Pracownik, któremu po rozwiązaniu stosunku pracy przysługuje zasiłek przedemerytalny nie nabywa prawa do nagrody jubileuszowej na zasadach określonych w par. 9 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasadach jej obliczania i wypłacania /M.P. nr 44 poz. 358 ze zm./.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki (...) do rozstrzygnięcia w trybie art. 390 Kpc:
Czy pracownik, który po rozwiązaniu stosunku pracy nabywa prawo do zasiłku przedemerytalnego może ubiegać się o nagrodę jubileuszową w oparciu o par. 9 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalenia okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania /M.P. nr 44 poz. 358 ze zm./?
podjął następującą uchwałę:
Sąd Wojewódzki (...) przedstawił przytoczone we wstępnej części uchwały zagadnienie prawne podając, że wyłoniło się ono w sprawie z powództwa Jerzego Z. przeciwko Gminnej Spółdzielni "S.Ch." w O. o zasądzenie kwoty 3.700 zł z tytułu nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy.
Sąd Rejonowy oddalił powództwo poczyniwszy następujące ustalenia: Jerzy Z. pracował w pozwanej Spółdzielni od 2 lutego 1958 r. do 31 lipca 1997 r., z tym że w międzyczasie odbywał zasadniczą służbę wojskową. Był to jego jedyny zakład pracy. Rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło na mocy porozumienia stron z przyczyn ekonomicznych, z uwagi na redukcję etatów. Powodowi wypłacono odprawę przysługującą osobom, z którymi rozwiązano stosunek pracy z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy. Od daty rozwiązania umowy o pracę powód pobiera zasiłek przedemerytalny. W obowiązującym w pozwanej Spółdzielni zakładowym systemie wynagradzania /zakładowym układzie zbiorowym/ przewidziano wypłatę narody jubileuszowej na 40 lat pracy i odesłano do ogólnie obowiązujących przepisów w zakresie zaliczania okresów pracy i innych okresów do zatrudnienia uzasadniającego nabycie prawa do nagrody jubileuszowej. Okres ten w przypadku powoda wynosi 39 lat i 6 miesięcy. Sąd Rejonowy uznał, że nie ma do powoda zastosowania par. 9 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania /M.P. nr 44 poz. 358/. W myśl tego przepisu w chwili rozwiązania stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę lub rentę inwalidzką pracownikowi, któremu do nabycia prawa do nagrody brakuje mniej niż 12 miesięcy licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy, nagrodę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy. Powód będzie mógł przejść na emeryturę /"normalną"/ za 4 lata z chwilą ukończenia 60 lat.
Przedstawiając rozpoznawane zagadnienie prawne Sąd Wojewódzki przytoczył poglądy prezentowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego w sprawie III PZP 7/89 /OSNCP 1990 z. 6 poz. 77/. Sąd Najwyższy uznał, że użycie w poprzednio obowiązującej uchwale Rady Ministrów Nr 138 z dnia 22 września 1978 r. w sprawie ustalenia okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania /M.P. nr 35 poz. 132/ wyrażeń "w związku" i "z powodu" sprawia, że nie jest istotne, czy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło na skutek czynności jednej ze stron, czy na mocy porozumienia stron. Przyczyną rozwiązania stosunku pracy nie jest przejście na emeryturę w sytuacji, gdy pracownik nie spełnia warunków do uzyskania emerytury bądź to na skutek braku wymaganego okresu zatrudnienia, bądź też nieosiągnięcia stosownego wieku. W wyroku z 28 marca 1991 r., I PR 496/90 /niepublikowanym/ Sąd Najwyższy uznał, że spełniona jest przesłanka rozwiązania stosunku pracy z powodu przejścia na rentę jeżeli pracownik został zaliczony do jednej z grup inwalidów bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy. W wyrokach z dnia 8 grudnia 1993 r., I PRN 111/93 /OSNCP 1994 z. 12 poz. 243/ i z dnia 26 maja 1995 r., I PRN 20/95 /OSNAPU 1996 nr 1 poz. 209/ Sąd Najwyższy rozważał "związek" między rozwiązaniem stosunku pracy i nabyciem prawa do emerytury lub renty stojąc na stanowisku, że może on mieć charakter nie tylko czasowy, przyczynowy, ale również funkcjonalny. Sąd Wojewódzki zauważył, że powód będzie otrzymywał zasiłek przedemerytalny do chwili uzyskania uprawnień emerytalnych. Zdaniem Sądu Wojewódzkiego za twierdzącą odpowiedzią na przedstawione pytanie przemawia wykładnia celowościowa, bo oczywiste jest, że osoba pobierająca zasiłek przedemerytalny /"w tym wieku"/ nie znajdzie już pracy, co potwierdza art. 37 ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu, w którym zwolniono te osoby z obowiązku zgłoszenia w rejonowym urzędzie pracy gotowości do podjęcia pracy. Za przeczącą odpowiedzią przemawia natomiast wykładnia językowa.