Naczelny Sąd Administracyjny jest właściwy w sprawach skarg na orzeczenia wojskowych komisji lekarskich, o których mowa w art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej /Dz.U. 1992 nr 4 poz. 16 ze zm./, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem W. Czerwińskiego, prokuratora Prokuratury Wojewódzkiej delegowanego do Ministerstwa Sprawiedliwości, w sprawie I SA 1161/96 ze skargi Konrada K. na decyzję Okręgowej Wojskowej Komisji Lekarskiej w (...) z dnia 17 lipca 1996 r. w przedmiocie zdolności do służby wojskowej, po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 1998 r. na posiedzeniu jawnym następujących wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 4 września 1997 r. do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
Czy wojskowe komisje lekarskie, o jakich mowa w art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej /Dz.U. 1992 nr 4 poz. 16 ze zm./, są organami administracji publicznej w rozumieniu art. 20 ust. 2 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, a wydawane przez te komisje orzeczenia lekarskie o zdolności do służby wojskowej są decyzjami administracyjnymi w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 1 tej ustawy lub innymi aktami z zakresu administracji publicznej w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 4 tej ustawy?
podjął następującą uchwałę:
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ze skargi Konrada K. na orzeczenie Okręgowej Wojskowej Komisji Lekarskiej w (...) postanowieniem z dnia 4 września 1997 r. SA 1161/96 wystąpił o wyjaśnienie wyżej przedstawionych wątpliwości prawnych w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./.
W uzasadnieniu postanowienia został przedstawiony następujący stan faktyczny sprawy:
Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w W. orzeczeniem o zdolności do służby wojskowej z dnia 30 maja 1996 r. nr (...) rozpoznała u starszego szeregowego Konrada K. przebyte zapalenie naczyniówki i siatkówki oka lewego, zaliczyła Konrada K. do kategorii D /niezdolny do służby wojskowej w czasie pokoju/ oraz orzekła, że rozpoznane schorzenie nie pozostaje w związku ze służbą wojskową.
Okręgowa Wojskowa Komisja Lekarska w (...) orzeczeniem o zdolności do służby wojskowej z dnia 17 lipca 1996 r. nr (...) utrzymała to orzeczenie w mocy. Okręgowa Komisja wyjaśniła, odpowiadając na przedstawione w odwołaniu zarzuty, że na powstanie rozpoznanego schorzenia nie miały wpływu warunki służby wojskowej. Powołała jako podstawę swego działania art. 29 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 26 ust. 1 i art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej /Dz.U. 1992 nr 4 poz. 16 ze zm./ oraz par. 6 pkt 1 i par. 32 ust. 1- 3 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 czerwca 1992 r. w sprawie zasad określania zdolności do czynnej służby wojskowej oraz właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach /Dz.U. nr 57 poz. 278 ze zm./ i pouczyła, że na orzeczenie przysługuje skarga do sądu administracyjnego.
Występując ze skargą, Konrad K. zarzucił, że w składzie orzekającym Okręgowej Komisji była osoba, która brała udział w wydaniu orzeczenia Rejonowej Komisji, i nie wyjaśniono stanu faktycznego, a w szczególności przyczyny powstania schorzenia. Zdaniem skarżącego, jego schorzenia zostały spowodowane warunkami służby; zamierza on ubiegać się o odszkodowanie i dlatego kwestionuje orzeczenia lekarskie tylko w części dotyczącej związku choroby ze służbą.
W odpowiedzi na skargę Okręgowa Komisja podała, że uczestnictwo tej samej osoby w składach orzekających obydwu instancji nie miało wpływu na treść jej orzeczenia, oraz wyjaśniła, że orzeczenie o niezdolności do służby wojskowej nie jest równoznaczne z niezdolnością do pracy i nie stanowi przeszkody ani podstawy do ubiegania się u rentę.
Rozkazem nr 12 z dnia 12 czerwca 1996 r. Dowódcy Jednostki Wojskowej nr (...) skarżący został przedterminowo zwolniony z zasadniczej służby wojskowej i przeniesiony do rezerwy w związku z uznaniem go za niezdolnego do służby ze względu na stan zdrowia.
W uzasadnieniu postanowienia składu orzekającego szczegółowo omówiono orzecznictwo sądowe, odwołując się do wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 października 1992 r. SA/Wr 841/92 /OSP 1994, nr 9 poz. 163/ i z dnia 16 listopada 1995 r. SA/Gd 1655/95 /OSP 1997, nr 7- 8 poz. 135/ oraz do poglądów doktryny wyrażonych w glosach aprobujących wymienione orzeczenia. Według wyrażonego tam stanowiska wojskowe komisje lekarskie są organami administracji publicznej, a orzeczenia wydawane przez te komisje są decyzjami administracyjnymi.