Skarga Ewy S. oraz Barbary G. na decyzję Wojewody K.-P. w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2003 r. na posiedzeniu jawnym wątpliwości prawnej przekazanej przez skład orzekający NSA postanowieniem w sprawie II SA/Gd 1552/00, do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:~Czy jest dopuszczalne wyłączenie prezydenta miasta na prawach powiatu oraz wszystkich jego zastępców i innych pracowników urzędu gminy upoważnionych do wydawania decyzji administracyjnych w imieniu prezydenta, od udziału w postępowaniu administracyjnym w sprawie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, będącej własnością gminy /miasta na prawach powiatu/, którą ten prezydent reprezentuje, na podstawie art. 24 par. 1 pkt 1, art. 24 par. 1 pkt 4 i art. 24 par. 3 Kpa z tego powodu, że prezydent miasta, jego zastępcy oraz pracownicy urzędu gminy pozostają z gminą będącą właścicielem nieruchomości, której dotyczy żądanie zwrotu, w stosunku zatrudnienia oraz z tego powodu, że prezydent miasta z mocy ustawy reprezentuje tą gminę na zewnątrz?~podjął następującą uchwałę
Tezy

W sprawie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, która jest własnością miasta na prawach powiatu, prezydent tego miasta jako organ wykonawczy miasta i reprezentujący je na zewnątrz oraz także jako pracownik urzędu miasta, a jednocześnie sprawujący funkcję starosty, podlega wyłączeniu na podstawie art. 24 par. 1 pkt 1 i 4 Kpa, co w konsekwencji wyłącza możliwość upoważnienia przez niego do załatwienia tej sprawy jego zastępców i pozostałych pracowników urzędu miasta.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie przy udziale Marii Kalocińskiej, prokuratora Prokuratury Apelacyjnej delegowanej do Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie ze skargi Ewy S. oraz Barbary G. na decyzję Wojewody K.-P. z dnia 9 czerwca 2000 r. (...) w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2003 r. na posiedzeniu jawnym wątpliwości prawnej przekazanej przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 20 listopada 2002 r. w sprawie II SA/Gd 1552/00, do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:

Czy jest dopuszczalne wyłączenie prezydenta miasta na prawach powiatu oraz wszystkich jego zastępców i innych pracowników urzędu gminy upoważnionych do wydawania decyzji administracyjnych w imieniu prezydenta, od udziału w postępowaniu administracyjnym w sprawie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, będącej własnością gminy /miasta na prawach powiatu/, którą ten prezydent reprezentuje, na podstawie art. 24 par. 1 pkt 1, art. 24 par. 1 pkt 4 i art. 24 par. 3 Kpa z tego powodu, że prezydent miasta, jego zastępcy oraz pracownicy urzędu gminy pozostają z gminą będącą właścicielem nieruchomości, której dotyczy żądanie zwrotu, w stosunku zatrudnienia oraz z tego powodu, że prezydent miasta z mocy ustawy reprezentuje tą gminę na zewnątrz?

podjął następującą uchwałę

Uzasadnienie strona 1/8

Skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 20 listopada 2002 r. w sprawie II SA/Gd 1552/00 wystąpił na podstawie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ o wyjaśnienie przez skład siedmiu sędziów wątpliwości prawnej przytoczonej w sentencji uchwały.

Przedstawiona wątpliwość prawna została uzasadniona następująco:

Skarżące Ewa S. oraz Barbara G. wniosły skargę na decyzję Wojewody K.-P. z dnia 9 czerwca 2000 r. (...), którą utrzymano w mocy decyzję Prezydenta Miasta B. z dnia 15 marca 2000 r. (...). Tą ostatnią decyzją, powołując się na art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /Dz.U. 2000 nr 46 poz. 543 ze zm./, odmówiono zwrotu skarżącym wywłaszczonej nieruchomości położonej w B. przy ul. T. nr 59, stanowiącej część działki nr 3/1, zapisanej w księdze wieczystej nr 45309.

Z decyzji organu pierwszej instancji oraz ze znajdujących się w aktach sprawy odpisu z księgi wieczystej Kw 45309, prowadzonej przez Sąd Rejonowy w B., i wykazu zmian gruntowych wynika, że działka nr 3/1, powstała z działek nr 2 i nr 3, stanowi własność Gminy B. Gmina B. jest zatem stroną postępowania administracyjnego, które dotyczy zwrotu części działki nr 3/1. Ze względu na przysługujące tej gminie prawo własności nieruchomości postępowanie dotyczące jej zwrotu poprzednim właścicielom lub ich spadkobiercom dotyczy bowiem interesu prawnego Gminy B. Uprawnienia strony dla tego podmiotu wynikają zatem z art. 28 Kpa. Uprawnienie gminy, w szczególności miasta na prawach powiatu do udziału w postępowaniu administracyjnym o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, której to miasto jest właścicielem, zostało też potwierdzone w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w którym przyjmuje się, iż miasto na prawach powiatu jest uprawnione do wniesienia skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego na decyzję wydaną w takiej sprawie /postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2001 r., III RN 189/01 - OSNAPU 2002 nr 8 poz. 177 oraz niepublikowane postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2002 r., III RN 24/02 i z dnia 3 października 2002 r., III RN 172/01/. Krąg podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi do Sądu jest wprawdzie szerszy niż krąg podmiotów, którym przysługują uprawnienia strony postępowania administracyjnego na podstawie art. 28 Kpa, jednakże we wskazanych orzeczeniach na uzasadnienie uprawnienia gminy do wniesienia skargi powołano się na jej interes prawny wynikający z prawa własności, a w uzasadnieniu postanowienia z dnia 13 czerwca 2002 r. wprost stwierdzono, że "(...) jest oczywiste, że postępowanie w sprawie zwrotu nieruchomości wywłaszczonej, której właścicielem jest miasto (...), dotyczy interesu prawnego tego miasta /art. 28 Kpa/, a zatem miasto (...) jest niewątpliwie stroną tego postępowania (...)".

Organem właściwym do wydania decyzji administracyjnej w pierwszej instancji w sprawie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości jest starosta /art. 142 ustawy o gospodarce nieruchomościami/. Gmina B. jest, jak wynika z części II rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów /Dz.U. nr 103 poz. 652/, miastem na prawach powiatu. Prezydent tego miasta wykonuje zatem zadania starosty /art. 90 i art. 91 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym - Dz.U. nr 91 poz. 578 ze zm. - w zw. z art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - Dz.U. 2001 nr 142 poz. 1591 ze zm./. Według art. 39 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym podejmuje on decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej, w czym może być zastąpiony na podstawie art. 39 ust. 2 tej ustawy przez swoich zastępców lub innych pracowników urzędu gminy przez niego upoważnionych.

Strona 1/8