1. Wniesienie skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego na uchwałę organu gminy na podstawie art. 101 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ ograniczone jest terminem wskazanym w art. 199 par. 1 Kpa w związku z art. 216a par. 1 Kpa, liczonym od dnia doręczenia odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia interesu prawnego lub uprawnienia, albo - w wypadku nie udzielenia odpowiedzi na to wezwanie - od dnia, w którym upłynął dwumiesięczny termin przewidziany w art. 35 par. 3 Kpa.
2. Skarga o której mowa wniesiona po upływie terminu wymienionego w art. 199 par. 1 Kpa podlega na podstawie art. 204 par. 1 w zw. z art. 216a par. 1 Kpa odrzuceniu.
Sąd Najwyższy na poniższe pytanie prawne Rzecznika Praw Obywatelskich:
Czy wniesienie do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargi na uchwałę organu gminy w trybie art. 101 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./, jest ograniczone terminami wskazanymi w art. 199 par. 1 Kpa w związku z art. 216a par. 1 Kpa i czy w związku z powyższym skarga taka podlega odrzuceniu w trybie art. 204 par. 1 Kpa jako wniesiona po terminie?
podjął uchwałę:
Rzecznik Praw Obywatelskich działając na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich /t.j. Dz.U. 1991 nr 109 poz. 471/ oraz art. 13 pkt 3 i art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 20 września 1984 r. o Sądzie Najwyższym /t.j. Dz.U. 1994 nr 13 poz. 48/ wystąpił z wnioskiem o pojęcie uchwały wyjaśniającej zagadnienie prawne, wymienione w sentencji uchwały, budzące wątpliwości w praktyce i wywołujące rozbieżności w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zagadnienie to powstało w następującym stanie prawnym:
Przepis art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ stanowi, że "każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego". Ust. 3 tego artykułu określa, że w "sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym", które są zamieszczone w art. 35-37, rozdziału 7, działu I kodeksu postępowania administracyjnego. Z kolei dyspozycja art. 216a par. 1 Kpa nakazuje stosowanie odpowiednio do skarg na uchwały organów gminy przepisów działu VI Kpa o zaskarżeniu decyzji do sądu administracyjnego. W dziale tym znajduje się art. 199 par. 1 Kpa., który stwierdza, że "skargę na decyzję organu administracji państwowej wnosi się do sądu administracyjnego w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji".
Regulacja ta nasuwa zasadnicze pytanie, czy "odpowiednie stosowanie" przepisów działu VI Kpa może być przesłanką odrzucenia na podstawie art. 204 par. 1 Kpa skargi na uchwałę organu gminy, o której mowa w art. 101 ust. 1 ww. ustawy o samorządzie terytorialnym, wniesionej po upływie terminu wskazanego w art. 199 par. 1 Kpa z uwzględnieniem maksymalnego dwumiesięcznego terminu, określonego w art. 35 par. 3 Kpa dla organu gminy, do ustosunkowania się do wezwania o usunięcie naruszenia uchwałą interesu prawnego lub uprawnienia określonej osoby?
Problematyka wiążąca się z udzieleniem odpowiedzi na powyższe pytanie, w szczególności w zakresie skutków prawnych uchybienia terminu do wniesienia skargi na uchwałę organu gminy wywołała poważne wątpliwości i rozbieżności w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu w nie publikowanym postanowieniu z dnia 9 listopada 1994 r., SA/Wr 1801/94 odrzucił skargę na uchwałę organu gminy. W uzasadnieniu tego orzeczenia stwierdził, że "w sprawach skarg, opartych na treści art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym, mają zastosowanie reguły określone w art. 199 par. 1 Kpa. W konsekwencji więc uznać należało, że termin do wniesienia skargi upływa po trzydziestu dniach od doręczenia stronie stanowiska rady gminy, będącego równocześnie odpowiedzią na wezwanie do usunięcia kwestionowanego postanowienia uchwały. W razie gdy organ samorządowy nie odpowie na to wezwanie, początek biegu terminu do wniesienia skargi powinien być liczony od upływu terminu, w którym organ zobowiązany był udzielić odpowiedzi. Terminy załatwiania spraw określone są w przepisach art. 35 i 36 Kpa, przy czym najdłuższy termin załatwienia sprawy, która uznana została za sprawę skomplikowaną, wynosi dwa miesiące. Upływ więc tych terminów powoduje rozpoczęcie biegu trzydziestodniowego terminu do wniesienia skargi do sądu administracyjnego".