Obowiązek uiszczenia opłaty adiacenckiej, o której mowa w art. 98 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /Dz.U. 2000 nr 46 poz. 543/, w przypadku podziału nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, ciąży na osobie będącej użytkownikiem wieczystym tej nieruchomości w dniu, w którym decyzja zatwierdzająca projekt podziału nieruchomości stała się ostateczna.
Naczelny Sąd Administracyjny z udziałem Wiesława Czerwińskiego, prokuratora Prokuratury Apelacyjnej delegowanego do Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie z odwołania Spółdzielni Mieszkaniowej "S.-S." w O. od decyzji Prezydenta Miasta O. z dnia 7 grudnia 1999 r. (...) w przedmiocie ustalenia opłaty adiacenckiej po rozpoznaniu (...) pytania prawnego pełnego składu Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. zgłoszonego na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./ o brzmieniu:
1/ czy przepis art. 98 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /Dz.U. nr 115 poz. 741 ze zm./ stosuje się także do użytkowników wieczystych nieruchomości gruntowych, w tym do użytkowników wieczystych obowiązanych do wnoszenia opłat rocznych;
2/ w razie udzielenia odpowiedzi twierdzącej - czy w przypadku zbycia nieruchomości gruntowej po jej podziale były użytkownik wieczysty posiada przymiot strony w postępowaniu dotyczącym ustalenia od tej nieruchomości opłaty adiacenckiej, o której mowa w wyżej powołanym przepisie ustawy, czy też stroną tego postępowania będzie nabywca prawa użytkowania wieczystego?
podjął następującą uchwałę:
Na podstawie art. 22 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./, pełny skład Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Olsztynie, po rozpatrzeniu wniosku składu orzekającego tegoż Kolegium z dnia 24 marca 2000 r., podjął w dniu 14 kwietnia 2000 r. uchwałę o wystąpieniu do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z następującymi pytaniami prawnymi:
1/ czy przepis art. 98 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /Dz.U. nr 115 poz. 741 ze zm./ stosuje się także do użytkowników wieczystych nieruchomości gruntowych, w tym do użytkowników wieczystych obowiązanych do wnoszenia opłat rocznych;
2/ w razie udzielenia odpowiedzi twierdzącej - czy w przypadku zbycia nieruchomości gruntowej po jej podziale były użytkownik wieczysty posiada przymiot strony w postępowaniu dotyczącym ustalenia od tej nieruchomości opłaty adiacenckiej, o której mowa w wyżej powołanym przepisie ustawy, czy też stroną tego postępowania będzie nabywca prawa użytkowania wieczystego?
Pytania prawne powstały na tle następującego stanu faktycznego sprawy:
Decyzją z dnia 3 marca 1999 r. Prezydent Miasta O. zatwierdził projekt podziału nieruchomości będącej w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni Mieszkaniowej "S.-S." w O., oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr 5/4 o powierzchni 9.300m2. Następnie, Zarząd Miasta O. - na podstawie art. 98 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /Dz.U. nr 115 poz. 741 ze zm./ - wydał w dniu 7 grudnia 1999 r. decyzję, którą ustalił tej Spółdzielni opłatę adiacencką w kwocie 32.871 zł z tytułu wzrostu wartości nieruchomości na skutek zatwierdzenia projektu jej podziału.
Od tej decyzji odwołała się Spółdzielnia "S.-S." zarzucając, iż nie może być stroną w sprawie i wniosła o uchylenie decyzji jako bezprzedmiotowej. W odwołaniu Spółdzielnia podniosła, że na podstawie umowy notarialnej z dnia 21 kwietnia 1999 r. przeniosła prawo użytkowania wieczystego określonej w decyzji nieruchomości na rzecz Anny i Mariana małżonków S. jako wspólników spółki cywilnej - Przedsiębiorstwo Budowlane "M.-B." s. c. w O.
Kolegium Odwoławcze w toku postępowania ustaliło, że w dniu wydania zaskarżonej decyzji w księdze wieczystej o numerze Kw 67839, prowadzonej przez Sąd Rejonowy w O. Wydział Ksiąg Wieczystych dla działek oznaczonych w ewidencji gruntów numerami 5/6 do 5/18, wpisani byli użytkownicy wieczyści Anna i Marian S. na zasadach wspólności łącznej, jako wspólnicy spółki cywilnej. Zarówno użytkownik wieczysty, który zbył nieruchomość objętą podziałem, jak i użytkownik wieczysty, będący jej nabywcą, to użytkownicy wieczyści obciążeni opłatami rocznymi.
Organ pierwszej instancji wydał zaskarżoną decyzję w oparciu o powołany art. 98 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w brzmieniu obowiązującym do dnia 14 lutego 2000 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze jednakże wątpliwość prawną objętą przedstawionymi pytaniami rozważało na gruncie nowego stanu prawnego. Według znowelizowanego art. 98 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jeżeli w wyniku podziału nieruchomości wzrośnie jej wartość, zarząd gminy może ustalić w drodze decyzji opłatę adiacencką z tego tytułu, której stawkę procentową ustala rada gminy w drodze uchwały w wysokości nie większej niż 50 procent różnicy wartości nieruchomości. Jednocześnie z treści tego przepisu, w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 37 ustawy z dnia 7 stycznia 2000 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz innych ustaw /Dz.U. nr 6 poz. 70/ wynika, że w sprawach dotyczących ustalenia omawianej opłaty stosuje się odpowiednio art. 145, art. 146 ust. 2 i ust. 3, art. 147 oraz art. 148 ust. 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami.