozpoznawanych na tle zinterpretowanego przepisu;
ponadto o ustalenie:
6/ czy zakresem kognicji Trybunału Konstytucyjnego, przewidzianej w art. 13 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym jest objęta kompetencja ustalania powszechnie obowiązującej wykładni rozporządzeń wydawanych przez Radę Ministrów z mocą ustawy na podstawie art. 23 /w związku z art. 52 ust. 2 pkt 2/ Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą RP oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426/;
7/ czy Trybunał Konstytucyjny może na podstawie art. 13 ustawy dokonać powszechnie obowiązującej wykładni przepisu, którego znaczenie zostało wcześniej ustalone przez Sąd Najwyższy w trybie art. 13 pkt 3 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym /t.j. Dz.U. 1994 nr 13 poz. 48/ lub gdy Sąd Najwyższy odmówił podjęcia takiej uchwały;
8/ czy Trybunał Konstytucyjny może podjąć po wydaniu uchwały w trybie art. 13 ustawy nową uchwałę ustalającą z mocą powszechnie obowiązującą wykładnię tego samego przepisu ustawy dostosowaną do nowego kontekstu społecznego /aktualnego systemu wartości/, ustalił:
Trybunał Konstytucyjny, dokonując wykładni art. 13 ust. 1 ustawy o TK, zważył, co następuje:
1. Biorąc pod uwagę treść petitum wniosku oraz wstępny fragment jego uzasadnienia, Trybunał Konstytucyjny uznał za stosowne ustalić przede wszystkim, co jest treścią przepisu zawartego w art. 13 ust. 1 ustawy o TK.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich przepis ten zawiera dwie normy:
1/ normę kompetencyjną, upoważniającą Trybunał Konstytucyjny do wyjaśnienia treści ustawy /przepisu/, której sformułowania budzą wątpliwości co do ich znaczenia,
2/ normę nadającą tej wykładni moc powszechnie obowiązującą. Jednakże Trybunał Konstytucyjny uznał, że treść przepisu art. 13 ust. 1 ustawy o TK nie upoważnia do takiego rozumienia jego znaczenia. Kompetencja dokonywania wykładni powszechnie obowiązującej przepisów ustaw nadana została Trybunałowi Konstytucyjnemu przez przepis 33a ust. 1 pozostawionych w mocy przepisów konstytucyjnych oraz przez przepis art. 5 ustawy o TK. Ten ostatni powtarza wprost normę konstytucyjną zawartą w powołanym wyżej art. 33a ust. 1 i stanowi jej ustawową realizację. Gdyby przyjąć pogląd Rzecznika Praw Obywatelskich co do treści art. 13 ust. 1 ustawy o TK oznaczałoby to, że przepis w nim zawarty zawierałby zbędne powtórzenie tego, co ustawa o Trybunale Konstytucyjnym wyraziła wcześniej w jej art. 5.
Art. 13 ustawy o TK zawiera natomiast normę określającą podmioty, którym nadaje ona kompetencję do występowania z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego, aby ten dokonał wykładni powszechnie obowiązującej wskazanych przez te podmioty ustaw /przepisów/. Tak więc użyty w przepisie art. 13 ust. 1 ustawy o TK zwrot "powszechnie obowiązująca wykładnia" oznacza przedmiot i cel wniosku, z jakim upoważnione podmioty występują do Trybunału Konstytucyjnego, nie określa natomiast kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, ta bowiem, jeżeli chodzi o dokonywanie wykładni powszechnie obowiązującej, nadana mu została przez inne przepisy wyżej powołane.
W związku z tak ustaloną treścią art. 13 ust. 1 ustawy o TK powstał problem, czy Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał właściwy przepis, kierując się - jak to wynika z jego wniosku - intencją wyjaśnienia przez Trybunał Konstytucyjny szeregu aspektów wiążących się ze znaczeniem zwrotu normatywnego "powszechnie obowiązująca wykładnia ustaw dokonywana przez Trybunał Konstytucyjny". Trybunał Konstytucyjny, rozstrzygając ten problem uznał, że chociaż kwestia kompetencji Trybunału Konstytucyjnego określona w uzasadnieniu wniosku ujęta została niewłaściwie, to jednak treść art. 13 ust. 1 ustawy o TK upoważnia do dokonania wykładni wyżej powołanego zwrotu normatywnego, ponieważ zwrotem tym ustawodawca posłużył się w art. 13 ust. 1 niejako na użytek wnioskodawców, a znaczenie jego jest takie samo zarówno w art. 33a ust. 1 pozostawionych w mocy przepisów konstytucyjnych, jak i w art. 5 ustawy o TK.
Trybunał Konstytucyjny, dokonując wykładni wskazanego przez Rzecznika Praw Obywatelskich przepisu art. 13 ust. 1 ustawy o TK uznał za stosowne wziąć pod uwagę również treść przepisów dwóch dalszych ustępów tegoż artykułu, które chociaż mają w przeciwieństwie do ustępu pierwszego charakter przepisów proceduralnych, lecz ich treść ma istotne znaczenie dla poddanego wykładni przepisu zamieszczonego w art. 13 ust. 1 ustawy o TK.