Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych /Dz.U. nr 16 poz. 78/ organ administracji państwowej może zezwolić na wyłączenie z produkcji rolniczej pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne takiej powierzchni gruntów rolnych przeznaczonych na cele nierolnicze, na której zgodnie z projektem zagospodarowania terenu, stanowiącym załącznik do decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, nastąpi rozpoczęcie innego niż rolnicze użytkowania gruntu.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej W. Skoniecznego w sprawie II SA/Wr 282/96 ze skargi Stanisława i Bogumiły małżonków W. na decyzję Wojewody (...) z dnia 20 września 1995 r. w przedmiocie zezwolenia na wyłączenie gruntów rolnych z produkcji, po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 1997 r. na posiedzeniu jawnym następujących wątpliwości prawnych przekazanych przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 11 lipca 1996 r. do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
Czy wydając decyzję o zezwoleniu na wyłączenie gruntów z produkcji rolniczej na podstawie art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1, 6 i 7 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych /Dz.U. nr 16 poz. 78/ pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne, organ orzekający może zezwolić na wyłączenie z produkcji tylko tej części gruntu, która zostanie zajęta pod obiekty budowlane, ciągi komunikacyjne i na cele niezbędne do korzystania z tych obiektów zgodnie z projektem zagospodarowania terenu stanowiącym załącznik do decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, czy przeciwnie wyłączeniu z produkcji rolniczej podlega zawsze cała działka geodezyjnie wyłączona, która według miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przeznaczona jest pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne?
podjął następującą uchwałę:
Stanisław i Bogumiła małżonkowie W., właściciele dwóch działek budowlanych o ogólnej powierzchni 1106 m2, zapisanych w rejestrze gruntów jako grunt rolny klasy III, po otrzymaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na potrzeby budowy domu mieszkalnego jednorodzinnego /sporządzony do tych celów plan zagospodarowania działek określał powierzchnię zabudowy na 305 m2, a powierzchnię zieleni na 730 m2/, wystąpili z wnioskiem o zezwolenie na wyłączenie z produkcji użytków rolnych na cele budowy domu.
Kierownik Urzędu Rejonowego w O. decyzją z dnia 1 lipca 1995 r., na podstawie art. 5, 11 ust. 1 i 4, art. 12 ust. 2, 6, 7, 8, 13 i 14 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych /Dz.U. nr 16 poz. 78/, zezwolił na wyłączenie z produkcji rolniczej 1106 m2 gruntu, to jest całej powierzchni działek, i od takiej powierzchni ustalił jednorazową należność za wyłączenie oraz opłaty roczne. Wojewoda (...) decyzją z dnia 20 września 1995 r. powyższą decyzję utrzymał w mocy.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego, modyfikowanej następnie późniejszymi pismami, małżonkowie W. zarzucili, że w zaskarżonej decyzji niesłusznie naliczono należność i opłaty roczne od całej powierzchni działek, gdy w rzeczywistości wyłączony zostanie z produkcji tylko grunt pod zaplanowany dom, dojścia i dojazd. Ponadto podnieśli, że ich zdaniem wątpliwości budzi też sposób naliczania opłat. Na poparcie swojego stanowiska skarżący dołączyli do akt treść pisma Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 listopada 1995 r., skierowanego do wszystkich wojewodów, w którym zawarte zostało następujące wyjaśnienie: "Stosownie do treści przepisów art. 4 pkt 11 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych /Dz.U. nr 16 poz. 78/ przez wyłączenie gruntów rolnych z produkcji rolniczej rozumie się rozpoczęcie innego niż rolnicze lub leśne użytkowania gruntów. W przypadku realizacji inwestycji na gruntach objętych ochroną w myśl przepisów powołanej ustawy należności i opłaty roczne powinny być naliczane tylko za obszar, na którym występuje inne niż rolnicze lub leśne zagospodarowanie gruntów, w zależności od stanu wyposażenia działki w infrastrukturę techniczną, a nie za całą działkę budowlaną. Na obszar ten składa się faktyczna powierzchnia niezbędna do korzystania z tego budynku."
Ponadto skarżący złożyli kserokopię decyzji Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej nr GZ. tr.051/601-27/96 z dnia 23 lipca 1996 r., w której Minister wyraził taki sam pogląd prawny jak w piśmie okólnym z dnia 14 listopada 1995 r. W tym stanie faktycznym Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu postanowieniem z dnia 15 października 1996 r. zwrócił się do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego o wyjaśnienie w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym wątpliwości prawnej sformułowanej na wstępie.