Na postanowienie wydane w trybie art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, uwzględniające skargę, przysługuje skarga bezpośrednio do Naczelnego Sądu Administracyjnego, bez uprzedniego wnoszenia środka odwoławczego lub wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa.
Naczelny Sąd Administracyjny przy udziale Włodzimierza Skoniecznego prokuratora Prokuratury Krajowej w sprawie ze skargi Tadeusza F. na postanowienie Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 14 marca 1997 r. (...) w przedmiocie opinii warunków zabudowy i zagospodarowania terenu pawilonu handlowego po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2000 r. na posiedzeniu jawnym wątpliwości prawnej przekazanej przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 10 maja 1999 r. w sprawie IV SA 724/98, do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
Czy akt administracyjny wydany przez organ odwoławczy na podstawie art. 38 ust. 2 cyt. ustawy o NSA należy traktować jako akt organu I instancji, od którego przysługuje odwołanie do organu wyższego szczebla, czy też jest to decyzja ostateczna, na którą służy skarga do Sądu.
podjął następującą uchwałę:
Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 10 maja 1999 r. IV SA 724/97, działając na podstawie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, zwanej dalej ustawą o NSA, zwrócił się o wyjaśnienie przez skład siedmiu sędziów następującej wątpliwości prawnej:
"Czy akt administracyjny wydany przez organ odwoławczy na podstawie art. 38 ust. 2 cyt. ustawy o NSA należy traktować jako akt organu I instancji, od którego przysługuje odwołanie do organu wyższego szczebla, czy też jest to decyzja ostateczna, na którą służy skarga do Sądu"
Przedstawiona w pytaniu wątpliwość prawna powstała w związku z następującym stanem faktycznym:
Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w R. postanowieniem z dnia 18 grudnia 1996 r. działając na podstawie art. 38 ust. 2 ustawy o NSA w zw. z art. 106 par. 1 Kpa i art. 37 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Inspekcji Sanitarnej /Dz.U. 1998 nr 90 poz. 575 ze zm./, uwzględniając skargę inwestora - Kazimierza F. zaopiniował pozytywnie warunki zabudowy i zagospodarowania terenu. Ponadto pouczył strony, iż na postanowienie służy im zażalenie do Głównego Inspektora Sanitarnego w Warszawie. Zażalenie na powyższe postanowienie złożył sąsiad inwestora - Tadeusz F. zaś Główny Inspektor Sanitarny postanowieniem z dnia 14 marca 1997 r. utrzymał je w mocy. Skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego złożył Tadeusz F., wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia organu pierwszej instancji. Główny Inspektor Sanitarny w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie. Przedmiotem zarzutów zażalenia jak i skargi były względy merytoryczne.
W uzasadnieniu przedstawionych do wyjaśnienia wątpliwości prawnych skład orzekający podniósł następujące okoliczności:
Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w R. w piśmie do Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodka Zamiejscowego w Lublinie z dnia 22 stycznia 1997 r., zawierającego informację o uwzględnieniu skargi inwestora - Kazimierza F. wyraził pogląd, iż jego postanowienie wydane w trybie art. 38 ust. 2 ustawy o NSA jest postanowieniem organu pierwszej instancji, na które służy zażalenie do Głównego Inspektora Sanitarnego w L. Organ powołał się w tym przypadku na wykładnię przepisu art. 38 ust. 2 ustawy o NSA zawartą w Komentarzu do ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym J. Świątkiewicza /BWP "Justitia" 1995 r., str. 77/. Pogląd ten powołany Autor podtrzymał w nowym Komentarzu do ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Wyd. Prawo i Praktyka Gospodarcza 1999 r., str. 153/. Autor pisze: "Konsekwencją proponowanej wykładni byłaby konieczność przyjęcia, że w przypadku rozstrzygnięć w sprawach indywidualnych /Kpa/ decyzje wydane w trybie nadzwyczajnym są decyzjami organu pierwszej instancji". Odmienny pogląd w tej kwestii wyraził T. Woś w wydanej w 1996 r. monografii pt. Postępowanie sądowoadministracyjne /Wyd. Prawnicze PWN, str. 157-159/. Autor wyraźnie stwierdza: "Skarga z mocy art. 38 ust. 2 może stać się impulsem do skorygowania przez organ własnej, zaskarżonej decyzji i tym samym odciążenia NSA. Nie może to jednak prowadzić do uruchomienia nowego toku instancji. Tym bardziej nie może to otwierać możliwości uruchomienia wewnątrzadministracyjnej drogi weryfikacji decyzji ostatecznych, ponieważ wybór drogi postępowania sądowoadministracyjnego poprzez wniesienie skargi do NSA możliwość taką wyeliminował. Byłoby to sprzeczne zarówno z istotą skargi, jako czynności uruchamiającej zewnętrzny układ kontroli ostatecznej decyzji, jak i założeniami strukturalnymi postępowania administracyjnego istniejącego od momentu wniesienia skargi, które nie może decyzja jednej ze stron tego postępowania /organu administracyjnego/ przekształcić w postępowanie przed tym organem". Również Naczelny Sąd Administracyjny w sprawach : IV SA 602/96 i IV SA 682/96 /orzeczenia nie publikowane/ stwierdził, iż przepis art. 34 ust. 3 ustawy o NSA nie ma zastosowania, gdy przedmiotem skargi jest decyzja wydana w trybie art. 38 ust. 2 tej ustawy.