Na podstawie art. 5 pkt 22 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 34 poz. 198 ze zm./ do załatwiania spraw określonych w art. 6 ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz o zmianie ustawy o podatku rolnym /Dz.U. nr 10 poz. 53/ - tj. do orzekania o przeniesieniu własności działki, jej wielkości oraz o ustanowieniu służebności gruntowej pod budynkami na rzecz właściciela tych budynków - organem właściwym był rejonowy organ rządowej administracji ogólnej bez względu na to czy dana działka stanowiła przedmiot własności gminy czy Skarbu Państwa.
Naczelny Sąd Administracyjny przy udziale Włodzimierza Skoniecznego, prokuratora Prokuratury Krajowej w sprawie z wniosku Romualda J. o stwierdzenie nieważności decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w Z. z dnia 17 maja 1994 r. (...), w przedmiocie nieodpłatnego przekazania na własność R. J. J. działki gruntu oznaczonej nr 389 o powierzchni 0,12 ha położonej w G., po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2001 r. na posiedzeniu jawnym pytania prawnego pełnego składu Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P., zgłoszonego na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./, o następującym brzmieniu:
Czy określone w art. 6 ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz o zmianie ustawy o podatku rolnym /Dz.U. nr 10 poz. 53/ w związku z art. 5 pkt 22 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 34 poz. 198 ze zm./ upoważnienie rejonowego organu rządowej administracji ogólnej /kierownika urzędu rejonowego/ do orzekania o przeniesieniu własności działki, która wchodziła w skład gospodarstwa rolnego, przekazanego Państwu na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1983 r. nieodpłatnie na rzecz właścicieli budynków znajdujących się na tej działce, jej wielkości oraz o ustanowieniu służebności obejmowało również przypadki dotyczące nieruchomości, których właścicielem w dacie orzekania, nie był Skarb Państwa, lecz gmina?
podjął następującą uchwałę:
Uchwałą (...) Zgromadzenia Ogólnego Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia 6 października 2000 r. - podjętą na podstawie art. 22 ust.1 i 4 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./ - Kolegium wystąpiło do Naczelnego Sądu Administracyjnego z następującym pytaniem prawnym:
"Czy określone w art. 6 ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz o zmianie ustawy o podatku rolnym /Dz.U. nr 10 poz. 53/ w związku z art. 5 pkt 22 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 34 poz. 198 ze zm./ upoważnienie rejonowego organu rządowej administracji ogólnej /kierownika urzędu rejonowego/ do orzekania o przeniesieniu własności działki, która wchodziła w skład gospodarstwa rolnego, przekazanego Państwu na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1983 r. nieodpłatnie na rzecz właścicieli budynków znajdujących się na tej działce, jej wielkości oraz o ustanowieniu służebności obejmowało również przypadki dotyczące nieruchomości, których właścicielem w dacie orzekania, nie był Skarb Państwa, lecz gmina".
Powyższe pytanie prawne przedstawione zostało Sądowi w sprawie z wniosku Romualda J. o stwierdzenie nieważności decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w Z. z dnia 17 maja 1994 r. (...), którą organ ten, działając na podstawie art. 6 ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz o zmianie ustawy o podatku rolnym /Dz.U. nr 10 poz. 53/, a także art. 5 pkt 22 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy oraz organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 34 poz. 198 ze zm./, orzekł o nieodpłatnym przekazaniu na własność R. J. J. działki gruntu oznaczonej nr 389 o powierzchni 0,12 ha położonej w G.
W uzasadnieniu wymienionej decyzji Kierownik Urzędu Rejonowego w Z. wskazał, że decyzją Naczelnika Miasta i Gminy w K. z dnia 9 września 1975 r. (...) przejęto na rzecz Skarbu Państwa grunt rolny Wacława K., stanowiący odrębną własność od budynków. Z kolei na podstawie umowy darowizny z dnia 16 lipca 1990 r. sporządzonej w formie aktu notarialnego prawo własności budynków przeniesiono na rzecz Romualda J.
W sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w Z. z dnia 17 maja 1994 r. Romuald J. zarzucił, iż decyzja ta wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości rzeczowej oraz z rażącym naruszeniem prawa materialnego. Na podstawie decyzji Naczelnika Miasta i Gminy w K. z dnia 9 września 1975 r. wydzielono bowiem z gospodarstwa rolnego Anieli i Wacława K. do bezpłatnego dożywotniego użytkowania działkę siedliskową o nr 389, o powierzchni 0,19 ha. Z kolei decyzją Wojewody P. (...) z dnia 31 października 1991 r. /tzw. decyzją komunalizacyjną/ stwierdzono, iż powyższa nieruchomość stała się z mocy prawa własnością gminy K. Zdaniem Romualda J. Kierownik Urzędu Rejonowego w Z. nie był więc władny do orzekania o przeniesieniu na wnioskodawcę własności nieruchomości należącej w chwili orzekania do gminy K.