Rata roczna, która składa się na opłatę za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności ustalana jest - stosownie do przepisu art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności /Dz.U. nr 123 poz. 781 ze zm./, w wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, jaką użytkownik wieczysty obowiązany był uiścić w 1997 r.
Naczelny Sąd Administracyjny przy udziale Włodzimierza Skoniecznego, prokuratora Prokuratury Krajowej w sprawie z odwołania Zygmunta Ł. od decyzji Prezydenta Miasta L. z dnia 16 kwietnia 1999 r. (...) w przedmiocie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 1999 r., na posiedzeniu jawnym, pytania prawnego pełnego składu Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. zgłoszonego na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./ o następującym brzmieniu:
Czy prawnie dopuszczalne jest, w oparciu o przepis art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznych w prawo własności /Dz.U. nr 123 poz. 781 ze zm./ ustalenie, dla potrzeb tego przekształcenia, opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntów za rok 1997 r. w sytuacji gdy opłata ta w 1997 r., wobec braku aktualizacji, stanowiła zero zł.
podjął następującą uchwałę:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. w pełnym składzie, na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 19 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych /Dz.U. nr 122 poz. 593 ze zm./ wystąpiło do Naczelnego Sądu Administracyjnego z pytaniem prawnym przytoczonym w sentencji uchwały. Przedstawione do wyjaśnienia zagadnienie prawne powstało w toku rozpoznawania przez Kolegium odwołania Zygmunta Ł. od decyzji Prezydenta Miasta L. z dnia 16 kwietnia 1999 r., (...) w sprawie o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.
W uzasadnieniu uchwały o wystąpieniu z pytaniem prawnym Kolegium przedstawiło następujący stan faktyczny sprawy.
Małżonkowie Barbara i Zygmunt Ł. złożyli w dniu 19 listopada 1998 r. wniosek o przekształcenie w prawo własności przysługującego im prawa użytkowania wieczystego do nieruchomości w L., przy ul. S. 8, oznaczonej jako działka nr 61, obręb N.W., o powierzchni 898 m2, dla której prowadzona jest księga wieczysta Kw 36226 w Sądzie Rejonowym w L., stanowiącej własność Gminy L.. Użytkowanie wieczyste gruntu oraz własność znajdujących się na nim budynków, małżonkowie Ł. nabyli w drodze umowy darowizny z dnia 6 maja 1994 r. od poprzedników prawnych /rodziców/, którzy na podstawie umowy z dnia 29 kwietnia 1957 r. zawartej z Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w L. uzyskali własność budynków oraz ustanowiono na ich rzecz użytkowanie jako prawo wieczyste do gruntu. Według wymienionej umowy z 1957 r. czynsz dzierżawy określono na 4 zł rocznie i był on uiszczany w niezmienionej wysokości do 1993 r. Właściciel gruntu nie skorzystał z możliwości skorygowania odpłatności za wieczyste użytkowanie gruntu. Dopiero po złożeniu wniosku o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności zlecono oszacowanie działki na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Organ pierwszej instancji decyzją z dnia 16 kwietnia 1999 r., (...) przekształcił prawo użytkowania wieczystego do wymienionej działki w prawo własności na rzecz małżonków Ł. i ustalił opłatę za przekształcenie w kwocie 1.545 zł. Opłata ta składa się z 5 rat rocznych w kwocie po 309 zł, równych wysokości opłaty rocznej ustalonej na dzień wydania decyzji. Rozpatrując odwołanie Zygmunta Ł., który zakwestionował ustalenie odpłatności za przekształcenie, Kolegium powzięło istotne wątpliwości, co do treści przepisów ustawy z dnia 4 września 1997 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności /Dz.U. nr 123 poz. 781/, a zwłaszcza art. 5 ust. 2 tej ustawy. W ocenie Kolegium organ pierwszej instancji ustalił opłatę za przekształcenie w oparciu o przepis art. 5a pkt 2 powołanej ustawy, co jest wadliwe, gdyż przepis ten odnosi się wyłącznie do osób, które wniosły jednorazowo opłatę za część okresu użytkowania wieczystego na podstawie odrębnych przepisów. W tej zaś sprawie wieczyści użytkownicy uiszczali opłatę po 4 zł rocznie od 1957 r., w niezmienionej wysokości jako opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego. W takiej sytuacji zdaniem Kolegium podstawę ustalenia odpłatności za przekształcenie stanowi przepis art. 5 ust. 2 ustawy. Nasuwa się jednak problem stosowania tego przepisu, gdy opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowych gruntów praktycznie nie istniała /4 zł w 1957 r. po denominacji oznacza 0 zł/. Skoro przepis ten stanowi, iż wysokość raty rocznej odnosi się do opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego za rok 1997 r., to - w ocenie Kolegium - "ustawodawca miał na myśli opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego, którą użytkownik by poniósł w takiej wysokości, w jakiej powinna w 1997 r. obowiązywać, w miejsce niezaktualizowanej opłaty rocznej o wartości zerowej lub wartości symbolicznej". Oznaczałoby to, że określając odpłatność za przekształcenie, należałoby w pierwszej kolejności ustalić wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego.