Osoba, która uzyskała wpis do ewidencji działalności gospodarczej, może być pozbawiona statusu bezrobotnego w wyniku wznowienia postępowania w sprawie o przyznanie zasiłku dla bezrobotnego z tego powodu, że jest wpisana do ewidencji działalności gospodarczej, chyba że wykaże, iż nie podjęła pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia wskazanego w zgłoszeniu do ewidencji do dnia wyrejestrowania tej działalności /art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. "f" ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu - Dz.U. 1996 nr 47 poz. 211 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem S. Trautsolta, prokuratora Prokuratury Apelacyjnej delegowanego do Ministerstwa Sprawiedliwości, w sprawie II SA/Gd 214/96 ze skargi Krzysztofa Z. na decyzję Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w (...) z dnia 15 stycznia 1996 r. w przedmiocie odmowy przyznania statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku, po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 1996 r. na posiedzeniu jawnym następujących wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 30 maja 1996 r. do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
Czy osoba, która uzyskała wpis do ewidencji działalności gospodarczej, lecz działalności tej nie podjęła od dnia wskazanego w zgłoszeniu, może być uznana za bezrobotną w świetle art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. "f" ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. 1996 nr 47 poz. 211/, jeżeli do dnia zgłoszenia się we właściwym rejonowym urzędzie pracy w celu zarejestrowania w charakterze bezrobotnej nie wyrejestrowała działalności gospodarczej?
podjął następującą uchwałę:
Wątpliwość prawna przedstawiona składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego wyłoniła się na tle następującego stanu faktycznego:
Krzysztof Z. od dnia 15 lutego 1992 r. jest wpisany do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Wydział Handlu Urzędu Miejskiego w I. i do chwili obecnej nie wyrejestrował tej działalności. Krzysztof Z. faktycznie nie podjął działalności gospodarczej, a w okresie od dnia 20 kwietnia 1994 r. do dnia 13 października 1995 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.
Na podstawie świadectwa pracy z tego zatrudnienia Kierownik Rejonowego Urzędu Pracy w I. decyzją z dnia 17 października 1995 r. uznał Krzysztofa Z. za osobę bezrobotną i przyznał mu prawo do zasiłku dla bezrobotnych z dniem 18 października 1995 r. Po ujawnieniu, iż bezrobotny figuruje w ewidencji działalności gospodarczej, wznowiono postępowania administracyjne w sprawie zakończonej tą decyzją ostateczną na podstawie art. 145 par. 1 pkt 5 Kpa. W dalszym postępowaniu organ I instancji uchylił swoją decyzję z dnia 17 października 1995 r. oraz orzekł o odmowie przyznania Krzysztofowi Z. statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku dla bezrobotnych.
W odwołaniu od tej decyzji bezrobotny podniósł, że nie podjął i nie podejmie działalności gospodarczej, którą zgłosił do ewidencji, z powodu braku odpowiednich środków. Jednocześnie oświadczył, że nie zrezygnuje z wpisu do ewidencji, gdyż w przyszłości może podjąć taką działalność bez konieczności ponoszenia kosztów związanych z wyrejestrowaniem i ponowną rejestracją.
Dodać należy, że w aktach sprawy znajduje się wypis z orzeczenia Komisji Lekarskiej do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia w I. z dnia 25 października 1991 r., z którego wynika, że Krzysztof Z., urodzony w 1971 r., został zaliczony do drugiej grupy inwalidów z ogólnego stanu zdrowia. Jednocześnie Komisja stwierdziła, że inwalidztwo drugiej grupy jest spowodowane stanem narządu wzroku, oraz uznała, że inwalidztwo trwa od dzieciństwa. W uzasadnieniu orzeczenia Komisja Lekarska stwierdziła, że schorzenia te czynią Krzysztofa Z. "niezdolnym do pracy zawodowej w normalnych warunkach" /w okresie od 20 kwietnia 1994 r. do 13 października 1995 r. skarżący pracował na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze barmana w restauracji/.
Organ odwoławczy, który nie uwzględnił odwołania, powołał się na art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. "f" ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. 1995 nr 1 poz. 1 ze zm./. Przepis ten przewiduje, że bezrobotnym jest osoba, która spełniając inne warunki przewidziane przez ustawę "nie podjęła pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia wskazanego w zgłoszeniu do ewidencji do dnia wyrejestrowania tej działalności albo nie podlega - na podstawie odrębnych przepisów - obowiązkowi ubezpieczenia społecznego lub zaopatrzenia emerytalnego".