Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni art. 4 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./ w związku z art. 8 i art. 11 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych /Dz.U. nr 51 poz. 298 ze zm./ przez ustalenie:~- iż wartość początkowa budowli, stanowiąca podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości dla przedsiębiorstw państwowych nie ulega zmniejszeniu po ich przekształceniu w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa o kwotę odpisów amortyzacyjnych /umorzeniowych/ dokonanych przez te przedsiębiorstwa, ustalił:
Tezy

Art. 8 i art. 11 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych /Dz.U. nr 51 poz. 298 ze zm./ nie dają po przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa podstaw do zmiany wartości początkowej stanowiącej dla budowli, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./, podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości spółki powstałej w wyniku przekształcenia.

Sentencja

Po rozpoznaniu na posiedzeniu w trybie art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym /t.j. Dz.U. 1991 nr 109 poz. 470 ze zm./ wniosku Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./ w związku z art. 8 i art. 11 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych /Dz.U. nr 51 poz. 298 ze zm./ przez ustalenie:

- iż wartość początkowa budowli, stanowiąca podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości dla przedsiębiorstw państwowych nie ulega zmniejszeniu po ich przekształceniu w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa o kwotę odpisów amortyzacyjnych /umorzeniowych/ dokonanych przez te przedsiębiorstwa, ustalił:

Uzasadnienie strona 1/10

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zauważyć należy przede wszystkim, że wniosek Prezydenta RP o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni nie ma kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów. Może więc powstać wątpliwość, czy wnioskowi należy nadać dalszy bieg w postępowaniu przed TK. Zagadnienie to Trybunał rozważył z urzędu i podtrzymał swe pozytywne stanowisko zajęte w uchwałach z dnia 5 września 1995 r. /W 1/95 - OTK ZU 1995 nr 1 poz. 5/ i dnia 13 grudnia 1995 r. /W 6/95 - OTK ZU 1995 nr 3 poz. 23/.

2. Zarówno Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, jak też Minister Finansów, jako punkt wyjścia dla wykładni przepisu art. 11 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - który według tych podmiotów ma kluczowe znaczenie dla wykładni art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych - przyjmują kwestię ciągłości podmiotowości prawnej przekształcanego przedsiębiorstwa państwowego. Minister Finansów stoi na stanowisku, iż wskutek przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa powstaje nowy podmiot prawa. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wskazuje natomiast, iż przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę nie prowadzi do powstania nowego bytu prawnego, co przesądza automatycznie o braku podstaw do ujęcia w księgach rachunkowych spółki środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych według ich wartości netto.

Analiza ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych pozwala stwierdzić, że brak jest w niej przepisów, które expressis verbis regulowałyby kwestię ciągłości podmiotowości prawnej przekształcanego przedsiębiorstwa państwowego, także wtedy gdy przekształcenie następuje na podstawie przepisów rozdziału drugiego tej ustawy. Zagadnienie to wywołuje kontrowersje w literaturze i orzecznictwie. Na ile zagadnienie to jest istotne dla ustalenia powszechnie obowiązującej wykładni, zależy od wyjaśnienia także innych nie mniej ważnych kwestii. Bez względu bowiem na to, jak rozstrzyga się kwestię ciągłości podmiotowości prawnej przekształconego przedsiębiorstwa państwowego, panuje zgodność poglądów co do tego, że jednoosobowa spółka Skarbu Państwa powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego jest uniwersalnym następcą prawnym tego przedsiębiorstwa. Na skutek jednego zdarzenia prawnego, rejestracji spółki w rejestrze handlowym z jednoczesnym wykreśleniem przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorstw państwowych /art. 12 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych/ dochodzi do nabycia całego majątku przez spółkę /K. Kruczalak, Prawo handlowe. Zarys wykładu, Warszawa 1996, str. 272/. Tezę o uniwersalnym charakterze następstwa prawnego jednoosobowej spółki Skarbu Państwa, powstałej w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego, po tym przedsiębiorstwie można też uznać za ugruntowaną w orzecznictwie sądowym /por. uchwałę SN z dnia 19 maja 1992 r., III CZP 49/92 - OSN 1992 nr 11 poz. 200; wyroki NSA z dnia 13 stycznia 1995 r. III SA 863/94 - Glosa 1995 nr 5 str. 9 i III SA 422/94 - Prawo Gospodarcze 1995 nr 7 str. 12/.

Strona 1/10