Naczelny Sąd Administracyjny przy udziale Waldemara Grudzieckiego prokuratora Prokuratury Krajowej w sprawie z odwołania Jana K. od decyzji Dyrektora Zarządu Dróg Powiatowych w G. w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za samowolne zajęcie pasa drogowego po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2001 r. na posiedzeniu jawnym pytań prawnych pełnego składu SKO w O., zgłoszonych na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./, o następującym brzmieniu:~1/ Czy wybudowanie w pasie drogowym obiektu, o którym mowa w art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych /Dz.U. nr 14 poz. 60 ze zm./, tj. nie związanego z gospodarką drogową lub potrzebami ruchu na podstawie pozwolenia budowlanego, wydanego po uprzednim uzgodnieniu z zarządcą drogi projektu lokalizacji tego obiektu, stanowi w rozumieniu par. 11 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o drogach publicznych /Dz.U. nr 6 poz. 33 ze zm./ samowolne zajęcie pasa drogowego,~2/ czy w razie uznania, że wybudowanie w pasie drogowym obiektu nie związanego z gospodarką drogową lub potrzebami ruchu w okolicznościach opisanych w pytaniu 1 stanowi samowolne zajęcie pasa, dopuszczalne jest zastosowanie art. 36 oraz art. 40 ust. 4 wyżej powołanej ustawy?~podjął następującą uchwałę:
Tezy

1. W razie samowolnego zajęcia pasa drogowego dopuszczalne jest pobranie kary pieniężnej, o której mowa w art. 40 ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych /t.j. Dz.U. 2000 nr 71 poz. 838/, pomimo że zarządca drogi nie orzekł o przywróceniu pasa drogowego do stanu poprzedniego na podstawie art. 36 tej ustawy.

2. Odmówić udzielenia odpowiedzi na pytanie pierwsze.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny przy udziale Waldemara Grudzieckiego prokuratora Prokuratury Krajowej w sprawie z odwołania Jana K. od decyzji Dyrektora Zarządu Dróg Powiatowych w G. z dnia 11 lutego 2000 r. (...) w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za samowolne zajęcie pasa drogowego po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2001 r. na posiedzeniu jawnym pytań prawnych pełnego składu Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O., zgłoszonych na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./, o następującym brzmieniu:

1/ Czy wybudowanie w pasie drogowym obiektu, o którym mowa w art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych /Dz.U. nr 14 poz. 60 ze zm./, tj. nie związanego z gospodarką drogową lub potrzebami ruchu na podstawie pozwolenia budowlanego, wydanego po uprzednim uzgodnieniu z zarządcą drogi projektu lokalizacji tego obiektu, stanowi w rozumieniu par. 11 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 stycznia 1986 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o drogach publicznych /Dz.U. nr 6 poz. 33 ze zm./ samowolne zajęcie pasa drogowego,

2/ czy w razie uznania, że wybudowanie w pasie drogowym obiektu nie związanego z gospodarką drogową lub potrzebami ruchu w okolicznościach opisanych w pytaniu 1 stanowi samowolne zajęcie pasa, dopuszczalne jest zastosowanie art. 36 oraz art. 40 ust. 4 wyżej powołanej ustawy?

podjął następującą uchwałę:

Uzasadnienie strona 1/4

Na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./ pełny skład Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O., po rozpatrzeniu wniosku składu orzekającego tego Kolegium z dnia 18 grudnia 2000 r. (...), podjął w dniu 28 grudnia 2000 r. uchwałę o wystąpieniu do Naczelnego Sądu Administracyjnego z pytaniami prawnymi przytoczonymi w sentencji uchwały.

Przedstawione Sądowi do wyjaśnienia zagadnienia prawne powstały na tle następującego stanu faktycznego sprawy:

Jan i Teresa K. złożyli wniosek o wydanie pozwolenia na budowę schodów do pomieszczenia biurowego, zlokalizowanych w obrębie pasa drogowego ulicy W., stanowiącej drogę wojewódzką /obecnie zaś drogę powiatową/, według projektu uzgodnionego z zarządcą drogi - Wojewódzką Dyrekcją Dróg Miejskich w S. Decyzją Kierownika Oddziału Architektury i Nadzoru Budowlanego Urzędu Rejonowego w G. z dnia 23 listopada 1994 r. (...) udzielono wnioskowanego pozwolenia, wskazując na istnienie w tej sprawie niezbędnych uzgodnień z zarządcą drogi.

Decyzją Dyrektora Zarządu Dróg Powiatowych w G. z dnia 11 lutego 2000 r. (...) nałożono na Jana K. karę pieniężną w kwocie 4.835,10 zł z tytułu zajęcia bez zezwolenia pasa drogowego o powierzchni 10,8 m 2, na którym wybudowano wspomniane schody. Podstawę prawną decyzji stanowił art. 40 ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych /Dz.U. nr 14 poz. 60 ze zm./ oraz par. 11 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 stycznia 1986 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o drogach publicznych /Dz.U. nr 6 poz. 33 ze zm./. W świetle decyzji odwołujący się, wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych oraz par. 1 ust. 1 pkt 3 powołanego wyżej rozporządzenia, zajął pas drogi bez zezwolenia zarządcy drogi.

Od powyższej decyzji Jan K. odwołał się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. Kwestionuje zarzut zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia. Akcentuje uzyskanie pozwolenia na budowę schodów w obrębie pasa drogowego, uzgodnionego z zarządcą drogi. Godzi się na uiszczanie opłaty dzierżawnej z tytułu zajęcia pasa drogowego, nie zaś na zapłatę kary pieniężnej.

Przedstawiając swe wątpliwości Kolegium w pierwszej kolejności zajęło się zagadnieniem, który z przepisów ustawy o drogach publicznych stanowił podstawę dla wydania zezwolenia na lokalizację schodów w pasie drogowym, którego jednakże nie wydano. W grę wchodzi tutaj art. 39 ust. 3 albo art. 40 ust. 1 ustawy o drogach publicznych. I tak w świetle art. 39 ust. 3 omawianej ustawy w szczególnie uzasadnionych wypadkach lokalizowanie w pasie drogowym urządzeń lub obiektów nie związanych z gospodarką drogową lub potrzebami ruchu, jak również umieszczanie takich urządzeń na obiektach mostowych może nastąpić wyłącznie za zezwoleniem właściwego zarządcy drogi. Natomiast stosownie do art. 40 ust. 1 ustawy o drogach publicznych, w brzmieniu obowiązującym w dacie zajęcia pasa drogowego, prowadzenie wszelkich robót w pasie drogowym lub wykorzystywanie go na prawach wyłączności oraz w celach innych niż transportowe wymaga zezwolenia właściwego zarządcy drogi. Zdaniem Kolegium, wybudowanie schodów w pasie drogowym w istocie powoduje wykorzystanie tego pasa na prawach wyłączności przez właściciela wspomnianych schodów, co mogłoby wskazywać na zastosowanie art. 40 ust. 1 omawianej ustawy. Jednakże ostatecznie Kolegium przychyliło się do stanowiska, iż właściwym przepisem jest tutaj art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych. Po pierwsze, schody należy traktować jako obiekt, o którym mowa w tym przepisie, którego lokalizacja w pasie drogowym wymagała zezwolenia. Po drugie zaś, w świetle art. 39 ust. 3 cytowanej ustawy, zarządca drogi występuje także w charakterze organu uzgadniającego w postępowaniu dotyczącym wydania pozwolenia na budowę obiektów usytuowanych w pasie drogowym.

Strona 1/4