Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą jest okresem podlegania tej osoby ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia tej działalności w rozumieniu art. 23 ust. 1 pkt 2 lit. "d" ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. 1997 nr 25 poz. 128 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny przy udziale Wiesława Czerwińskiego prokuratora Prokuratury Apelacyjnej delegowanego do Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie ze skargi Marii O. na decyzję Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w G.-W. z dnia 14 lipca 1998 r. (...) w przedmiocie zasiłku dla bezrobotnych po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 1999 r. na posiedzeniu jawnym wątpliwości prawnej przekazanej przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 6 lipca 1999 r. w sprawie II SA/Po 1357/98, do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
Czy na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 2 lit. "d" ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /t.j. Dz.U. 1997 nr 25 poz. 128 ze zm./ osobie bezrobotnej, która podlegała ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności do okresu 365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania można zaliczyć także okres pobierania zasiłku macierzyńskiego wykorzystywanego w czasie zarejestrowanej działalności gospodarczej.
podjął następującą uchwałę:
Skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego rozpoznając skargę Marii O. na decyzję Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w G.-W., postanowieniem z dnia 6 lipca 1999 r., II SA/Po 1357/98 wystąpił o wyjaśnienie, w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, przez skład siedmiu sędziów, wątpliwości prawnej przytoczonej w sentencji uchwały.
Przedstawione wątpliwości prawne ujawniły się na tle następującego stanu faktycznego:
Maria O. została zarejestrowana w dniu 4 czerwca 1998 r. w Rejonowym Urzędzie Pracy w S. jako osoba bezrobotna i równocześnie decyzją Kierownika Urzędu Pracy w S. z dnia 4 czerwca 1998 r. odmówiono jej prawa do zasiłku z powodu nieprzepracowania 365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania. Decyzję tę utrzymał następnie w mocy Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w G.-W. decyzją z dnia 14 lipca 1998 r. W uzasadnieniu decyzji ustalone zostało, ze Maria O. podlegała ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w czasie od dnia 10 grudnia 1991 r. do dnia 9 maja 1998 r. z przerwą od dnia 13 lipca 1997 r. do dnia 9 października 1997 r., kiedy zawiesiła prowadzenie działalności. Okres 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania przypada w czasie od dnia 4 grudnia 1996 r. do dnia 3 czerwca 1998 r. W tym czasie podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota wynosząca co najmniej najniższe wynagrodzenie jedynie przez okres 308 dni. W wymienionym okresie 18 miesięcy skarżąca pobierała też zasiłek macierzyński w czasie od dnia 5 stycznia 1998 r. do dnia 10 maja 1998 r. /126 dni/. Odmowę przyznania zasiłku dla bezrobotnych uzasadniono tym, że skarżąca nie spełnia przesłanek z art. 23 ust. 1 pkt 2 lit. "d" ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. 1997 nr 25 poz. 128 ze zm./, gdyż w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania nie przepracowała 365 dni i nie jest możliwe zaliczenie do wymaganych 365 dni okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 3 powołanej ustawy, gdyż zgodnie z tym przepisem do stażu zasiłkowego zalicza się tylko te okresy pobierania zasiłku macierzyńskiego, które przypadają bezpośrednio po zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności.
W skardze na powyższą decyzję Maria O. podnosiła między innymi, że okres pobierania zasiłku macierzyńskiego powinien zostać wliczony do stażu zasiłkowego, gdyż dziecko urodziła przedwcześnie i w związku z tym nie mogła zająć się sprawą rezygnacji z prowadzenia pozarolniczej działalności.
Przedstawione w postanowieniu składu orzekającego wątpliwości prawne powstały na tle różnej interpretacji przepisu art. 23 ust. 1 pkt 2 lit. "d" ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, który stanowi, że prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnemu, który w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania, łącznie przez okres co najmniej 365 dni podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy, jeżeli podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub zaopatrzenie emerytalne i Fundusz Pracy stanowiła kwota wynosząca co najmniej najniższe wynagrodzenie. Przepis ten uzależnia więc nabycie prawa do zasiłku dla bezrobotnych od tego, czy przez wymagany ustawą okres płacona była składka na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy od podstawy w wysokości co najmniej najniższego wynagrodzenia. Można jednak rozumieć ten przepis także w ten sposób, że nie formułuje on obowiązku płacenia składki na ubezpieczenie społeczne, gdyż mowa jest w nim o podstawie wymiaru składki, a podstawę tę można ustalić także w okresach kiedy składka nie była płacona, a wiec także za czas pobierania zasiłku macierzyńskiego, czy chorobowego. Takie stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu w wyrokach z dnia 23 marca 1999 r., II SA/Po 1016/98 oraz z dnia 8 grudnia 1998 r., II SA/Po 414/98.